POLECAMY
Koszyk
Stanisław Konarski przed Świętym Oficjum (1769-1771)
Wprowadzenie. Edycja akt procesu. Komentarz
Autor:
Format:
ibuk
Ks. Stanisław Konarski (1700–1773), pijar, należał do najwybitniejszych postaci polskiego życia intelektualnego XVIII w. Jego ostatnia książka O religii poczciwych ludzi (1769) przez ponad 200 lat była czytana z dużym zainteresowaniem – najpierw przez współczesnych jej czytelników, następnie przez historyków idei i badaczy polskiego oświecenia. W obu przypadkach nie przestawała intrygować atmosferą skandalu, który pod koniec życia uczonego pijara zatoczył szerokie kręgi – od warszawskiej nuncjatury aż po Dykasterię Świętego Oficjum w Rzymie. Podstawowe fakty związane z procesem, który przeprowadzono w kurii rzymskiej, były znane polskiej historiografii, lecz jedynie powierzchownie. Nieznane dotąd materiały z archiwum Dykasterii Doktryny Wiary (dawnego Świętego Oficjum) pozwalają na dokładne odtworzenie burzliwej historii książki, która mogła znaleźć się w Indeksie ksiąg zakazanych, choć została napisana w obronie chrześcijaństwa przed osiemnastowiecznym deizmem.
| Rok wydania | 2023 |
|---|---|
| Liczba stron | 852 |
| Kategoria | Historia idei |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
| ISBN-13 | 978-83-232-4191-1 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Stanisław Brzozowski drogi myśli
do koszyka
Stanisław August
do koszyka
Stanisław Ossowski w pełnym blasku
do koszyka
Stanisław August. Mąż wszystkich żon
do koszyka
Stanisław Bareja
do koszyka
Spis treści
| Wykaz najważniejszych skrótów | 7 |
| CZĘŚĆ PIERWSZA. Geneza i recepcja książki O religii poczciwych ludzi | 9 |
| Wstęp | 11 |
| 1. Stanisław Konarski – szkic biograficzny | 19 |
| 2. O religii poczciwych ludzi – historia książki i jej interpretacji | 33 |
| a) Pozytywnie o Konarskim i jego O religii poczciwych ludzi | 34 |
| b) Negatywnie o Konarskim i O religii poczciwych ludzi | 39 |
| c) O religii poczciwych ludzi w ogniu lwowskiej dysputy | 50 |
| d) Ponownie w obronie dzieła Konarskiego | 60 |
| e) Od faktografii do interpretacji historii idei, XX-XXI w. | 65 |
| f) Streszczenia i interpretacje O religii poczciwych ludzi | 71 |
| 3. Poczciwość według „filozofów” i Konarskiego | 75 |
| a) Koncepcja poczciwości w XVII-XVIII w. – stopniowa sekularyzacja, do Encyklopedii włącznie | 76 |
| b) De viro honesto et bono cive ab ineunte aetate formando, 1754 | 84 |
| c) O religii poczciwych ludzi – w obronie chrześcijańskiego fundamentu cnoty | 91 |
| 4. Konarski przeciw deizmowi | 95 |
| a) Antychrześcijańska ofensywa „filozofów” | 95 |
| b) Wzorce osiemnastowiecznych apologii chrześcijaństwa | 106 |
| c) Polski deizm na progu panowania Stanisława Augusta | 118 |
| d) Antydeistyczna polemika w środowisku warszawskich pijarów | 124 |
| e) Deizm w O religii poczciwych ludzi | 129 |
| 5. Kłopoty z jurysdykcją kościelną | 137 |
| a) Staropolski antyklerykalizm i spory o compositio inter status | 137 |
| b) Sprawy kościelne w początkach panowania Stanisława Augusta | 141 |
| c) Jurysdykcja na marginesie O religii poczciwych ludzi | 151 |
| 6. O religii poczciwych ludzi w Świętym Oficjum w towarzystwie Voltaire’a i Marmontela | 155 |
| a) Dysydenci, tolerancja i Konarski | 155 |
| b) Voltaire i tolerancja w Polsce | 162 |
| c) Belizariusz Marmontela z perspektywy polskiej | 166 |
| d) „Polski” pozew przeciwko Voltaire’owi i Marmontelowi | 172 |
| e) Tolerancja w Religii poczciwych ludzi | 180 |
| 7. Denuncjacja książki O religii poczciwych ludzi, jej pierwsi oskarżyciele i obrońcy | 183 |
| a) Polemiki z Konarskim już na początku lat sześćdziesiątych; zaangażowanie w projekt reform Czartoryskich i w „sprawę dysydencką” | 183 |
| b) Zamoyski przekonuje Konarskiego do publikacji O religii poczciwych ludzi | 185 |
| c) Reakcje krytyczne i środowiska, z których pochodziły | 188 |
| d) Treść krytycznych recenzji polskich teologów | 190 |
| e) Obrońcy Konarskiego – pijarzy, biskupi, z Młodziejowskim na czele | 194 |
| 8. Rzymski proces Stanisława Konarskiego, 1769-1770 | 209 |
| a) Wyznaczenie głównych recenzentów i tłumaczenie książki | 213 |
| b) Dodatkowi recenzenci rzymscy | 218 |
| c) Sprzeczne werdykty i ostateczne zdanie papieża | 230 |
| d) Reakcja Konarskiego i przygotowanie poprawionej wersji książki, zgodnie z zaleceniami | 237 |
| Zakończenie | 241 |
| CZĘŚĆ DRUGA. Edycja akt procesu i komentarz | 245 |
| 1. Wstęp do edycji | 247 |
| a) Ogólne rozmieszczenie tekstów na stronie i trzy rodzaje przypisów | 247 |
| b) Transkrypcja staropolskiego druku O religii poczciwych ludzi i związane z nią komentarze merytoryczne . | 249 |
| c) Transkrypcja archiwaliów włoskich i łacińskich | 251 |
| 2. Indeks opublikowanych archiwaliów | 255 |
| 3. Indeks sygnatur opublikowanych archiwaliów (bez wariantów) | 257 |
| 4. Dzieła starożytne i średniowieczne cytowane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi (bez wskazywania na konkretne edycje) | 259 |
| 5. Dzieła nowożytne cytowane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi oraz przez polskich teologów – krytyków Konarskiego | 261 |
| 6. Cytaty biblijne wykorzystane przez Stanisława Konarskiego w O religii poczciwych ludzi (lewa kolumna) oraz wzmiankowane w dokumentacji procesu (prawa kolumna) | 263 |
| 7. Słowniczek słów staropolskich i wybranych łacińskich słów występujących w tekście O religii poczciwych ludzi w jego wydaniu warszawskim z 1769 r. | 265 |
| TRANSKRYPCJA, KOMENTARZ I TŁUMACZENIE AKT PROCESU STANISŁAWA KONARSKIEGO PRZED ŚWIĘTYM OFICJUM | 269 |
| Bibliografia | 801 |
| Indeks osób | 817 |
| Ilustracje | 827 |
| Summary. Stanisław Konarski before the Holy Office (1769-1771) | 847 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 3,50 zł za ebooka
