Wstęp 5

Rozdział 1
Teoretyczne aspekty pracy nierejestrowanej 9
1.1. Szara strefa w gospodarce 9
1.2. Pojęcie pracy nierejestrowanej 11
1.3. Praca nierejestrowana w teoriach rynku pracy 14
1.3.1. Segmentacja rynku pracy 14
1.3.2. Teoria kapitału ludzkiego 16
1.3.3. Teoria poszukiwań na rynku pracy 22
1.3.4. Teoria histerezy bezrobocia 26
1.4. Teoria gier a praca nierejestrowana 33

Rozdział 2
Metody pomiaru zjawisk ekonomicznych 39
2.1. Proces pomiaru pracy nierejestrowanej 39
2.2. Metody bezpośrednie 46
2.2.1. Badania gospodarstw domowych 46
2.2.2. Bezpośrednie badania rynków cząstkowych 48
2.2.3. Metody podatkowe 48
2.3. Metody pośrednie 49
2.3.1. Analiza rozbieżności 49
2.3.2. Metody monetarne 51
2.3.3. Model MIMIC 54
2.3.4. Metody oparte na bilansach zużycia materiałów i surowców 58
2.3.5. Pośrednie analizy cząstkowe 60
2.4. Słabe i mocne strony metod pomiaru szarej strefy 61

Rozdział 3
Praca nierejestrowana w wybranych krajach Unii Europejskiej 67
3.1. Analiza pracy nierejestrowanej w Niemczech, Wielkiej Brytanii i na Węgrzech 68
3.1.1. Skala zatrudnienia nierejestrowanego 68
3.1.2. Struktura zatrudnienia nierejestrowanego 71
3.2. Zatrudnienie nierejestrowane w świetle analizy instytucji formalnych 73
3.2.1. Instytucje formalne 73
3.2.2. Efektywność działania instytucji 81
3.2.3. Konsekwencje nieprzestrzegania obowiązujących reguł 85
3.3. Rola instytucji nieformalnych w zmniejszaniu atrakcyjności zatrudnienia nierejestrowanego 87
3.3.1. Instytucje nieformalne 87
3.3.2. Moralność podatkowa jako postawa determinowana przez instytucje nieformalne 91
3.3.3. Efektywność działania instytucji nieformalnych 94

Rozdział 4
Praca nierejestrowana w Polsce 97
4.1. Skala pracy nierejestrowanej w świetle dotychczasowych wyników badań 97
4.1.1. Wielkość popytu na pracę nierejestrowaną 98
4.1.2. Skala podaży pracy nierejestrowanej 100
4.2. Czynniki determinujące obszar zatrudnienia nierejestrowanego 103
4.2.1. Identyfikacja czynników 103
4.2.2. Intensywność uregulowań prawnych 107
4.2.3. Obciążenia podatkowe 109
4.2.4. Efektywność rządzenia 112
4.2.5. Kary 118
4.2.6. Trudności ze znalezieniem pracy 121
4.3. Efekty występowania zatrudnienia nierejestrowanego 125
4.3.1. Efekty dotyczące aktorów indywidualnych 125
4.3.2. Efekty występowania zatrudnienia nierejestrowanego w skali całego systemu 126

Rozdział 5
Empiryczna identyfikacja przyczyn i skutków zatrudnienia nierejestrowanego w Polsce 129
5.1. Cel i zakres badania 129
5.2. Specyfikacja modelu MIMIC 131
5.3. Wyniki estymacji i weryfikacja modelu 135
5.4. Interpretacja modelu MIMIC -1-2 140

Zakończenie 145
Spis tabel 158
Spis rysunków 160
Spis schematów 161
Spis wykresów 162