Muzea-preteksty

Niezrealizowane przedsięwzięcia muzealne wobec negatywnego dziedzictwa w Warszawie

1 opinia

Format:

ibuk

Książka przedstawia niezrealizowane koncepcje muzeów, które formułowano w kontekście przełomowych dla Warszawy momentów XX wieku. Były one pretekstem do fizycznej transformacji i symbolicznego przechwycenia budowli postrzeganych jako „negatywne dziedzictwo” (Lynn Meskell). Muzea te miały służyć zagospodarowaniu i przekształceniu budynków, o których dalszą przyszłość toczono publiczne spory: opuszczony przez wiernych w 1915 roku sobór prawosławny na pl. Saskim, szykowany do powojennej odbudowy Zamek Królewski, odziedziczony po PRL-u Pałac Kultury i Nauki. Kto i dlaczego domagał się utworzenia muzeów w tych obiektach? Dlaczego te muzea nie powstały? Co z tego wynikło? Podstawą analiz są m.in. materiały archiwalne, dokumentacja projektowa, artykuły prasowe, a nawet utwory literackie.


Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej, która w 2020 roku otrzymała wyróżnienie w konkursie Nagroda Prezydenta m.st. Warszawy za prace dyplomowe z zakresu rozwoju Warszawy.


Praca stanowi część projektu ECHOES, który otrzymał finansowanie z Programu Unii Europejskiej Horyzont 2020 na rzecz badań i innowacyjności na podstawie umowy grantowej nr 770248.


Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).


Bardzo mnie przekonuje, zarówno w warstwie deklarowanej postawy badawczej, jak i wdrożonej praktyki, krytycyzm Autora i otwartość na różne interpretacje. […]I również szeroki katalog źródeł, ich nieoczywistość, różnorodność gatunkowa i miejsce przechowywania pokazują, z jaką swobodą, ale i inwencją Bukowiecki poszukuje odpowiedzi na swoje pytania badawcze. (Z recenzji dr hab. Julity Makaro, prof. UWr)


Łukasz Bukowiecki łączy różne tradycje badawcze i teoretyczne, niezwykle sprawnie balansując na granicy studiów miejskich, pamięcioznawstwa i muzeologii. […] udowadnia, że partykularna „polsko-polska” historia – o ile zostaną dostrzeżone prawidłowości i uda się wypracować nowe terminy – może być interesująca także i w najszerszym, międzynarodowym kontekście. (Z recenzji dr hab. Romy Sendyki, prof. UJ)


*********


Museums–Pretexts. Unrealised Museum Projects Against Negative Heritage in Warsaw


The book presents unrealised museum projects, which were conceived in the context of the 20th century breakthrough moments for Warsaw as pretexts for physical transformation and symbolic interception of buildings perceived as “negative heritage”. Such museums were meant to exploit and transform the buildings whose future was the subject of public debate.


*********


Dr Łukasz Bukowiecki (ORCID 0000-0001-7602-017X) – kulturoznawca, socjolog kultury, historyk muzealnictwa. Adiunkt w Zakładzie Kultury Współczesnej Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, członek Pracowni Studiów Miejskich IKP UW. Współpracuje z Centrum Badań nad Kulturą Warszawy UW oraz Centrum Badań nad Pamięcią Społeczną na Wydziale Socjologii UW, gdzie w latach 2018–2021 uczestniczył w międzynarodowym projekcie badawczym ECHOES (program Horyzont 2020). Zajmuje się badaniami instytucji dziedzictwa kulturowego, praktyk pamięci społecznej i cyrkulacji miejskich wyobrażeń. Autor książki "Czas przeszły zatrzymany. Kulturowa historia skansenów w Szwecji i w Polsce" (Warszawa 2015).


Rok wydania2021
Liczba stron414
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaUniwersytet Warszawski
ISBN-13978-83-235-5428-8
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

INNE EBOOKI AUTORA

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Podziękowania    11
  Miasto muzeów. Legenda do mapy    15
  
  Wprowadzenie
  Muzea-preteksty. Przyszłość, której już nie ma 27
   Muzea w perspektywie studiów miejskich    27
   Muzealizacja negatywnego dziedzictwa    43
   Jak (i po co) badać niezrealizowane przedsięwzięcia
       59
  
  Pasaż A
  Przed Pałacem, pod Pałacem. O widmowej wyobraźni
  przestrzennej w Warszawie 71
   Czytanie miejskich wyobrażeń    73
   Pośrodku świata, pośród widm    78
   Między projekcją a sentymentem    81
  
  Rozdział    1
  Koncepcje muzeów komunizmu w Pałacu Kultury i Nauki 87
   1.1. Trzy razy Pałac    87
   PRL na wystawie    87
   „[…] nie myślę: sowiecki dar. Myślę: pisał o nim
   Konwicki”    93
   Pałac pamięci    97
   1.2. (P)o komunizmie. Walka o Pałac, walka o pamięć
       114
   Wszystko, co prowizoryczne, krystalizuje się
   w śródmieściu    114
   Scenariusz i scenografia. Muzea komunizmu    132
   1.3. Obalanie pomnika, którego nie było    142
   Jak nie robić muzeum?    143
   Komunizacja dziedzictwa    150
  
  Pasaż B
  Między Pałacem a Zamkiem. Wyobrażenia (z) warszawskich podziemi 154
   Strach dla przyjemności    155
   Pamięć spod ziemi    159
   Pustka i nadmiar    165
  
  Rozdział    2
  Plany odbudowy i muzealizacji Zamku Królewskiego
  w Warszawie 169
   2.1. Cały naród projektuje swój Zamek    169
   Oficjalny „program” Zamku Królewskiego    179
   Kontrpropozycja społeczeństwa: gmach władzy    190
   Jedyna szansa na muzeum… wszystkiego. Addytywność
   bez kryteriów i bez końca    207
   Muzeum, które zniknęło. Taktyka totalnego
   samoograniczania    218
   2.2. Fantomowy zamek króla    226
   Sojusznicy i wrogowie w walce o Zamek    227
   Muzeum prawdziwej historii i konkurs
   na nieprawdziwy Zamek    233
   Tysiącletnia chwała i przejściowe trudności    243
   2.3. Zamek, jaki jest, nie każdy widzi    250
   Strategia lawirowania    253
   Przezroczysta polityczność    261
   Prawo do Zamku    270
  
  Pasaż C
  Odbudować jak Zamek, rozebrać jak Sobór. O uwodzeniu przeszłością Warszawy 273
   Na Północy w Paryżu: apologeci i dekonstruktorzy mitu
   o mieście    273
   Niejednoznaczna przeszłość i legenda o jednomyślności
       280
   Schronienie w Uchronii    286
  
  Rozdział    3
  Literacka wizja „cywilnego skarbca narodu” w soborze prawosławnym na placu Saskim 291
   3.1. Widziane z Zakopanego    291
   Polskie muzeum w rosyjskiej świątyni    299
   Rosyjska świątynia w polskim mieście    306
   Wisły ujście do Lete    313
   3.2. Zakratowane okno na Zachód    326
   Rusyfikacja imperialno-państwowa i religijno-
   -narodowa    327
   Nie całkiem russkaja Warszawa    336
   „Nadgraniczny filar” w sercu miasta    341
   3.3. Walka piórem i projektowanie dynamitem    351
   Antyrosyjskość bez Rosjan    352
   Sztuka cenniejsza niż Sobór    360
  
  Zakończenie
  Muzea-preteksty. Przeszłość, której jeszcze nie ma    367
  English Summary    378
  Nota bibliograficzna    380
  Wykaz skrótów    381
  Bibliografia    383
  Indeks osób    405
RozwińZwiń