„Przekłady Literatur Słowiańskich” 2018. T. 9. Cz. 1: Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu

1 opinia

Format:

ibuk

„Tłumaczy się […], bo ma się aspiracje, żeby być tłumaczem.1”


Przywołana teza to jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego tłumaczymy?”. Jeśli ktoś do bycia tłumaczem aspiruje, oznacza to, że zawód ten (czy lepiej „rola”) jest czymś godnym podziwu i szacunku, szlachetnym, lecz także czymś wymagającym trudu, niełatwym. Wielu translatologów i tłumaczy zapewne życzyłoby sobie, aby tak właśnie postrzegano ich pracę. I chyba faktycznie ostatnimi czasy tłumacz (nie tylko wśród osób tak czy inaczej zaangażowanych zawodowo w translatorykę) zyskał na znaczeniu (czy jednak doczekał się właściwego uznania?)2. Jeśli tłumaczenie to kwestia aspiracji, to znaczy, że powodem, dla którego podejmuje się ów trud, mogą być między innymi prestiż i ambicja. Tak jak w wypadku Stanisława Barańczaka, którego motywowała do pracy chęć pokazania, że potrafi przetłumaczyć lepiej niż poprzednik3. Jednak aspirowanie oznacza także, że „prawdziwym” tłumaczem się nie jest. Konstatacja ta w pewnym sensie odnosi się do każdego tłumacza i wszystkich tłumaczeń ze względu na ontologię przekładu4. Na czym zaś polegać może wzniosłość tłumaczenia? Zapewne przejawia się ona w pojmowaniu przekładu w kategoriach służby (służymy kulturze oryginału, rozpowszechniając jej dzieła, kulturze rodzimej — wzbogacając ją; budujemy porozumienie), lecz także w przypisywaniu mu wyższych celów „ludzkich”5 i filozoficznych (poszerzanie horyzontów świata — L. Wittgenstein; odkrycie Innego, (po)rozumienie i (za)-istnienie w interpretacyjnym geście — hermeneutyka, P. Ricoeur; metafizyczne odkrywanie „czystego języka” — W. Benjamin; „pisanie” tłumacza przez przekład, a nie przekładu przez tłumacza — dekonstrukcjonizm) oraz artystycznych (np. tłumaczenie jako twórczość, co sugerował już Roman Jakobson, nestor przekładoznawstwa, a także Jiří Levý czy Anna Legeżyńska). Zdaniem Gideona Toury’ego, przekładamy w odpowiedzi na potrzeby kultury docelowej, wypełniając istniejące w niej luki. Paul Ricoeur i Hans-Georg Gadamer w przekładzie widzą dialog, rozmowę czy formę dyskursywną. [fragment wstępu]


Rok wydania2018
Liczba stron232
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaUniwersytet Śląski
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Spis treści
  
  Wstęp (Katarzyna Majdzik) /    7
  
  Translator ludens
  Tłumaczenie jako wyzwanie, zabawa, gra
  
  Bożena Tokarz
  Przygoda estetyczno-mentalna w przekładzie /    17
  
  Olga Płaszczewska
  O przyjemności tłumaczenia /    37
  
  Monika Gawlak
  Podwójne życie tłumacza /    59
  
  Przekład nieoczywisty
  Eksperymentalne i artystyczne oblicza przekładu
  
  Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz
  Sztuka post-przekładu /    77
  
  Piotr Marecki, Aleksandra Małecka
  Przekład literatury konceptualnej
  Studium przypadku lokalizacji Paint the Rock Shiva Kotechy jako Namaluj Popka /    99
  
  Katarzyna Majdzik
  Pinocchio in Emojitaliano
  Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego /    125
  
  Joanna Warmuzińska-Rogóż
  Autorka i tłumaczka: dwie pełnoprawne postacie?
  O przekładzie feministycznym w Kanadzie na przykładzie
  Lettres d’une autre Lise Gauvin i „przekładu w rodzaju żeńskim”
  Susanne de Lotbinière-Harwood /    147
  
  Ambasadorzy i legislatorzy kultury i literatury
  
  Marta Skwara
  Między przekładem, komentarzem a interpretacją — uwagi na marginesie anglojęzycznego podręcznika literatury polskiej /    163
  
  Lucyna Spyrka
  O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej /    183
  
  Marta Buczek
  Słowacka proza naturyzmu w polskich przekładach — strategie wyboru i translacji w zmieniającej się perspektywie kulturowej drugiej połowy XX wieku /    201
  
  Dorota Żygadło-Czopnik
  Polskie wybory czeskiej prozy kobiecej w przekładach po 1989 roku /    227
  
  Tea Rogić Musa
  Književnopovijesni modus procedendi Julija Benešića u zbirci Poljska lirika /    249
  
  Dlaczego tłumaczymy raz jeszcze?
  
  Maria Mocarz-Kleindienst
  Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata
  Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski /    267
  
  Andrij Saweneć
  Dlaczego się tłumaczy ponownie: nowe ukraińskie odczytania polskiej prozy /    283
  
  Leszek Małczak
  Przekład jako akt subwersji, czyli o pewnym polskim tłumaczeniu tragedii historycznej Theodora Körnera pt. Zriny /    299
RozwińZwiń