INNE EBOOKI AUTORA
-14%
Autor:
Wydawca:
Format:
Opracowanie dotyczy kwestii odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem działania organów administracji publicznej, w tym. m.in.
zakres przedmiotowy i podmiotowy odpowiedzialności;
katalog działań niezgodnych z prawem oraz pozostałe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej;
przedawnienie roszczeń odszkodowawczych;
odpowiedzialność odszkodowawczą organów władzy publicznej w prawie międzynarodowym.
W monografii dokonano także:
oceny skuteczności i efektywności regulacji konstytucyjnej i ustawowej z perspektywy ochrony prawa jednostki,
oceny tendencji rozwojowych w kwestii kompensacji za szkody wyrządzone niezgodnie z prawem organów administracji publicznej.
Publikacja uwzględnia zmiany legislacyjne wynikające z nowelizacji ustawy z 7.04.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1.06.2017 r.
Adresaci:Publikacja jest przeznaczona dla pracowników administracji rządowej i samorządowej. Może być przydatna także adwokatom, radcom prawnym i sędziom w ich codziennej pracy.
Rok wydania | 2018 |
---|---|
Liczba stron | 526 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8160-287-7 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Odpowiedzialność podmiotowa dzieci
do koszyka
Odpowiedzialność porządkowa a...
do koszyka
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
do koszyka
Odpowiedzialność cywilna członków...
do koszyka
Odpowiedzialność cywilna uczestników...
do koszyka
Odpowiedzialność cywilna w sporcie w...
do koszyka
Odpowiedzialność cywilna za szkody...
do koszyka
Spis treści
Wykaz skrótów | 10 |
I. Źródła prawa | 10 |
II. Czasopisma | 11 |
III. Sądy i inne instytucje | 12 |
IV. Inne | 13 |
Wstęp | 14 |
ROZDZIAŁ I | 19 |
Ewolucja zasad odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej | 19 |
1. Wprowadzenie | 19 |
2. Konstytucja marcowa z 1921 r. | 20 |
3. Kodeks zobowiązań | 25 |
4. Ustawa o odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych przy wykonywaniu powierzonych czynności z 15 listopada 1956 r. | 28 |
5. Kodeks cywilny z 1964 r. | 35 |
6. Nowelizacja k.p.a. z 31 stycznia 1980 r. | 41 |
7. Nowelizacja Kodeksu cywilnego z 23 sierpnia 1996 r. w związku z reaktywacją samorządu terytorialnego | 47 |
8. Uchwalenie Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. | 49 |
9. Wyrok TK z 4 grudnia 2001 r. (SK 18/00) | 49 |
10. Ustawa nowelizująca z 2004 r. | 53 |
Podsumowanie | 54 |
Rozdział II | 56 |
Zagadnienia intertemporalne związane ze zmianami ustawodawczymi i tzw. derogacją trybunalską | 56 |
1. Informacje ogólne | 56 |
2. Konsekwencje intertemporalne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego | 61 |
2.1. Wina jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej państwa (zagadnienia intertemporalne powstałe po wyroku TK z 4 grudnia 2001 r., SK 18/00) | 62 |
2.1.1. Problemy intertemporalne związane z derogacją trybunalską art. 418 k.c. | 62 |
2.1.2. Problemy intertemporalne związane z orzeczeniem interpretacyjnym dotyczącym art. 417 k.c. | 64 |
2.2. Zakres odszkodowania w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego | 68 |
2.2.1. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 września 2003 r., K 20/02 | 69 |
2.2.2. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 kwietnia 2014 r., SK 56/12 | 70 |
3. Problemy intertemporalne powstałe na gruncie art. 5 ustawy nowelizującej z 2004 r. | 74 |
3.1. Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych z art. 160 k.p.a. | 75 |
3.1.1. Moment wydania nadzwyczajnej decyzji weryfikacyjnej jako łącznik czasowy | 76 |
3.1.2. Moment wydania decyzji szkodzącej jako łącznik czasowy | 85 |
3.2. Droga dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z art. 160 k.p.a. | 92 |
3.2.1. Informacje ogólne | 92 |
3.2.2. Artykuł 5 ustawy nowelizującej z 2004 r. nie jest normą intertemporalną prawa procesowego | 93 |
3.2.3. Moment wydania nadzwyczajnej decyzji weryfikacyjnej jako łącznik czasowy | 96 |
3.2.4. Moment wydania decyzji szkodzącej jako łącznik czasowy | 98 |
Podsumowanie | 99 |
ROZDZIAŁ III | 103 |
Zakres przedmiotowy odpowiedzialności | 103 |
1. Informacje ogólne | 103 |
1.1.Wzajemna relacja art. 77 ust. 1 Konstytucji RP i art. 417 k.c. | 103 |
1.2. Źródło trudności interpretacyjnych pojęcia „wykonywania władzy publicznej” | 107 |
2. Dotychczasowe poglądy doktryny | 109 |
2.1. Kryterium władztwa | 109 |
2.1.1. Kryterium władztwa w doktrynie i orzecznictwie | 109 |
2.1.2. Ocena przydatności kryterium władztwa dla ustalenia zakresu przedmiotowego odpowiedzialności za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej | 113 |
2.2. Kryterium aktów gospodarczych | 121 |
2.3. Kryteria mieszane | 122 |
2.4. Kryterium nadrzędności | 124 |
2.5. Kryterium „aktów swoistych” | 125 |
3. Proponowane rozwiązanie | 127 |
3.1. Sfera imperium a wykonywanie władzy publicznej | 127 |
3.1.1. Czym jest sfera imperium? Jaka jest geneza wyodrębnienia sfery imperium i dominium? | 127 |
3.1.2. Podział na sferę imperium i dominium a problem rozgraniczenia prawa prywatnego i publicznego | 136 |
3.1.2.1. Podział na prawo publiczne i prywatne – informacje ogólne | 136 |
3.1.2.2. Podział na prawo publiczne i prywatne a podział na sferę imperium i dominium | 142 |
3.1.3. Czy można utożsamiać wykonywanie władzy publicznej z działaniami w sferze imperium? | 145 |
3.2. Kryterium wyznaczające zakres przedmiotowy odpowiedzialności za niezgodne z prawem działania organów administracji publicznej | 146 |
3.2.1. Wykonywanie zadań publicznych | 146 |
3.2.2. Norma kompetencyjna – informacje ogólne | 149 |
3.2.3. Zadanie publiczne a norma kompetencyjna | 153 |
3.2.4. Norma kompetencyjna jako kryterium ustalenia zakresu przedmiotowego odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej | 154 |
3.2.4.1. Norma kompetencyjna – analiza od strony przedmiotowej | 159 |
3.2.4.2. Norma kompetencyjna – analiza od strony strukturalno-formalnej | 167 |
3.2.4.3. Wnioski | 174 |
4. Wyrządzenie szkody „przy wykonywaniu władzy publicznej” | 177 |
4.1. Dotychczasowe poglądy doktryny i judykatury | 177 |
4.2. Propozycja wykładni pojęcia „przy wykonywaniu władzy publicznej” | 186 |
Podsumowanie | 189 |
ROZDZIAŁ IV | 192 |
Zakres podmiotowy odpowiedzialności | 192 |
1. Podmioty wyrządzające szkodę | 192 |
1.1. Organ władzy publicznej z art. 77 ust. 1 Konstytucji RP | 192 |
1.2. Organy administracji publicznej | 193 |
1.2.1. Zasada trójpodziału władzy | 193 |
1.2.2. Zasada trójpodziału władzy w Konstytucji RP z 1997 r. | 197 |
1.3. Władza wykonawcza a administracja publiczna | 197 |
1.3.1. Podejście nauki prawa konstytucyjnego | 198 |
1.3.2. Podejście nauki prawa administracyjnego | 200 |
1.3.3. Funkcja administrowania a pozostałe funkcje władzy wyknawczej | 205 |
1.4. Katalog organów administracji publicznej, których działanie może wyrządzić szkodę | 210 |
1.4.1. Informacje ogólne | 210 |
1.4.2. Norma kompetencyjna jako wyznacznik zakresu podmiotowego odpowiedzialności | 211 |
1.4.3. Podstawowe typy organów administracji publicznej | 212 |
1.4.3.1. Podmioty wykonujące władzę publiczną z mocy prawa | 212 |
1.4.3.2. Podmioty wykonujące władzę publiczną na podstawie porozumienia | 213 |
2. Podmioty ponoszące odpowiedzialność odszkodowawczą | 220 |
2.1. Zasady ogólne | 220 |
2.1.1. Katalog podmiotów publicznych posiadających zdolność deliktową | 220 |
2.1.1.1. Odpowiedzialność z art. 417 § 1 k.c. | 220 |
2.1.1.2. Odpowiedzialność z art. 417 § 2 k.c. (odpowiedzialność solidarna) | 221 |
2.1.2. Rozdział odpowiedzialności pomiędzy samorządem terytorialnym a administracją rządową | 223 |
2.1.2.1. Przekazywanie zadań zleconych a ich finansowanie | 223 |
2.1.2.2. Sukcesja zobowiązań Skarbu Państwa na rzecz gminy | 223 |
2.1.2.3. Rozgraniczenie odpowiedzialności j.s.t. i Skarbu Państwa | 228 |
2.1.2.4. Rozdział odpowiedzialności między organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej | 228 |
2.2. Regres do bezpośredniego sprawcy szkody w prawie polskim | 231 |
3. Podmiot uprawniony do żądania odszkodowania | 232 |
3.1. Osoby fizyczne | 232 |
3.2. Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej | 232 |
3.3. Podmioty wykonujące władzę publiczną | 234 |
3.3.1. Informacje ogólne | 234 |
3.3.2. Możliwość korzystania przez podmioty publiczne z konstytucyjnych praw i wolności | 238 |
3.3.3. Ocena orzecznictwa TK | 240 |
3.3.3.1. Podmioty wykonujące władzę publiczną (poza j.s.t.). | 240 |
3.3.3.2. J.s.t. jako podmioty wykonujące władzę publiczną | 241 |
Podsumowanie | 251 |
ROZDZIAŁ V | 252 |
Działania podejmowane na podstawie normy kompetencyjnej przez organy administracji publicznej | 252 |
1. Wprowadzenie | 252 |
2. Czynności konwencjonalne Ck (czynności prawne) | 254 |
2.1. Informacje wstępne | 254 |
2.2. Działania, które wpływają na normy kompetencyjne R lub normy postępowania N | 254 |
2.2.1. Informacje ogólne | 254 |
2.2.2. Akty prawa miejscowego | 255 |
2.2.3. Akty organów j.s.t. i organów terenowej administracji rządowej nie będące aktami prawa miejscowego | 256 |
2.2.4. Akty powszechnie obowiązujące i tzw. prawo wewnętrzne wydawane m.in. przez centralne organy administracji rządowej | 257 |
2.2.5. Akty dwustronne (i wielostronne) zawierane przez organy administracji rządowej i samorządowej z innymi podmiotami | 258 |
2.3. Działania, które wpływają na prawa lub obowiązki podmiotu P | 259 |
2.3.1. Decyzja administracyjna | 260 |
2.3.1.1. Informacje ogólne | 260 |
2.3.1.2. Odpowiedzialność za niezgodne z prawem wykonanie decyzji administracyjnej | 262 |
2.3.1.3. Wykonanie decyzji nieostatecznej | 263 |
2.3.1.4. Odpowiedzialność za niezgodne z prawem decyzje nieostateczne, które nie zostały uchylone przez organ II instancji | 264 |
2.3.2. Postanowienie | 270 |
2.4. Działania, które wywołują inne skutki konwencjonalne | 272 |
2.4.1. Formy związane z wykonywaniem czynności nadzorczych i kontrolnych o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym | 273 |
2.4.2. Akty powołania, mianowania, uchwała o wygaśnięciu mandatu radnego itp. | 273 |
3. Czynności faktyczne | 274 |
4. Świadczenie usług użyteczności publicznej | 278 |
Podsumowanie | 279 |
ROZDZIAŁ VI | 280 |
Niezgodność z prawem | 280 |
1. Pojęcie niezgodności z prawem | 280 |
1.1. Informacje ogólne | 280 |
1.2. Niezgodność z prawem w rozumieniu Konstytucji RP | 281 |
1.3. Bezprawność a niezgodność z prawem w rozumieniu Kodeksu cywilnego | 282 |
1.4. Niezgodność z prawem w rozumieniu prawa administracyjnego | 284 |
1.5. Niezgodność z prawem a bezprawność cywilna – poglądy doktryny i judykatury | 286 |
1.6. Teorie wadliwości czynności konwencjonalnych zastosowane w reżimie odpowiedzialności za niezgodne z prawem działania organów władzy publicznej | 294 |
1.6.1. Stopień niezgodności z prawem w przypadku czynności konwencjonalnych organów władzy sądowniczej | 294 |
1.6.2. Stopień niezgodności z prawem w przypadku czynności konwencjonalnych organów administracji publicznej | 301 |
2. Prejdukat | 305 |
2.1. Procedury uzyskiwania prejudykatów – informacje ogólne | 306 |
2.2. Obowiązek stworzenia właściwej procedury prejudycjalnej | 320 |
2.3. Konsekwencje braku konieczności przedstawienia prejudykatu | 323 |
2.3.1. Informacje ogólne | 323 |
2.3.2. Wpływ wyroku sądu administracyjnego na postępowanie cywilne | 325 |
2.3.3.1. Informacje ogólne | 325 |
2.3.3.2. Wpływ poszczególnych wyroków sądów administracyjnych na postępowanie cywilne | 329 |
2.3.3. Wpływ innych aktów wydawanych przez organy władzy publicznej na postępowanie cywilne | 335 |
Podsumowanie | 336 |
ROZDZIAŁ VII | 338 |
Pozostałe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej | 338 |
1. Wprowadzenie | 338 |
2. Szkoda | 338 |
2.1. Informacje ogólne | 338 |
2.2. Przyczyna rezerwowa i wysokość poniesionej szkody na przykładzie spraw tzw. gruntów warszawskich | 341 |
3. Związek przyczynowy | 347 |
3.1 Informacje ogólne | 347 |
3.2. Teoria przyczynowości adekwatnej | 348 |
3.3. Adekwatny związek przyczynowy a odpowiedzialność za niezgodne z prawem działania organów administracji publicznej | 354 |
3.3.1. Przyczyna wadliwości działania organu administracji publicznej a związek przyczynowy | 354 |
3.3.2. Problem tzw. zależności typu normatywnego i związku przyczynowego wieloczłonowego na przykładzie roszczeń odszkodowawczych byłych właścicieli gruntów warszawskich | 358 |
3.3.3. Zakres związania sądu cywilnego prejudykatem | 368 |
3.3.4.Wynagrodzenia pełnomocnika a relacja kauzalna | 371 |
3.3.5. Wykorzystanie środków zaskarżenia a relacja kauzalna | 372 |
Podsumowanie | 374 |
Rozdział VIII | 375 |
Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych | 375 |
1. Informacje ogólne | 375 |
2. Moment rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia | 375 |
Podsumowanie | 380 |
ROZDZIAŁ IX | 382 |
Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne z prawem działania organów administracji publicznej | 382 |
1. Wprowadzenie | 382 |
2. Dlaczego państwo powinno ponosić odpowiedzialność za niezgodne z prawem działania administracji publicznej? | 382 |
3. Funkcje odszkodowania za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej przez organy administracji publicznej | 386 |
3.1. Informacje ogólne | 386 |
3.2. Funkcja gwarancyjna | 387 |
3.3. Funkcja kompensacyjna | 391 |
3.4. Funkcja sprawiedliwościowa | 392 |
Podsumowanie | 393 |
ROZDZIAŁ X | 394 |
Odpowiedzialność odszkodowawcza organów władzy publicznej w prawie międzynarodowym | 394 |
1. Odpowiedzialność odszkodowawcza organów władzy publicznej w prawie europejskim | 394 |
1.1. Prawo Unii Europejskiej | 394 |
1.2. Rekomendacja Rady Europy nr R (84) 15 | 397 |
2. Odpowiedzialność odszkodowawcza organów władzy publicznej w ujęciu komparatystycznym | 398 |
Wnioski końcowe | 408 |
Bibliografia | 413 |
Wykaz orzecznictwa | 436 |
1. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego | 436 |
1.1. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego | 436 |
1.2. Postanowienia Trybunału Konstytucyjnego | 437 |
2. Orzecznictwo Sądu Najwyższego | 437 |
2.1. Uchwały Sądu Najwyższego | 437 |
2.2. Wyroki Sądu Najwyższego | 438 |
2.3. Postanowienia Sądu Najwyższego | 442 |
3. Orzecznictwo sądów powszechnych | 442 |
4. Orzecznictwo sądów administarcyjnych | 444 |
4.1. Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego | 444 |
4.2. Wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego | 444 |
4.3. Postanowienia Naczelnego Sądu Administarcyjnego | 445 |
4.4. Wyroki wojewódzkich wądów administarcyjnych | 445 |