POLECAMY
Koszyk
-15%
Humanizm performatywny
polemika z filozofią w praktyce literackiej Witolda Gombrowicza
Autor:
Wydawca:
Format:
Książka ta skupia się na roli filozofii w twórczości Witolda Gombrowicza. Praktyka literacka polskiego pisarza jest tu ujęta z perspektywy myśli neopragmatycznej oraz poststrukturalistycznej, przy czym pisanie literackie jest ujmowane jako swego rodzaju próba performatywnego przerobienia i podważenie określonych koncepcji filozoficznych. Okazuje się, że praktyka literacka Gombrowicza przez przewartościowanie oraz wręcz dekonstrukcję wybranych pojęć filozoficznych dąży do zrealizowania swoistego humanizmu, polegającego na przekroczeniu rzeczywistości zorganizowanej przez myślenie filozoficzne, i na dotarciu do innego wymiaru – wymiaru pozaludzkiego, który zwłaszcza przez pisanie jest przywołany i objawia się w tekstach w swoim specyficznym kształcie. Pisanie jest humanistyczne, ponieważ umożliwia dotarcie do wymiaru pozaludzkiego, który zresztą wpisany jest w medium kulturowe tekstu literackiego i przez to zaś uczłowieczone (by użyć wyrazu Gombrowiczowskiego).
| Rok wydania | 2011 |
|---|---|
| Liczba stron | 504 |
| Kategoria | Klasyczne teksty filozoficzne |
| Wydawca | Universitas |
| ISBN-13 | 978-83-242-1491-4 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Humanizm między Wschodem a Zachodem
do koszyka
Zerwanie Humanizm i terror
do koszyka
Urzeczywistnianie idei humanizmu w...
do koszyka
Medytacje o filozofii pierwszej
do koszyka
Spis treści
| Słowo od autora | 5 |
| 1. Wprowadzenie | 7 |
| 2. Filozofia jako obsesja: Witold Gombrowicz (1904–1969) | 13 |
| 2.1. Introitus – Gombrowicz jako przedstawiciel oświeconego sarmatyzmu | 13 |
| 2.1.1. Gombrowicz i filozofia: między fascynacją i sceptycyzmem | 13 |
| 2.2. Lektury filozoficzne: poszukiwanie śladów | 18 |
| 2.3. Gombrowiczowska interpretacja nowoczesnej filozofii: „wielka redukcja” | 26 |
| 2.3.1. Pierwsza redukcja: wątpienie w pewność istnienia świata – Kartezjusz i Kant | 27 |
| 2.3.2. Redukcja u Schopenhauera: bezsilność rozumu | |
| w wirze woli | 30 |
| 2.3.3. Rzeczywistość jako stawanie się: dialektyka Hegla | 32 |
| 2.3.4. Niedocieczona indywidualność: Kierkegaardowski | |
| głos za jednostką | 33 |
| 2.3.5. Redukcja jako bunt przeciwko filozofii systemowej: egzystencjalizm | 35 |
| 2.3.6. Redukcja fenomenologiczna | 36 |
| 2.3.7. Egzystencjalizm jako filozofia subiektywności | 37 |
| 2.3.8. Jestestwo jako samostwarzanie siebie: uwagi do Heideggerowskiego Sein und Zeit | 42 |
| 2.3.9. Redukcja socjologiczna: marksizm | 47 |
| 2.3.10. Redukcja fizjologiczna: Friedrich Nietzsche | 49 |
| 2.3.11. Podsumowanie: kontury „wielkiej redukcji” | 51 |
| 2.4. Egzystencjalizm jako główny punkt ciężkości | 53 |
| 3. Literatura – filozofia: kontury pola napięć | 56 |
| 3.1. Literatura i filozofia: konstelacje kulturowe | 56 |
| 3.2. Prakseologia Deleuze’a i Guattariego skontrastowana z tekstualizmem Derridy | 64 |
| 3.3. Od cytatu do simulakrum: krytyka badań nad Gombrowiczem | 71 |
| 3.4. Praktyka symulacji: aplikacja filozofii w simulakrum literackim | 74 |
| 3.5. Performacja repetycyjna: tekst literacki jako simulakrum | 80 |
| 3.6. Literacka praktyka tworzenia sieci: tekst literacki jako kłącze | 84 |
| 4 . Konfrontacja z „nieludzkim” – humanizm literatury | 90 |
| 4.1. „Nieludzkie”: ból, negatywność i derealizacja | 90 |
| 4.2. Humanizm performatywny – pragmatyka literatury | 108 |
| 4.2.1. Doświadczenie negatywności – „pozaludzkie” i rzeczywistość | 108 |
| 4.2.2. Negatywność literacka jako depragmatyzacja pozytywności filozoficznej | 109 |
| 4.2.3. Humanizm literacki: operowanie „pozaludzkim” | 114 |
| 5. Ślub: poza „albo – albo” | 118 |
| 5.1. Założenia gatunkowe: dramat postdramatyczny | 118 |
| 5.2. Świadomość uprzestrzenniona – zatrzymane samozapośredniczanie siebie | 129 |
| 5.3. Przekształcenie mesjanizmu romantycznego | |
| w dialektykę egzystencjalną | 132 |
| 5.3.1. Poetyka snu i jej wymiary | 132 |
| 5.3.2. Sen jako medium wglądu w proces historyczny | 134 |
| 5.3.3. Teleologia formy: szczeble emanacji ducha | 138 |
| 5.3.4. „Bóg jest martwy”: od „Kościoła Boga” do „Kościoła ludzkiego” | 145 |
| 5.3.5. Dialektyka czynu | 153 |
| 5.3.6. Zniżony mesjanizm – wyzwolona egzystencja | 162 |
| 5.4. Powtórzenie i rozpacz: dialektyka egzystencji u Kierkegaarda | 165 |
| 5.4.1. Dialektyka egzystencji – formy obcowania z historią | 166 |
| 5.4.1.1. Możliwości egzystencji: esteta | 167 |
| 5.4.1.2. Możliwości egzystencji: „bycie sobą” i egzystencja etyczna | 169 |
| 5.4.1.3. Egzystencja w historii: między powtórzeniem a rozpaczą | 173 |
| 5.4.1.4. Zniżona egzystencja: zdepotencjalizowane „bycie | |
| sobą” w Ślubie Gombrowicza | 179 |
| 5.4.2. Powojenna dramatyka: egzystencjalizm – dramat | |
| absurdu | 183 |
| 5.4.2.1. Praca nad „byciem sobą” I: dywergencje | |
| w porównaniu z Les mouches Jeana Paula Sartre’a | 183 |
| 5.4.2.2. Praca nad „byciem sobą” II: dywergencje | |
| w porównaniu z teatrem „absurdu” | 189 |
| 5.4.2.3. Wynik | 192 |
| 5.5. Podsumowanie | 193 |
| 6. Pornografia: narracyjna symulacja nowej rzeczywistości antropologicznej | 198 |
| 6.1. Wprowadzenie | 198 |
| 6.2. Punkt wyjścia: recepcja powieści – konteksty historii literatury | 199 |
| 6.2.1. Recepcja | 199 |
| 6.2.2. Kontekst historii literatury I: doświadczenie wojny | 200 |
| 6.2.3. Kontekst historii literatury II: dwór wiejski jako chronotopos | 204 |
| 6.2.4. Kontekst historii literatury III: Pornografia jako powieść nietzscheańska | 208 |
| 6.3. „Bóg jest martwy” – filozofia Nietzschego w Pornografii | 209 |
| 6.3.1. Powieść jako simulakrum: powtórzenie filozofii | 209 |
| 6.3.2. „Śmierć Boga”: desakralizacja i dotarcie | |
| do rzeczywistości | 211 |
| 6.3.3. Nietzscheańska formuła „Bóg umarł” i doświadczenie woli mocy | 216 |
| 6.3.4. Zwrot perspektywy interpretatorskiej: od „Boga” | |
| ku „młodemu człowiekowi” | 221 |
| 6.3.5. Desakralizacja w kręgu nowoczesnej literatury: | |
| Thomas Mann i James Joyce | 225 |
| 6.3.6. Interpretatoryka w duecie: Nietzscheańskie | |
| stwarzanie świata w Pornografii | 230 |
| 6.3.7. Uspołeczniona wola mocy: postludzki świat | |
| w Pornografii | 242 |
| 6.3.8. Zanikowe formy „ludzkiego”: „dzieciństwo” i „młodość” | 252 |
| 6.3.9. Przeciwstawienie dwu powieści nietzscheańskich: | |
| Doktor Faustus i Pornografia | 268 |
| 6.4. Zakończenie: Pornografia jako medium nowego | |
| humanizmu | 276 |
| 7. Kosmos: rozstanie z ontologią | 279 |
| 7.1. Kosmos: powstanie – treść; struktura rozdziału | 279 |
| 7.2. Heideggerowskie Sein und Zeit w maszynerii Kosmosu | 282 |
| 7.2.1. Afiliacje filozoficzne: Sein und Zeit Martina Heideggera | 282 |
| 7.2.2. Kosmos: kłopotliwe doświadczenie świata – | |
| rzeczywistość rozproszona | 284 |
| 7.2.3. Budowa świata w Sein und Zeit: światowość i znaczeniowość | 291 |
| 7.2.4. „Odświatowienie” w Sein und Zeit a derealizacja w Kosmosie | 299 |
| 7.2.5. Derealizacja jako temporalny proces | 308 |
| 7.2.6. Obcowanie ze znaczeniowością – samoutwierdzanie siebie w zderealizowanym świecie | 310 |
| 7.2.6.1. Leon i technika samoograniczania siebie | 310 |
| 7.2.6.2. Leon jako ucieleśnienie egzystencji estetycznej – | |
| echa Kierkegaarda | 312 |
| 7.2.6.3. Granice samoutwierdzenia siebie | 315 |
| 7.3. Zmienne konteksty: afiliacje literackie Kosmosu | 317 |
| 7.3.1. Literackie odświatowienie: kontyngencja i absurd | |
| w La nausée Sartre’a | 319 |
| 7.3.2. Enigmatyka przedmiotów: Les gommes | |
| Robbe-Grilleta | 323 |
| 7.3.3. Dywergująca faktyczność: Gumy – Mdłości – Kosmos | 328 |
| 7.3.4. Poza absurdem: Beckett – Gombrowicz – Camus | 329 |
| 7.3.5. Tajemnica istnienia jako ocalenie doświadczenia świata: ontologia Stanisława Ignacego Witkiewicza | 333 |
| 7.3.6. Powieść jako epistemologia narracyjna: Pałuba Karola Irzykowskiego | 339 |
| 7.3.7. Kosmos w kontekście historii literatury – résumé | 344 |
| 7.4. Kosmos: narracyjna depotencjalizacja semantyki ontologicznej | 345 |
| 8. Dziennik: narracyjne operowanie samym sobą | 352 |
| 8.1. Divertimento: z historii gatunku | 352 |
| 8.2. Indywidualność jako praktyka tekstualna: | |
| performatywne „bycie sobą” | 362 |
| 8.2.1. Nietzscheańska idea samozachowania siebie poprzez samoposzerzanie siebie | 365 |
| 8.2.2. Od „ja” do „on”: Gombrowiczowskie | |
| samoprzekraczanie siebie w Dzienniku | 376 |
| 8.3. Performatywne przezwyciężenie Nietzscheańskiej | |
| krytyki subiektywności | 377 |
| 8.4. Strategia humanizacji: spotkanie z „transludzkim” | 382 |
| 8.5. Humanizm performatywny: Dziennik między | |
| humanizacją a derealizacją | 391 |
| 8.6. Historyczne przeciwstawienie: humanizacja poprzez | |
| pracę w ujęciu Stanisława Brzozowskiego | 393 |
| 8.7. Negatywność „transludzkiego”: kłopotliwe założenia moralności | 397 |
| 8.7.1. Negatywność – obcość świata – samoumiejscawianie | |
| siebie | 397 |
| 8.7.2. Rozbłysk „transludzkiego” w moralności – wola moralności | 400 |
| 8.7.3. Retrospektywne spojrzenie na koncepcję Kanta: depotencjalizacja idei celowości świata | 404 |
| 8.7.4. Narracyjna refleksja nad kłopotliwymi przesłankami moralności | 409 |
| 8.8. Symulacja derealizacji: wariacje fenomenologiczne I | 411 |
| 8.8.1. Motyw groteskowości ciała: ciało pokawałkowane | 411 |
| 8.8.2. W zaklętym kręgu ciała: obsesyjna rzeczywistość | 411 |
| 8.8.3. Przesłanki filozoficzne: L’etre et le néant Jeana Paula | |
| Sartre’a | 416 |
| 8.8.4. Proces derealizacji: narracyjne modyfikowanie filozofii | 418 |
| 8.9. Pobyt w Berlinie: dokuczliwa obecność nazizmu | 421 |
| 8.9.1. Wariacje fenomenologiczne II: derealizacja a historia | 421 |
| 8.9.2. Nierzeczywistość Berlina: obsesyjna obecność historii | 422 |
| 8.9.3. Narracyjne wspomnienie – między Nietzscheańską autokreacją a derealizacją | 429 |
| 8.10. Podsumowanie | 432 |
| 9. Zakończenie | 434 |
| 10. Bibliografia | 440 |
| 10.1. Teksty Witolda Gombrowicza | 440 |
| 10.2. Pozostała literatura | 441 |
| Indeks nazwisk | 485 |
KUP NA PREZENT
Humanizm performatywny
10,20 zł
Uzupełnij informacje na temat odbiorcy.
Produkt został pomyślnie dodany do koszyka.
Nieudana próba zakupu produktu. Spróbuj jeszcze raz.
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 3,50 zł za ebooka
