POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf
Książka zawiera oryginalną próbę systematyzacji terminologii używanej w oficjalnych dokumentach wydawanych w języku polskim przez instytucje Unii Europejskiej oraz tworzących się równolegle do tej terminologii "brukselizmów" – odpowiedników terminów unijnych powstających w polszczyźnie ogólnej.
Zebrany przez Autorkę korpus terminów unijnych posłużył do analizy relacji strukturalno-semantycznych między pierwowzorami tworzonymi najczęściej w językach angielskim i/lub francuskim a neologizmami ukutymi w języku polskim jako języku biorcy.
Gromadzony do 2017 roku zbiór "brukselizmów" zaczerpniętych z wypowiedzi publicznych, prasy, radia, telewizji i internetu jest świadectwem pewnej epoki, jednostki te stanowią bowiem wyrażony w różnych rejestrach językowych nieformalny komentarz dotyczący działań podejmowanych przez Unię Europejską.
Autorka dokonuje także analizy wzajemnego oddziaływania terminów i "brukselizmów" – despecjalizacji pierwszych i terminologizacji drugich.
******
Polish EU Terminology and “Brusselisms”. An Attempt at Systematization
An original attempt at systematizing the terminology used in official documents published in the Polish language by European Union institutions and the “brusselisms” forming in parallel – the equivalents of EU terms that appear in standard Polish. A corpus of EU terms has been used for the analysis of structural and semantic relations between the original words usually created in English and/or French and the neologisms coined in the Polish language as a receiver language.
Rok wydania | 2019 |
---|---|
Liczba stron | 392 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-3718-2 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Polska droga od komunizmu
do koszyka
Polska anarchia
do koszyka
Polska bez cudów
do koszyka
Polska bez gaci
do koszyka
Polska bezpieczna czy nie? Służby...
do koszyka
Spis treści
Wstęp | 11 |
ROZDZIAŁ I | |
Unia Europejska – kształtowanie się słownictwa jej | |
dokumentów na tle uwarunkowań historyczno-prawnych | 15 |
1. Etapy integracji europejskiej od Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali do Unii Europejskiej i ich słownictwo | 15 |
1.1. Etapy akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii | |
Europejskiej | 23 |
1.2. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej a | |
transpozycja acquis communautaire | 25 |
2. Wpływ autonomicznego prawa wspólnotowego na terminologię Unii Europejskiej | 26 |
3. Wpływ wielojęzyczności Unii Europejskiej na terminologię | 29 |
3.1. Języki w Unii Europejskiej | 31 |
3.2. Założenia wielojęzyczności a rzeczywistość: | |
krytyka wybranych elementów | 35 |
3.3. Wielojęzyczność a tekst prawny – problemy | |
terminologiczne | 39 |
3.4. Terminologia jako instrument wielojęzyczności | 40 |
4. Tłumaczenie i służby tłumaczeniowe Unii Europejskiej | 41 |
4.1. Tłumaczenia w Komisji Europejskiej | 43 |
4.2. Tłumaczenie w Parlamencie Europejskim | 46 |
4.3. Tłumaczenia w Trybunale Sprawiedliwości Unii | |
Europejskiej i jego instancjach (w Sądzie oraz w | |
Sądzie ds. Służby Publicznej) | 48 |
4.4. Międzyinstytucjonalny aspekt tłumaczeń w Unii | |
Europejskiej | 49 |
ROZDZIAŁ II | |
Terminologia | 54 |
Wstęp | 54 |
1. Co to jest terminologia – definicje słownikowe | 55 |
1.1. Współczesne szkoły terminologiczne i tendencje | |
56 | |
1.2. Teorie terminologiczne | 58 |
1.2.1. Co to jest termin – definicje i aspekty | 61 |
1.2.2. Specjalizacja wyrazów/terminologizacja | 63 |
1.2.3. Termin a monosemia | 63 |
1.2.4. Eurotermin – definicja | 66 |
1.2.5. Terminotwórstwo | 67 |
1.2.6. Instytucje treminotwórcze | 69 |
1.2.7. Terminy a języki specjalistyczne | 72 |
1.2.8. Terminologizacja vs determinologizacja | 74 |
2. Korpus badawczy | 76 |
2.1. Materiał | 76 |
2.2. Metoda | 77 |
3. Terminy jako związki wyrazowe | 78 |
3.1. Podział strukturalny euroterminów (związków | |
wyrazowych) | 78 |
3.2. Typy euroterminów | 80 |
3.2.1. TYP I – Zawężenia | 81 |
3.2.2. TYP II – Neologizmy | 82 |
ROZDZIAŁ III | |
Analiza formalna i semantyczna terminów | 85 |
1. Struktura i znaczenie związków TYPU I – zawężenie znaczenia głównych komponentów do dziedziny unijnej | 85 |
1.1. Typologia – struktura terminów złożonych | 85 |
1.1.1. Struktura I i jej odmiany | 86 |
1.1.2. Struktura II i jej odmiany | 91 |
2. Struktura i znaczenie związków TYPU II – neologizmów | 114 |
Wstęp | 114 |
2.1. Od neologizmu do eurosemantyzmu | 115 |
2.2. Co to jest neologizm – podejście polskie i | |
francuskie | 116 |
2.2.1. Neologia (néologie) | 117 |
2.2.2. Neonimia (néonymie) – szczególny rodzaj | |
neologii | 119 |
2.2.3. Neologizm – definicje francuskie | 121 |
2.2.4. Francuskie typologie neologizmów | 122 |
2.2.5. Neologizm – definicje polskie | 125 |
2.3. Badanie i nadzorowanie neologizmów | 128 |
2.3.1. Badanie i nadzorowanie neologizmów w Polsce | |
128 | |
2.3.2. Badanie i nadzorowanie neologizmów we | |
Francji | 129 |
2.4. Wybór neologizmów z polskiej terminologii Unii | |
Europejskiej | 130 |
2.4.1. O polskich neologizmach unijnych | 130 |
2.4.2. Typologia neologizmów w zebranym korpusie | |
euroterminów | 132 |
2.5 Terminy z pogranicza kategorii (TYP I/TYP II) | 134 |
2.5.1. Analiza kategorii neologicznych w | |
terminologii Unii Europejskiej | 141 |
2.6. Neologizmy formalne: derywacja | 142 |
2.6.1. Nowe formacje morfologiczne powstałe w | |
drodze derywacji sufiksalnej | 142 |
2.6.2. Nowe formacje morfologiczne powstałe w | |
drodze derywacji prefiksalno-sufiksalnej | 157 |
2.6.3. Derywaty prefiksalne z de-, re-, co- w | |
językach źródłowych (ang. i fr.) | 159 |
2.7. Neologizmy właściwe: kompozycja | 165 |
2.7.1. Złożenia przyimkowe, będące kalkami złożeń | |
utworzonych w językach wyjściowych z m.in. | |
(kolejno ang., fr.): inter-/inter-, intra-, | |
post-/post-, pre-/pré- lub derywatów co-/co-, | |
które w polszczyźnie przybrały odpowiednio formę: | |
między-, wewnątrz-, po-, przed- współ- | 165 |
2.7.2. Złożenia z zachowanym greckim lub łacińskim | |
„elementem uczonym”: tele-, trans-, makro-, sub- | |
171 | |
2.7.3 Złożenia ze zredukowaną formą członu | |
określającego typu euro-, eko-, cyber- | 176 |
2.7.4. Nowe złożenia z końcowym członem określanym | |
–pak | 182 |
2.7.5. Inne złożenia. Nowe formacje powstałe w | |
formie zbitek słownych | 184 |
2.8. Nowe związki wyrazowe | 186 |
2.9. Zapożyczenia | 195 |
2.9.1. Zapożyczenia całkowite | 196 |
2.9.2. Inne zapożyczenia/kalki tłumaczeniowe | 198 |
2.10. Kalki strukturalne | 201 |
2.11. Skróty i skrótowce | 204 |
2.11.1. Skróty, skrótowce jako neologizmy | 204 |
2.11.2. Definicja i tworzenie skrótów i skrótowców | |
205 | |
2.11.3. Pochodzenie skrótów i skrótowców unijnych | |
205 | |
2.11.4. Skróty i skrótowce unijne w polskiej | |
wersji | 206 |
2.11.5. Nazwy programów zawierających skróty i | |
skrótowce | 208 |
2.11.6. Produktywność skrótowców | 209 |
2.11.7. Skrótowce jako zapożyczenia | 210 |
Podsumowanie | 212 |
3. Neosemantyzmy, neosemantyzacja 212 | |
3.1. Eurosemantyzmy – definicja | 214 |
3.2. Eurosemantyzmy nominalne | 214 |
3.3. Metaforyczne euroseantyzmy nominalne | 224 |
3.4. Metaforyczne eurosemantyzmy przymiotnikowe | |
motywowane kolorem | 236 |
3.5. Inne metaforyczne eurosemantyzmy przymiotnikowe | |
239 | |
Podsumowanie | 240 |
ROZDZIAŁ IV | |
Brukselizmy | 242 |
Wstęp | 242 |
1. Typologia brukselizmów | 245 |
2. Definicja brukselizmu | 245 |
2.1. Inne użycia określenia nazwy brukselizm | 246 |
2.2. Źródła brukselizmów | 247 |
2.3. Relacje termin – brukselizm | 248 |
3. Analiza zbioru brukselizmów | 248 |
3.1. Brukselizmy będące odpowiednikami terminów Unii | |
Europejskiej | 248 |
3.1.1. Brukselizmy ogólnie odnoszące się do Unii | |
Europejskiej jako organizacji realizowane w | |
połączeniach z przymiotnikami europejski, unijny | |
249 | |
3.1.2. Brukselizmy odnoszące się do funkcjonowania | |
państw w ramach Unii Europejskiej | 253 |
3.1.3. Brukselizmy określające liczbę państw | |
członkowskich: od Szóstki do EU 28 | 256 |
3.1.4. Brukselizmy określające funkcjonowanie | |
państw członkowskich w ramach grup | 257 |
3.1.5. Brukselizmy określające funkcjonowanie w | |
ramach strefy euro | 260 |
3.1.6. Inne określenia Unii Europejskiej | 261 |
3.1.7. Brukselizmy określające funkcjonowanie | |
państw członkowskich a budżet Unii Europejskiej | |
261 | |
3.1.8. Brukselizmy dotyczące systemu głosowań | |
w instytucjach Unii Europejskiej | 263 |
3.1.9. Brukselizmy będące odpowiednikami nazw | |
instytucji, funkcji i rządów | 265 |
3.2. Brukselizmy obecne w żargonie | |
urzędniczym/eurokratycznym | 270 |
3.2.1. Brukselizmy dotyczące współpracy przywódców | |
unijnych | 270 |
3.2.2. Brukselizmy dotyczące pracy urzędników | |
w instytucjach unijnych | 275 |
3.2.3. Brukselizmy dotyczące pracy posłów w | |
Parlamencie Europejskim | 276 |
3.2.4. Brukselizmy dotyczące pracy tłumaczy w | |
Parlamencie Europejskim | 278 |
3.2.5. Brukselizmy dotyczące dziedzin współpracy i | |
metod działania | 279 |
3.2.6. Brukselizmy dotyczące nazw dokumentów | 281 |
3.2.7. Eurożargon w polskich instytucjach | 284 |
3.3. Od żargonu eurokratów do quasi-terminów | 286 |
3.3.1. Wyrażenie metatekstowe „tak zwany” (tzw.) i | |
cudzysłów | 286 |
3.3.2. Brukselizmy, które przechodzą proces | |
terminologizacji | 288 |
3.3.3. Potoczne nazwy dyrektyw zawarte w | |
dokumentach | 293 |
3.4. Brukselizmy obecne w języku ogólnym, zwłaszcza | |
w dyskursie publicznym, nacechowane ekspresywnie | 303 |
3.4.1. Okazjonalizmy | 303 |
3.4.2. Brukselizmy powstałe wokół Brexitu | 304 |
3.4.3. Brukselizmy powstałe wokół kryzysu | |
imigracyjnego | 309 |
3.5. Potocyzmy/kolokwializmy | 313 |
3.5.1. Potocyzmy/kolokwializmy realizowane ze | |
zredukowanym członem określającym euro- | 313 |
3.5.2. Inne potocyzmy/kolokwializmy dotyczące UE | |
313 | |
3.6. Slogany – dodatkowa kategoria brukselizmów | |
316 | |
Podsumowanie | 318 |
Wnioski końcowe | 319 |
Bibliografia | 326 |
Streszczenie | 347 |
Résumé | 349 |
Załącznik 1 – wykaz terminów unijnych | 351 |
Załącznik 2 – wykaz brukselizmów | 381 |
Spis ilustracji | 388 |
Spis tabel | 389 |