INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Czy warto wykupić ubezpieczenie „powodziowe”? Który fundusz emerytalny wybrać? Kupić akcje czy założyć lokatę terminową? Wziąć kredyt w złotówkach czy w euro? Poddać się operacji czy terapii zachowawczej? Te i wiele innych codziennych decyzji zawiera w sobie ryzyko. Badania nad decyzjami ryzykownymi dotyczą dwóch rodzajów pytań: (1) w jaki sposób podejmować decyzję, zgodnie z kryteriami normatywnymi oraz (2) jak naprawdę ludzie myślą i co rzeczywiście robią, kiedy muszą podejmować ryzykowne decyzje. Celem książki jest odpowiedź na drugie pytanie.
Analizą decyzji ryzykownych zajmowało się wielu wybitnych ekonomistów i psychologów, w tym kilku laureatów Nagrody Nobla (np. Allais, Markowitz, Simon, Kahneman). Wyniki tych analiz są szeroko stosowane w ekonomii, w zarządzaniu, w prawie i w medycynie. Celem książki jest pokazanie jak powstawały i rozwijały się koncepcje opisujące myślenie i wybory ludzi przy podejmowaniu decyzji ryzykownych. W przeglądzie tym najwięcej miejsca poświęcono koncepcjom psychologicznym, ograniczając się do najbardziej dojrzałych i powszechnie akceptowanych teorii.
Rok wydania | 2005 |
---|---|
Liczba stron | 216 |
Kategoria | Psychologia ogólna |
Wydawca | Academica Wydawnictwo SWPS |
ISBN-13 | 978-83-8928-114-2 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 9 |
1. Cel książki | 9 |
2. Zawartość książki | 10 |
3. Podziękowanie | 14 |
Część I. MYŚLENIE W SYTUACJI PROBABILISTYCZNEJ | 17 |
Rozdział 1. Logika ocen probabilistycznych | 17 |
1.1. Co to jest prawdopodobieństwo? | 17 |
1.2. Zasada addytywności | 18 |
1.3. Zasada włączania i zasada koniunkcji | 18 |
1.4. Prawdopodobieństwo warunkowe | 20 |
1.5. Trójkąt Pascala | 20 |
1.6. Jak przewidywać zdarzenia przy niepełnej wiedzy? | 23 |
1.7. Rozkład normalny i odchylenie standardowe | 27 |
1.8. Zmiana prawdopodobieństwa wyjściowego hipotez w świetle nowych danych | 28 |
1.9. Podsumowanie | 30 |
Dodatek nr 1 | 31 |
Rozdział 2. Jak ludzie oceniają prawdopodobieństwo | 33 |
2.1. Badanie zgodności ocen z podstawowymi zasadami logicznymi teorii rachunku prawdopodobieństwa | 33 |
Subaddytywność ocen prawdopodobieństwa | 33 |
Łamanie reguły koniunkcji | 37 |
2.2. Intuicyjna koncepcja procesu losowego | 40 |
Zasada dopasowywania | 40 |
Złudzenie gracza | 41 |
Trudności w identyfikacji sekwencji losowej | 42 |
Deterministyczne wzory przewidywań sukcesu i porażki w sytuacji losowej i sprawnościowej | 44 |
Prawo małych liczb | 46 |
2.3. Charakter danych a przewidywania | 47 |
Lekceważenie danych statystycznych | 47 |
Lekceważenie prawdopodobieństwa wyjściowego hipotez | 48 |
Faworyzowanie informacji przyczynowej | 49 |
Asymetria wnioskowania przyczynowego i diagnostycznego | 49 |
Charakter danych a rewizja przekonań | 50 |
2.4. Podsumowanie | 51 |
Rozdział 3. Logika i intuicja w przewidywaniach | 53 |
3.1. Na czym polega niezgodność ludzkich ocen prawdopodobieństwa z rachunkiem prawdopodobieństwa | 53 |
Konserwatyzm poznawczy | 53 |
Heurystyczna interpretacja konserwatyzmu poznawczego | 54 |
3.2. Zasada reprezentatywności – podstawa przewidywań intuicyjnych | 57 |
3.3. Mechanizmy stosowania heurystyki reprezentatywności – przykłady empiryczne | 58 |
Podobieństwo do procesu generującego | 58 |
Podobieństwo do populacji | 58 |
Podobieństwo do stereotypu | 59 |
Modele przyczynowe | 59 |
Dopasowanie zdarzeń | 60 |
Spójność informacji | 60 |
Ekstremalność informacji | 61 |
Dostępność | 63 |
3.4. Zasada zakotwiczenia i dopasowania | 63 |
Złe dopasowanie ocen | 64 |
Aktywacja i selekcja informacji | 65 |
3.5. Logika i intuicja w przewidywaniach – podsumowanie | 66 |
Rozdział 4. Logika i intuicja w procesie kategoryzacji i przy ocenie podobieństwa | 68 |
4.1. Jak ludzie porządkują świat? – proces kategoryzacji | 68 |
Własności systemu kategorii tworzonego przez ludzi | 68 |
Logiczne versus pragmatyczne porządkowanie świata | 70 |
4.2. Ocena podobieństwa | 72 |
Asymertia i nieprzechodniość w sądach na temat podobieństwa | 72 |
Ocena podobieństwa – porównanie cech wspólnych i różnych | 74 |
Waga cech wspólnych i różnych przy formułowaniu sądów na temat podobieństwa | 75 |
Wpływ kontekstu na ocenę podobieństwa | 78 |
4.3. Podobieństwo i kategoryzacja | 80 |
4.4. Optymalizacja ewolucyjna czy psychofizyka – podsumowanie | 82 |
Rozdział 5. Ważenie dowodów – podstawa przewidywań intuicyjnych | 84 |
5.1. Nadmierna pewność siebie | 84 |
5.2. Ważenie siły i wiarygodności dowodów | 85 |
5.3. Przecenianie siły i niedocenianie wiarygodności dowodów – konsekwencje stosowania zasady reprezentatywności | 87 |
Podobieństwo do stereotypu a nadmierna pewność siebie | 87 |
Lekceważenie wielkości próby | 88 |
Lekceważenie prawdopodobieństw wyjściowych | 90 |
Moc dyskryminacyjna a oceny | 92 |
5.4. Deskryptywny model oceny prawdopodobieństwa – przewidywania intuicyjne jako funkcja siły dowodów | 94 |
Niezgodność przewidywań z warunkami logicznymi rachunku prawdopodobieństwa | 94 |
Przewidywania jako funkcja siły dowodów | 95 |
Model przewidywań – formalizacja ustaleń empirycznych (Tversky i Koehler, 1994; Tversky i Fox, 1995) | 96 |
5.5. Charakterystyka przewidywań intuicyjnych – podsumowanie | 98 |
Część II. WYBÓR JAKO MAKSYMALIZACJA OCZEKIWANEGO ZYSKU | 103 |
Rozdział 6. Jak należy podejmować decyzje ryzykowne? Zasada maksymalizacji wartości oczekiwanej | 103 |
Rozdział 7. Wartość i użyteczność | 107 |
7.1. Pierwszy psychologiczny model wyboru ryzykownego i pojęcie użyteczności | 107 |
7.2. Funkcja użyteczności Bernoulliego i unikanie ryzyka | 111 |
7.3. Funkcja użyteczności w teorii perspektywy | 112 |
Efekt pewności i efekt odbicia | 112 |
Użyteczność wyników pozytywnych i negatywnych | 114 |
Odrzucanie loterii symetrycznych | 116 |
Charakterystyka funkcji użyteczności o kształcie S w teorii perspektywy | 116 |
7.4. Kształt funkcji użyteczności a stosunek do ryzyka w teorii perspektywy | 119 |
7.5. Preferencje zależne od punktu odniesienia (framing effect) | 120 |
7.6. Unikanie straty (loss aversion) | 122 |
7.7. Konsekwencje unikania straty | 124 |
Efekt posiadania | 124 |
Kompensata i cena w transakcjach handlowych | 125 |
Kompensata i cena w decyzjach konsumenckich i społecznych | 126 |
Ocena uczciwości | 128 |
Unikanie zmian – preferowanie status quo | 129 |
Ulepszenia vs. konflikt | 130 |
7.8. Unikanie straty i preferencje zależne od punktu odniesienia a racjonalność preferencji | 131 |
7.9. Czy pojęcie użyteczności wyjaśnia wybory w sytuacji ryzykownej? – posumowanie | 133 |
Rozdział 8. Prawdopodobieństwo i wagi decyzyjne | 134 |
8.1. Paradoksy Allaisa – kolejne wyzwanie dla modelu wartości/użyteczności oczekiwanej | 134 |
Łamanie zasady common ratio | 135 |
Łamanie zasady wspólnych konsekwencji | 137 |
8.2. Nieliniowość prawdopodobieństw – prawdopodobieństwa i wagi decyzyjne | 140 |
Nieliniowość prawdopodobieństw | 140 |
Subiektywnie ważona użyteczność i paradoksy Allaisa | 141 |
8.3. Funkcja ważonego prawdopodobieństwa w teorii perspektywy | 143 |
Przecenianie wyników pewnych | 144 |
Zasada zmniejszającej się wrażliwości na zmiany i punkty odniesienia przy ważeniu prawdopodobieństwa | 144 |
Przecenianie małych prawdopodobieństw | 146 |
Subproporcjonalność wag decyzyjnych | 147 |
Podsumowanie – właściwości funkcji ważonego prawdopodobieństwa | 148 |
8.4. Funkcja ? (p) a różnice indywidualne i sytuacyjne | 149 |
Różnicowanie – wygięcie funkcji ? a różnice indywidualne i sytuacyjne | 150 |
Atrakcyjność – położenie funkcji ? a różnice indywidualne i sytuacyjne | 151 |
Atrakcyjność sytuacji czy optymizm? | 151 |
8.5. Poczwórny wzór postaw wobec ryzyka w teorii perspektywy | 153 |
8.6. Prawidłowości percepcyjne modyfikujące ocenę wartości i prawdopodobieństwa włączone do modelu ważonej użyteczności – podsumowanie | 155 |
Rozdział 9. Konfiguralne wagi decyzyjne | 156 |
9.1. Porównawczy charakter ocen | 156 |
Czy taki sam wynik może cieszyć w jednej sytuacji i martwić w innej? | 156 |
Zależność oceny wyniku od jego pozycji w rozkładzie wszystkich wyników | 157 |
9.2. Zależność wag decyzyjnych od pozycji i znaku wyniku | 158 |
Reguła ważonego uśredniania | 158 |
Idea kumulowanego prawdopodobieństwa Quiggina i konfiguralne wagi decyzyjne | 159 |
Konfiguralnie ważona użyteczność | 161 |
Konfiguralne ważenie wyników pozytywnych i negatywnych | 162 |
Ocena atrakcyjności sytuacji ryzykownej w teorii skumulowanej perspektywy | 165 |
9.3. Optymizm i pesymizm a wagi decyzyjne | 166 |
Ocena prawdopodobieństwa „dobrych” i „złych” wyników | 166 |
Znak czy wielkość konsekwencji? | 167 |
Optymizm i pesymizm a wagi konfiguralne | 168 |
Optymistyczne i pesymistyczne wagi w teorii skumulowanej perspektywy | 170 |
Rozdział 10. Ważenie niepewności | 172 |
10.1. Sytuacje niepewne | 172 |
Sytuacja niepewna | 172 |
Stopień niepewności | 173 |
10.2. Niepewność/niejasność a sytuacja ryzykowna | 173 |
Stanowisko Savage’a | 173 |
Generalizacja funkcji ważonego prawdopodobieństwa na sytuacje niejasne (nieokreślone) | 174 |
10.3. Czy ludzie myślą podobnie w sytuacji nieokreślonej i w sytuacji ryzykownej? – podsumowanie | 178 |
Część III. MIĘDZY ZACHŁANNOŚCIĄ A LĘKIEM | 183 |
Rozdział 11. Psychologiczna trafność modeli ważonej użyteczności | 183 |
11.1. Postawy wobec ryzyka a kształt funkcji użyteczności i wagi decyzyjne | 183 |
Przewidywania teorii użyteczności | 183 |
Nietrafne przewidywania teorii perspektywy | 184 |
11.2. Uniwersalne czy zróżnicowane postawy wobec ryzyka | 185 |
Różnice wewnątrz- i międzyosobnicze w postawach wobec ryzyka | 185 |
Wpływ sytuacji na preferencje | 186 |
Różnice indywidualne w postawach wobec niepewności | 186 |
11.3. Behawioralne postawy wobec ryzyka | 187 |
Stałość behawioralnych postaw wobec ryzyka | 187 |
Oceny ryzyka a wybory | 188 |
11.4. Kryterium wyboru ryzykownego | 190 |
Rozdział 12. Bezpieczeństwo, wykorzystanie okazji i aspiracje – rola mechanizmów poznawczych w wyborach ryzykownych | 191 |
12.1. Wpływ celu na wagi decyzyjne | 191 |
12.2. Wpływ punktów odniesienia na preferencje | 193 |
Wpływ aktualnego stanu posiadania i poziomu aspiracji na preferencje | 193 |
Aktualny stan posiadania, realizacja celu i walka o przetrwanie | 194 |
12.3. Bezpieczeństwo/okazja i aspiracje – podwójne kryterium wyboru | 195 |
Rozdział 13. Konflikt między lękiem a zachłannością – modele wyboru ryzyko – wartość | 198 |
Wybór jako konflikt między ryzykiem a oczekiwanym zyskiem | 198 |
Podstawowe założenia przyjmowane w podejściu ryzyko – wartość | 199 |
Jak ludzie oceniają ryzyko? | 200 |
Jak rozwiązywany jest konflikt między ryzykiem i zyskiem przy podejmowaniu decyzji? | 204 |
Ocena ryzyka i wybór – jeden czy dwa procesy? | 205 |
Zalety oparcia modelu akceptacji na bezpośrednich ocenach ryzyka | 207 |
Bibliografia | 209 |