INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
Książka poświęcona została kształtowaniu i ewolucji wizerunku mieszkańców Arabii w źródłach starożytnych i wczesnośredniowiecznych.
Mieszkańców cesarstwa łączyły z Arabami różnorodne relacje – polityczne, handlowe, gospodarcze, kulturalne i religijne. Jak każde sąsiedztwo i to nie było pozbawione napięć, szczególnie począwszy od III wieku n.e., gdy Półwysep Arabski stał się buforem między ówczesnymi mocarstwami – Bizancjum i Persją Sasanidów, które starały się pozyskać sojuszników wśród plemion arabskich. Opisujący te wydarzenia autorzy bizantyńscy kreowali wizerunek Arabów, czasami pochlebny, częściej negatywny, korzystając ze swoich osobistych doświadczeń i relacji z drugiej ręki, ale sięgając także po teksty swych poprzedników – greckich i łacińskich pisarzy antycznych, którzy jako pierwsi eksplorowali Półwysep Arabski i notowali spostrzeżenia na temat plemion go zamieszkujących. Analiza świadectw obu grup pozwala wskazać na trwałość niektórych opinii, mających często charakter stereotypów i powielanych przez Bizantyńczyków w ślad za autorami antycznymi, ale też na odmienne spojrzenie tych pierwszych na arabskich sąsiadów, będące wynikiem chrystianizacji wielu spośród nich.
*
Monografia, obejmująca w założeniu autorki okres około szesnastu wieków do pojawienia się islamu, jest ewenementem w skali krajowej. […] z pewnością znajdzie odbiorców zarówno wśród osób zajmujących się historią rzymską, bizantynistów oraz arabistów i szeroko poję tych orientalistów, osób zainteresowanych rozwojem chrześcijaństwa na wschodnich rubieżach Imperium Romanum, jak i czytelników zainteresowanych historią Bliskiego Wschodu przed pojawieniem się islamu.
Z recenzji prof. Przemysława Turka
Uniwersytet Jagielloński
To wartościowa, oryginalna i potrzebna monografia naukowa. […] Praca jest zupełnie nowatorska, napisana z punktu widzenia badacza historii starożytnej i wczesnobizantyńkiej.
Z recenzji ks. prof .Józefa Naumowicza
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 780 |
Kategoria | Starożytność |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8331-074-9 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
"Jastrząb" kontra UB
do koszyka
Saga Wojny Mroku. Tom 1. Lot Nocnych...
do koszyka
Saga Wojny Mroku. Tom 1. Lot Nocnych...
do koszyka
Poligon rachunkowy dla chemików
do koszyka
Angielka na pustyni
do koszyka
Atala, czyli Miłość dwojga dzikich na...
do koszyka
Bogowie pustyni
do koszyka
Bogowie pustyni
do koszyka
Spis treści
Część I. Wprowadzenie | 11 |
Kilka słów tytułem wstępu | 13 |
Rozdział I. W poszukiwaniu Arabii i Arabów | 19 |
1. W Arabii, czyli gdzie? | 19 |
2. Arabowie, czyli kto? | 29 |
Rozdział II. Wszystkie imiona Arabów | 35 |
1. Uwagi wstępne | 35 |
2. Skenici | 40 |
3. Arabowie | 40 |
4. Saraceni | 52 |
5. Ṭayyāyē | 61 |
6. Izmaelici (Ἰσμαηλῖται) i Hagareni (Ἀγαρηνοί) | 63 |
7. Inne określenia | 65 |
Część II. Odziedziczony obraz | 69 |
Rozdział I. Poznawanie Arabii. Źródła wiedzy Greków i Rzymian o regionie | 71 |
1. Wyprawy na teren Półwyspu Arabskiego w starożytności | 71 |
2. Kontakty dyplomatyczne | 78 |
3. Kontakty handlowe | 80 |
4. Wyprawy wojskowe przeciwko Arabom | 86 |
4.1. Ekspedycje poprzedników Rzymian | 86 |
4.2. Na polu walki z Rzymianami | 88 |
4.3. Wyprawa Gallusa | 89 |
5. Towarzysze broni. Oddziały rzymskie na terenach arabskich i arabskie w armii rzymskiej | 98 |
6. Arab na tronie cesarstwa rzymskiego | 101 |
7. Efekty kontaktów | 104 |
Rozdział II. Miasta i państwa starożytnej Arabii | 105 |
1. Państwa Południowej Arabii | 105 |
1.1. Sabejczycy | 106 |
1.2. Katabańczycy | 107 |
1.3. Minejczycy | 108 |
1.4. Hadramawt | 109 |
1.5. Himjaryci, znani jako Homeryci (Ὁμηρίται) | 110 |
2. Emeseńczycy | 113 |
3. Nabatejczycy (al-ʾAnbāṭ) | 114 |
4. Palmyra (Tadmur) | 126 |
5. Edessa | 133 |
6. Hatra (Ḥaṭrā) | 135 |
7. Charakene (Χαρακηνή) | 138 |
8. Inne plemiona | 140 |
8.1. Konfederacja Samud (Ṯamūd) | 140 |
8.2. Debowie (Δέβαι) | 141 |
8.3. Autajowie | 142 |
8.4. Gerrejczycy | 142 |
8.5. Alilajowie | 143 |
8.6. Kasandrejczycy lub Gasandowie | 143 |
Rozdział III. Arabia i Arabowie w tekstach biblijnych | 145 |
Rozdział IV. Wizerunek Arabów w źródłach antycznych | 161 |
1. Bogactwa i pachnidła Arabii | 163 |
2. Utalentowani kupcy | 173 |
3. Mieszkańcy namiotów i hodowcy wielbłądów | 177 |
4. Rolnicy arabscy | 182 |
5. Arabscy rozbójnicy, najeźdźcy i piraci | 182 |
6. Nade wszystko kochają wolność | 187 |
7. Potrafią walczyć. Arabowie jako wojownicy | 191 |
8. Pustynia jest ich twierdzą | 193 |
9. Czy można ufać Arabom | 196 |
9.1. Dotrzymują porozumień i traktatów | 196 |
9.2. Zdradzieccy sojusznicy, czyli w poszukiwaniu winnych porażki | 197 |
9.2.a. Alchedamnus, czyli kto da więcej | 197 |
9.2.b. Tylko martwe morze powodzią piasków pustynnych otaczało armię czyli Arabowie winni klęski Krassusa | 198 |
9.2c. Przypadek Sylajusza (Syleusza) | 201 |
10. Wierzenia Arabów | 205 |
11. Niektórzy potrafią dobrze się rządzić | 208 |
12. Mają dziwne obyczaje, szczególnie żywieniowe i seksualne | 210 |
13. Podsumowanie | 213 |
Część III. Nowy obraz? | 215 |
Rozdział I. Sytuacja geopolityczna na Bliskim Wschodzie w pierwszych wiekach naszej ery | 217 |
1. Między Rzymem i Partią | 217 |
2. Prowincja Arabia | 228 |
3. Między cesarstwem a Sasanidami | 238 |
Rozdział II. Nowe siły, nowe sojusze | 253 |
1. Najazdy arabskie na terytoria cesarstwa rzymskiego | 253 |
2. Kształtowanie się sojuszy cesarstwa z Arabami w III–VI w. | 264 |
2.1. Sojusz Rzymu z Tanuchidami (Banū Tanūẖ) | 269 |
2.2. Sojusz z Salihidami (Banū Salīḥ) | 277 |
2.3. Sojusz z Kindytami (Banū Kinda) | 282 |
2.4. Przemiany w VI w. | 285 |
2.5. Sojusz Bizancjum z Ghassanidami (Banū Ġassān) | 286 |
3. Konflikt cesarstwa z arabskimi sojusznikami | 310 |
3.1. Narastanie napięć za Maurycjusza | 310 |
3.2. Konflikt zbrojny Bizancjum w z arabskimi sojusznikami | 318 |
3.3. Ostatnie akordy | 320 |
4. Południe Arabii w polityce Rzymu i Bizancjum | 325 |
5. Losy Nasrydów, „perskich” Arabów | 340 |
Rozdział III. Panorama religijna Półwyspu Arabskiego | 349 |
1. Wierzenia przedislamskie | 349 |
2. Monoteizm przed islamem | 360 |
3. Chrystianizacja Arabii | 361 |
3.1. Północna i Środkowa Arabia | 363 |
3.2. Faranici | 378 |
3.3. Chrystianizacja arabskich sojuszników cesarstwa | 380 |
3.4. Północno-wschodnia Arabia – chrystianizacja „perskich” Arabów | 401 |
3.5. Żydowsko-chrześcijańska walka na południu Arabii | 405 |
4. Wnioski | 422 |
Rozdział IV. Wizerunek Arabów w źródłach późnoantycznych | 429 |
1. Warunki kształtowania się wizerunku Arabów | 429 |
2. Koczownicy | 435 |
3. Arabscy latrones – poganie i rabusie | 436 |
4. Dzielni wojownicy | 449 |
5. Nielojalni, łamiący traktaty, odpowiedzialni za klęski Bizantyńczyków | 455 |
6. Wyznawcy demonów | 458 |
7. Bosi i nadzy? Wygląd i obyczaje Arabów | 468 |
8. Chrześcijanie, czyli są też dobrzy Arabowie | 474 |
9. Osiadli Arabowie w ocenie Bizantyńczyków | 480 |
10. Wpływ romanizacji Arabów na sposób ich postrzegania | 481 |
11. Motywy zwierzęce w opisach Arabów/Saracenów | 488 |
12. Podsumowanie | 492 |
Rozdział V. Wróg, sojusznik, zdrajca .... kilka portretów | 495 |
1. Zenobia, królowa-wojowniczka | 496 |
2. Al-Munḏir ibn an-Nuʿmān (al-Munzir, Alamundar), ok. 503/5–554 n.e. | 504 |
3. Skomplikowany wizerunek sojusznika – casus Ghassanidy Aretasa/al-Harisa | 515 |
4. Truteń w ulu– al-Munzir ibn al-Haris (al-Munḏir ibn al-Ḥāriṯ) | 526 |
5. Dżabala ibn al-Aiham al-Ghassani (Ǧabala ibn al-Aiham al-Ghassānī). Legenda o ostatnim władcy Ghassanidów | 532 |
Kilka słów podsumowania | 537 |
Aneks. Baza źródłowa | 543 |
1. Tradycja antyczna | 543 |
1.1. Herodot | 543 |
1.2. Geografowie i dziejopisowie Aleksandra Wielkiego | 544 |
1.3. Historycy i geografowie okresu hellenistycznego (323 p.n.e. – 30 p.n.e.) | 546 |
1.4. Historycy i geografowie okresu republiki rzymskiej i wczesnego cesarstwa | 554 |
2. Źródła późnorzymskie i bizantyńskie | 562 |
2.1. Ammian Marcellin | 563 |
2.2. Περίπλους τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης ( Periplus Maris Erythraei) | 565 |
2.3. Kosmas Indikopleustes | 566 |
2.4. Prokopiusz z Cezarei | 568 |
2.5. Kontynuatorzy Prokopiusza | 568 |
2.6. Jan Malalas | 569 |
2.7. Kronika wielkanocna (Chronicon paschale) | 571 |
2.8. Inne dzieła kronikarskie | 571 |
2.9. Dzieła zachowane we fragmentach | 572 |
3. Źródła syryjskie | 574 |
3.1. (Pseudo-) Jozue Stylita | 574 |
3.2. (Pseudo)-Zachariasz, Jakub z Edessy i Dionizy z Tell Maḥre | 576 |
3.3. Michał Syryjczyk i inni | 577 |
3.4. Anonimowe kroniki | 578 |
4. Historie Kościoła | 580 |
5. Źródła hagiograficzne | 582 |
6. Dokumenty i źródła normatywne | 592 |
7. Inskrypcje | 592 |
8. Teksty muzułmańskie | 597 |
Summary | 599 |
Wykaz skrótów | 621 |
Bibliografia | 631 |
Źródła | 631 |
Opracowania | 660 |
Indeksy | 721 |
Indeks osób | 721 |
Indeks nazw etnograficznych | 745 |
Indeks nazw geograficznych | 751 |
Abstrakt | 767 |
Abstract | 769 |