INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Format:
ibuk
Książka mieści się w obszarze glottodydaktyki języka polskiego. Autorka skoncentrowała się na jednym zasadniczym wymiarze nauczania języka - opanowywaniu zasobu leksykalnego. Za podstawę badań przyjęła wyniki opisów frekwencyjnych sporządzonych dla różnych odmian współczesnej polszczyzny. Swój wybór uzasadnia tym, że właśnie częstość użycia poszczególnych jednostek leksykalnych przez współczesnych rodzimych użytkowników polszczyzny powinna stanowić rdzeń programów nauczania leksyki dla cudzoziemców. Co najistotniejsze, kolejność nauczania słownictwa na poszczególnych poziomach i etapach procesu dydaktycznego powinna się opierać na kryterium częstości użycia, czyli występowania poszczególnych haseł w polszczyźnie. Zarówno same badania, jak i stosowane techniki - wśród nich bardzo nowatorskie ujęcie z zastosowaniem grup wyrazowych zwanych gronami (leksykalnymi) - a nade wszystko uzyskane wyniki mają bardzo duże znaczenie dla dalszych badań nad kompetencją leksykalną - i to zarówno uczących się języka polskiego jako obcego/drugiego, jak i uczniów opanowujących leksykę w języku ojczystym.
Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Haliny Zgółkowej, UAM
Wersja papierowa książki zawiera płytę CD.
Rok wydania | 2011 |
---|---|
Liczba stron | 346 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
ISBN-13 | 978-83-233-3097-4 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Kompetencja językowa uczniów z lekką...
do koszyka
Kompetencja komunikacyjna
do koszyka
Kompetencja komunikacyjna dzieci...
do koszyka
Kompetencje absolwentów studiów...
do koszyka
Spis treści
Wstęp – cel i zakres pracy | 13 |
I. KOMPETENCJA LEKSYKALNA W MODELACH JĘZYKOWEJ KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ | 19 |
1. Wprowadzenie | 19 |
2. Modele i ujęcia językowej kompetencji komunikacyjnej | 21 |
2.1. Koncepcja Della Hymesa (1972) | 21 |
2.2. Model Michaela Canalego i Merrill Swain (1980) | 26 |
2.3. Lyle Bachman i językowe umiejętności komunikacyjne (1990) | 28 |
2.4. Modyfi kacja modelu Lyle’a Bachmana – propozycja Lyle’a Bachmana i Adriana S. Palmera (1996) | 32 |
2.5. Europejski system opisu kształcenia językowego (2003) – model ukierunkowany dydaktycznie | 34 |
3. Rola i miejsce kompetencji leksykalnej w modelach językowej kompetencji komunikacyjnej | 40 |
4. Wnioski | 44 |
II. CO TO ZNACZY ZNAĆ SŁOWO? | 47 |
1. Wprowadzenie | 47 |
2. Znajomość słownictwa wszerz a jego znajomość w głąb | 49 |
2.1. Co to znaczy znać słowo – wybrane próby konceptualizacji pojęcia | 49 |
2.2. Stopień znajomości słowa – wybrane próby konceptualizacji pojęcia | 54 |
2.3. Wielkość zasobu leksykalnego a stopień jego znajomości | 57 |
3. Wnioski | 58 |
III. ZAGADNIENIA RECEPCJI I PRODUKCJI LEKSYKALNEJ | 61 |
1. Receptywna i produktywna znajomość słownictwa | 61 |
1.1. Podstawowe rozumienie terminów | 62 |
2. Słownictwo receptywne i produktywne – modele wzajemnych relacji | 62 |
2.1. Koncepcja continuum liniowego – od recepcji do produkcji | 63 |
2.2. Koncepcja continuów współzależnych | 64 |
2.3. Receptywna i produktywna znajomość słownictwa jako reprezentacje różnej wiedzy skojarzeniowej | 67 |
2.4. Stopnie znajomości znaczenia | 68 |
3. Przesunięcia i różnice ilościowe w obszarze continuum receptywno-produktywnej znajomości słowa | 69 |
3.1. Próg produkcji | 70 |
3.2. Słownik receptywny a słownik produktywny | 71 |
4. Wnioski | 75 |
IV. BADANIA KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA DOCELOWEGO W GLOTTODYDAKTYCE ŚWIATOWEJ | 79 |
1. Wprowadzenie | 79 |
1.1. Ukierunkowanie badań | 79 |
1.2. Rodzaje testowania | 81 |
2. Charakterystyka badań ilościowych | 83 |
2.1. Metody określania wielkości zasobu słownikowego użytkowników języka | 84 |
2.2. Źródła ekscerpcji materiału badawczego w metodach opartych na próbkowaniu | 84 |
2.2.1. Opracowanie leksykograficzne | 84 |
2.2.2. Listy wyrazów | 84 |
2.2.3. Wypowiedzi uczących się | 85 |
2.3. Charakterystyka procedury testowej | 85 |
2.4. Przykładowe procedury pomiaru | 86 |
2.4.1. Testy oparte na listach wyrazowych | 86 |
2.4.1.1. Vocabulary Levels Test | 86 |
2.4.1.2. A 1000 Word Levels Trude/False Test | 87 |
2.4.1.3. Vocabulary Size Test | 88 |
2.4.1.4. Eurocentres Vocabulary Size Test | 89 |
2.4.1.5. Productive Vocabulary Level Test | 90 |
2.4.1.6. Vocabulary Level Dictation Test | 91 |
2.4.2. Badania wskaźników tekstowych | 92 |
2.4.3. Inne procedury badające znajomość słownictwa wszerz | 97 |
3. Charakterystyka badań jakościowych | 98 |
3.1. Badania precyzji znajomości znaczenia | 98 |
3.1.1. Test wiedzy głębokiej | 98 |
3.1.2. Technika wywiadu | 99 |
3.2. Badania wieloaspektowości znajomości znaczenia | 99 |
3.2.1. Test wielowymiarowej znajomości znaczenia | 99 |
3.2.2. Vocabulary Knowledge Scale | 100 |
3.2.3. State Rating Task | 102 |
3.3. Badania znajomości sieci powiązań | 103 |
3.3.1. The Word Associates Test | 103 |
4. Podsumowanie | 105 |
V. BADANIA KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ – POLSKIE DOŚWIADCZENIA | 109 |
1. Wprowadzenie | 109 |
2. Badania zasobu słownikowego rodzimych użytkowników języka polskiego | 110 |
2.1. Badania zasobu słownikowego języka dzieci w pierwszej fazie rozwoju mowy – metoda liczenia wprost (obszar I) | 110 |
2.2. Badania zasobu słownikowego języka dzieci – metoda próbkowania opartego na słownikach oraz listach wyrazów (obszar II) | 112 |
2.3. Badania przyrostu zasobu słownikowego języka dzieci (obszar III) | 114 |
2.4. Badania treści zasobu słownikowego języka dzieci oraz znajomości znaczenia wyrazów (obszar IV) | 120 |
2.5. Badania wielkości i rodzaju przyrostu słownictwa w określonych obszarach tematycznych (obszar V) | 122 |
2.6. Badania struktury słownika dzieci (obszar VI) | 123 |
2.7. Badanie braków w kompetencji leksykalnej (obszar VII) | 127 |
3. Badania kompetencji leksykalnej uczących się języka polskiego jako obcego | 128 |
3.1. Badania kompetencji leksykalnej uczących się a certyfikacja znajomości języka polskiego jako obcego – potencjalny obszar badań | 130 |
4. Podsumowanie | 131 |
VI. OPRACOWANIE PROCEDURY TESTOWEJ | 135 |
1. Wprowadzenie | 135 |
2. Cel testowania oraz typy pomiaru dydaktycznego | 135 |
2.1. Ukierunkowanie pomiaru | 135 |
2.2. Typ pomiaru dydaktycznego | 137 |
3. Kryteria doboru materiału do testów kompetencji leksykalnej | 137 |
3.1. Kryterium frekwencji | 138 |
3.2. Kryterium treści | 140 |
3.3. Kryterium funkcji | 141 |
3.4. Kryterium wiedzy | 143 |
3.5. Analiza kryteriów doboru materiału do list wyrazowych | 144 |
3.6. Wnioski | 149 |
4. Determinanty doboru technik testowania | 149 |
4.1. Fazy znajomości słowa | 150 |
4.2. Działania językowe | 150 |
4.3. Aspekt znajomości słowa | 154 |
4.4. Kanał i bodziec | 155 |
5. Techniki badania receptywnej i produktywnej znajomości słownictwa | 156 |
5.1. Techniki badania receptywnej znajomości słownictwa w komunikacji manualno-wzrokowej – poziom rozpoznania | 156 |
5.2. Techniki badania produktywnej znajomości słownictwa w komunikacji manualno-wzrokowej – poziom użycia wspomaganego | 162 |
5.3. Dobór technik testowania | 167 |
6. Wnioski | 169 |
VII. LISTY KOMPILOWANE TECHNIKĄ GRON WYRAZOWYCH JAKO ŹRÓDŁO EKSCERPCJI MATERIAŁU LEKSYKALNEGO DO TESTÓW KOMPETENCYJNYCH | 171 |
1. Wprowadzenie | 171 |
2. Początki badań leksykalno-statystycznych na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego | 172 |
2.1. Słownictwo minimum i słownictwo podstawowe | 173 |
3. Opracowanie list wyrazowych na potrzeby badań kompetencji leksykalnej uczących się języka polskiego jako obcego | 175 |
3.1. Wydzielenie przedziałów częstości | 175 |
3.2. Organizacja list wyrazowych | 176 |
3.2.1. Rodzina wyrazów | 176 |
3.2.2. Grona wyrowe | 180 |
4. Organizacja list techniką gron wyrazowych | 183 |
5. Podsumowanie | 191 |
VIII. NARZĘDZIE POMIARU | 193 |
1. Struktura narzędzia pomiaru | 193 |
2. Test receptywnej znajomości słownictwa (TRS) | 193 |
2.1. Budowa części badającej receptywną znajomość słownictwa | 193 |
2.2. Sposób ewaluacji części badającej receptywną znajomość słownictwa | 197 |
3. Test produktywnej znajomości słownictwa (TPS) | 198 |
3.1. Budowa części badającej produktywną znajomość słownictwa | 198 |
3.2. Sposób ewaluacji części badającej produktywną znajomość słownictwa | 199 |
4. Test ogólnej kompetencji językowej (KJ) | 200 |
4.1. Budowa części badającej kompetencję językową uczących się | 200 |
4.2. Sposób ewaluacji części badającej ogólną kompetencję językową uczących się | 202 |
5. Metryczka baterii testów | 203 |
IX. OPIS BADAŃ I ICH UCZESTNIKÓW | 205 |
1. Cel badań | 205 |
2. Organizacja badań i ich uczestnicy | 206 |
3. Dobór próby | 207 |
4. Opis badanej próby | 208 |
4.1. Przynależność państwowa badanych | 208 |
4.2. Wiek i płeć badanych | 210 |
4.3. Język pierwszy badanych | 211 |
4.4. Sposób poznawania języka | 213 |
4.5. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań | 214 |
4.5.1. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań a ich język pierwszy | 216 |
4.5.2. Poziom zaawansowania językowego uczestników badań a sposób poznawania języka | 218 |
5. Podsumowanie | 219 |
X. ANALIZA WYNIKÓW TESTU RECEPTYWNEJ ZNAJOMOŚCI SŁOWNICTWA (TRS) | 221 |
1. Wprowadzenie | 221 |
2. Poziom znajomości słownictwa o wysokiej frekwencji przez cudzoziemców uczących się polskiego – badanie ogólne | 222 |
2.1. Słownictwo minimum – przedział gron 1–1000 | 222 |
2.2. Słownictwo elementarne – przedział gron 1001–2000 | 227 |
2.3. Słownictwo podstawowe – przedział gron 2001–3000 | 232 |
2.4. Wnioski | 236 |
3. Poziom znajomości słownictwa o wysokiej frekwencji przez cudzoziemców uczących się polskiego – badania szczegółowe | 237 |
3.1. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a poziom zaawansowania uczących się | 237 |
3.1.1. Słownictwo minimum – przedział gron 1–1000 | 238 |
3.1.2. Słownictwo elementarne – przedział gron 1001–2000 | 238 |
3.1.3. Słownictwo podstawowe – przedział gron 2001–3000 | 242 |
3.1.4. Wnioski | 245 |
3.1.4.1. Zróżnicowanie rozkładu | 245 |
3.1.4.2. Dynamika przyrostu zasobów leksykalnego uczących się | 252 |
3.1.4.3. Zróżnicowanie wewnętrzne mikropoziomów | 254 |
3.2. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a sposób poznawania języka (z uwzględnieniem poziomu zaawansowania) | 256 |
3.2.1. Słownictwo minimum – przedział gron 1–1000 | 256 |
3.2.2. Słownictwo elementarne – przedział gron 1001–2000 | 257 |
3.2.3. Słownictwo podstawowe – przedział gron 2001–3000 | 258 |
3.2.4. Wnioski | 259 |
3.3. Znajomość słownictwa o wysokiej frekwencji a język pierwszy uczących się (z uwzględnieniem poziomu zaawansowania) | 260 |
3.3.1. Słownictwo minimum – przedział gron 1–1000 | 261 |
3.3.2. Słownictwo elementarne – przedział gron 1001–2000 | 262 |
3.3.3. Słownictwo podstawowe – przedział gron 2001–3000 | 263 |
3.3.4. Wnioski | 264 |
XI. ANALIZA WYNIKÓW TESTU PRODUKTYWNEJ ZNAJOMOŚCI SŁOWNICTWA (TPS) | 267 |
1. Wprowadzenie | 267 |
2. Przygotowanie materiału badawczego | 269 |
3. Analiza wyników TPS | 273 |
3.1. Poziom A1 | 273 |
3.2. Poziom A2 | 276 |
3.3. Poziom B1 | 277 |
3.4. Poziom B2 | 279 |
3.5. Poziom C1 | 281 |
3.6. Poziom C2 | 282 |
4. Wnioski | 284 |
Podsumowanie | 287 |
Bibliografia | 295 |
Spis tabel i rysunków | 317 |
Tabele | 317 |
Rysunki | 322 |
Aneks 1. TESTY KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO | 325 |
1. Testy receptywnej znajomości leksyki | 325 |
1.1. Słownictwo minimum (przedział gron 1–1000) | 325 |
1.2. Słownictwo elementarne (przedział gron 1001–2000) | 330 |
1.3. Słownictwo podstawowe (przedział gron 2001–3000) | 335 |
2. Test produktywnej znajomości słownictwa | 340 |
3. Test ogólnej kompetencji językowej | 341 |
Aneks 2. LISTY WYRAZOWE SKOMPILOWANE NA POTRZEBY BADAŃ KOMPETENCJI LEKSYKALNEJ UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO 1a | |
1. Wstęp 3a | |
2. Listy gron wyrazowych w układze schodkowym 12a | |
A. Przedział gron 1-1000 12a | |
B. Przedziałgron 1001-2000 25a | |
C. Przedział gron 2001-3000 59a | |
3. Listy alfabetyczne 114a | |
A. Przedział gron 1-1000 114a | |
B. Przedział gron 1001-2000 123a | |
C. Przedział gron 2001-3000 149a | |
Aneks 3. OBLICZENIA STATYSTYCZNE 1b | |
1. Podstawowe dane statystyczne 2b | |
2. Testowanie istotności dwóch średnich 23b | |
3. Siła związku między wielkością zasobu słownikowego a poziomem zaawansowania 42b | |