POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi
Publikacja Wydawnictwa WNT, dodruk Wydawnictwo Naukowe PWN.
Najnowsze wydanie nagradzanej książki – „biblii” metaloznawcy: napisana przez grono wybitnych postaci świata techniki i nauki, odsłania przed Czytelnikiem skomplikowany świat dziesiątek rodzajów metali, w tym tych metali rzadkich – strategicznych ze względu na obecny rozwój techniki.
Publikacja poświęcona metaloznawstwu metali i ich stopów prezentuje szerokie, kompleksowe podejście do omawianych tematów – a zatem:
- rys historyczny uwidacznia znaczenie metali w rozwoju cywilizacyjnym ludzkości,
- metalurgiczne procesy otrzymania materiałów metalicznych,
- przetwórstwo materiałów, także w ujęciu ochrony środowiska,
- technologie otrzymywania stopów oraz
- ich wszechstronne zastosowanie.
Wielką zaletą książki jest jej wieloaspektowy zasób informacji – przydatny zarówno studentom (materiałoznawstwa, inżynierii materiałowej, metalurgii, mechaniki i budowy maszyn czy inżynierii produkcji), jak i naukowcom, inżynierom oraz technologom.
Rok wydania | 2019 |
---|---|
Liczba stron | 650 |
Kategoria | Budowa i eksploatacja maszyn |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-20648-2 |
Numer wydania | 2 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Znaczenie materiałów metalicznych w historycznych epokach rozwoju i we współczesnej technice i technologii STANISŁAW JAN SKRZYPEK, KAROL PRZYBYŁOWICZ XIX | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca XXXIII | |
Przedmowa do wydania drugiego, zmienionego STANISŁAW J. SKRZYPEK, KAROL PRZYBYŁOWICZ XXXV | |
Znaczenie metali w rozwoju ludzkości XXXV | |
Podział metali XXXVI | |
Przyszłość i trendy rozwojowe w inżynierii materiałów metalicznych XXXVII | |
O literaturze przedmiotu XXXIX | |
O książce XLI | |
Podziękowania XLI | |
1. Fizyczne podstawy metaloznawstwa KAROL PRZYBYŁOWICZ, RAFAŁ DZIURKA 1 | |
1.1. Budowa atomowa metali 1 | |
1.1.1. Modele atomowe 1 | |
1.1.2. Klasyfikacja metali 4 | |
1.1.3. Wielkość atomu 5 | |
1.1.4. Wiązania międzyatomowe 7 | |
1.2. Podstawy termodynamiki stopów 9 | |
1.2.1. Pdstawowe pojęcia termodynamiki stopów 9 | |
1.2.2. Energia wewnętrzna – I zasada termodynamiki 10 | |
1.2.3. Entalpia 11 | |
1.2.4. Entropia 11 | |
1.2.5. Entropia statystyczna 11 | |
1.2.6. Energia swobodna 12 | |
1.2.7. Entropia mieszania roztworów w kryształach 13 | |
1.2.8. Energia swobodna faz stopu 15 | |
1.2.9. Energia swobodna roztworów stałych 15 | |
1.3. Wykresy równowagi 16 | |
1.3.1. Znaczenie wykresów równowagi 16 | |
1.3.2. Reguła faz 16 | |
1.3.3. Mieszanina faz – reguła dźwigni 17 | |
1.3.4. Metody sporządzania wykresów równowagi 18 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 25 | |
2. Krzepnięcie metali i stopów KAROL PRZYBYŁOWICZ, JAN TUREK 26 | |
2.1. Pojęcia ogólne 26 | |
2.2. Mechanizm krystalizacji 27 | |
2.2.1. Prawo Tammanna 27 | |
2.2.2. Zarodkowanie 29 | |
2.2.3. Wzrost zarodków 31 | |
2.3. Krystalizacja stopów 34 | |
2.4. Nierównowagowe krzepnięcie 37 | |
2.5. Krystalizacja i struktura wlewka 38 | |
2.6. Odlewanie ciągłe 39 | |
2.7. Zjawiska towarzyszące krystalizacji 40 | |
2.8. Wytwarzanie monokryształów i bikryształów 41 | |
2.9. Wiskery 42 | |
2.10. Amorfizacja stopów metali 43 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 45 | |
3. Krystaliczny stan materii – elementy krystalografii stosowanej STANISŁAW JAN SKRZYPEK, MARCIN GOŁY 46 | |
3.1. Elementy krystalografii materiałów krystalicznych 46 | |
3.2. Stan krystaliczny, sieci przestrzenne i symetria 47 | |
3.2.1. Sieci i układy krystalograficzne 49 | |
3.2.2. Wskaźnikowanie kierunków krystalograficznych – wskaźniki 〈uvw〉 52 | |
3.2.3. Wskaźnikowanie płaszczyzn krystalograficznych – wskaźniki {hkl} 54 | |
3.2.4. Przestrzeń między atomami i defekty sieciowe 56 | |
3.2.5. Elementy symetrii i przekształcenia symetryczne 59 | |
3.2.6. Parametry komórki elementarnej i odległości między płaszczyznami krystalograficznymi (dhkl) 64 | |
3.3. Praktyczne znaczenie wiedzy krystalograficznej 65 | |
3.3.1. Pas krystalograficzny 65 | |
3.3.2. Elementy rzutu stereograficznego kryształów 67 | |
3.3.3. Roztwory stałe – prawo Vegarda 68 | |
3.3.4. Gęstość teoretyczna 70 | |
3.3.5. Krystalografia odkształcenia – odkształcenie sprężyste i plastyczne, systemy poślizgu 71 | |
3.3.6. Krystalograficzny model przemian fazowych i martenzytycznych 76 | |
3.4. Dyfrakcja promieniowania X na sieci krystalicznej. Prawo Bragga – dyfrakcyjne metody badawcze 77 | |
3.4.1. Dyfrakcyjna rentgenowska analiza fazowa 78 | |
3.4.2. Orientacja monokryształu 79 | |
3.4.3. Uprzywilejowana orientacja ziaren polikryształu – tekstura krystalograficzna 81 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 84 | |
4. Defekty sieci krystalicznej i ich rola WŁODZIMIERZ BOCHNIAK, KAROL PRZYBYŁOWICZ 86 | |
4.1. Defekty sieci krystalicznej 86 | |
4.1.1. Rzeczywista budowa materiałów metalicznych 86 | |
4.1.2. Defekty budowy sieci krystalicznej 88 | |
4.2. Rola defektów sieci krystalicznej w odkształceniu plastycznym 100 | |
4.2.1. Poślizg dyslokacji i jego uwarunkowania 100 | |
4.2.2. Umocnienie odkształceniowe 106 | |
4.2.3. Zmiana drogi odkształcenia 109 | |
4.2.4. Zlokalizowane plastyczne płynięcie 113 | |
4.2.5. Sterowanie procesami obróbki plastycznej 115 | |
4.2.6. Lepkie płynięcie metali 119 | |
4.2.7. Nadplastyczność strukturalna metali 123 | |
4.3. Negatywne skutki defektów sieci krystalicznej 124 | |
4.3.1. Kruchość 124 | |
4.3.2. Zmęczenie metali 126 | |
4.3.3. Pełzanie 126 | |
4.4. Rola defektów sieciowych w dyfuzji 127 | |
4.4.1. Istota dyfuzji 127 | |
4.4.2. Czynniki wpływające na dyfuzję 128 | |
4.4.3. Mechanizmy dyfuzji 130 | |
4.4.4. Praktyczne znaczenie dyfuzji 134 | |
4.5. Przemiany dyfuzyjne 135 | |
4.5.1. Zdrowienie 135 | |
4.5.2. Rekrystalizacja 136 | |
4.5.3. Rozrost ziarna 139 | |
4.5.4. Starzenie po zgniocie 140 | |
4.5.5. Praktyczne znaczenie rekrystalizacji 141 | |
4.5.6. Utwardzanie wydzieleniowe 142 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 143 | |
5. Przetwórstwo metali i stopów STANISŁAW TURCZYN, ANDRZEJ NOWAKOWSKI 146 | |
5.1. Klasyfikacja metod przetwarzania 146 | |
5.1.1. Plastyczność 147 | |
5.1.2. Obróbka plastyczna na gorąco i na zimno 148 | |
5.2. Metody obróbki plastycznej 149 | |
5.2.1. Walcowanie 149 | |
5.2.2. Wyciskanie 156 | |
5.2.3. Ciągnienie 159 | |
5.2.4. Kucie 163 | |
5.2.5. Tłoczenie 166 | |
5.2.6. Formowanie hydromechaniczne (hydroforming) 167 | |
5.2. Obróbka cieplno-plastyczna 168 | |
5.3.1. Obróbka cieplno-plastyczna stali 168 | |
5.3.2. OCP stopów metali nieżelaznych 170 | |
5.4. Wytwarzanie nanomateriałów przez intensywne odkształcenie plastyczne 172 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 172 | |
6. Odlewnictwo metali i stopów ZBIGNIEW BONDEREK, STANISŁAW RZADKOSZ 174 | |
6.1. Wprowadzenie 174 | |
6.2. Ogólna charakterystyka metod wytwarzania odlewów 176 | |
6.2.1. Odlewanie metali i stopów w formach piaskowych 176 | |
6.2.2. Odlewanie grawitacyjne w formach metalowych 179 | |
6.2.3. Metody odlewania odśrodkowego 180 | |
6.2.4. Odlewanie pod niskim ciśnieniem 182 | |
6.2.5. Odlewnictwo ciśnieniowe 184 | |
6.2.6. Inne metody odlewania precyzyjnego 188 | |
6.3. Zanieczyszczenia gazowe i niemetaliczne w stopach 190 | |
6.3.1. Powstawanie zanieczyszczeń 190 | |
6.3.2. Metody rafinacji metali i stopów 194 | |
6.4. Technologia odlewania stopów aluminium 196 | |
6.5. Odlewnictwo miedzi i jej stopów 202 | |
6.6. Technologia odlewania brązów cynowych 205 | |
6.7. Technologia odlewania brązów aluminiowych 207 | |
6.8. Technologia odlewania brązów krzemowych 209 | |
6.9. Technologia odlewania mosiądzów 210 | |
6.10. Technologia odlewnia stopów cynku 211 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 213 | |
7. Metalurgia proszków i spieki metali HANNA FRYDRYCH, ANDRZEJ CIAŚ 215 | |
7.1. Wprowadzenie 215 | |
7.2. Metody wytwarzania proszków 218 | |
7.3. Prasowanie 219 | |
7.4. Spiekanie 222 | |
7.5. Spieki 225 | |
7.5.1. Spieki żelaza, stale spiekane i spieki stalowe 225 | |
7.5.2. Proszki żelaza i stali . 228 | |
7.5.3. Spiekane części maszyn 228 | |
7.5.4. Technologia spiekania 233 | |
7.5.5. Spiekane stale stopowe 235 | |
7.5.6. Spiekane aluminium 236 | |
7.5.7. Brązy spiekane 238 | |
7.5.8. Spiekane łożyska ślizgowe 240 | |
7.5.9. Filtry 241 | |
7.5.10. Materiały cierne 243 | |
7.5.11. Styki elektryczne 245 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 247 | |
8. Inżynieria powierzchni metali KAROL PRZYBYŁOWICZ, PIOTR KULA 248 | |
8.1. Wprowadzenie 248 | |
8.2. Obróbka nagniataniem 249 | |
8.2.1. Nagniatanie mechaniczne 249 | |
8.2.2. Nagniatanie elektromechaniczne (termomechaniczne) 250 | |
8.3. Obróbka tarciem 250 | |
8.4. Obróbka cieplno-chemiczna 250 | |
8.4.1. Nawęglanie stali 251 | |
8.4.2. Azotowanie 256 | |
8.4.3. Węgloazotowanie 258 | |
8.4.4. Siarkowanie dyfuzyjne 258 | |
8.4.5. Borowanie stali 259 | |
8.4.6. Fosforowanie stali 261 | |
8.4.7. Wytwarzanie warstw wierzchnich ze związków 261 | |
8.4.8. Metalizowanie dyfuzyjne 262 | |
8.4.9. Zasady bhp przy obróbce cieplnej i cieplno-chemicznej 265 | |
8.5. Hartowanie powierzchniowe 266 | |
8.5.1. Nagrzewanie płomieniowe 266 | |
8.5.2. Nagrzewanie indukcyjne 266 | |
8.5.3. Nagrzewanie kąpielowe 267 | |
8.5.4. Nagrzewanie w elektrolicie 267 | |
8.5.5. Nagrzewanie elektryczne kontaktowo-oporowe 268 | |
8.6. Napawanie 268 | |
8.7. Metody jarzeniowe (jonowe) 269 | |
8.8. Metody natryskowe 271 | |
8.8.1. Metalizacja natryskowa 271 | |
8.8.2. Natryskiwanie elektroiskrowe 271 | |
8.8.3. Natryskiwanie plazmowe 272 | |
8.8.4. Natryskiwanie „zimnym gazem” 273 | |
8.8.5. Natryskiwanie detonacyjne 273 | |
8.9. Wytwarzanie powłok z fazy gazowej 274 | |
8.9.1. Naparowanie próżniowe 274 | |
8.9.2. Rozpylanie 274 | |
8.10. Powłoki galwaniczne 275 | |
8.10.1. Powłoki chromowe 2758.10.2. Powłoki żelazne 276 | |
8.10.3. Powłoki żelazo-niklowe 276 | |
8.11. Powłoki chemiczne 276 | |
8.11.1. Powłoki tlenkowe zol-żel 276 | |
8.11.2. Powłoki konwersyjne 277 | |
8.12. Obróbki laserowa i elektronowa 278 | |
8.12.1. Obróbka laserowa 278 | |
8.12.2. Obróbka elektronowa 279 | |
8.13. Implantacja jonów 280 | |
8.14. Powłoki hybrydowe 281 | |
8.15. Zużycie warstwy wierzchniej 281 | |
8.15.1. Zużycie ścierne (abrazyjne) 281 | |
8.15.2. Zużycie erozyjne i udarowe 282 | |
8.15.3. Korozja metali i zużycie korozyjne 283 | |
8.16. Badanie warstw wierzchnich 286 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 288 | |
9. Inżynieria spajania metali KRZYSZTOF PAŃCIKIEWICZ, EDMUND TASAK 290 | |
9.1. Wprowadzenie 290 | |
9.2. Klasyfikacja procesów spajania 290 | |
9.2.1. Spajanie z użyciem chemicznej reakcji spalania i reakcji egzotermicznych 292 | |
9.2.2. Spajanie z użyciem łuku elektrycznego 293 | |
9.2.3. Spajanie z użyciem promieniowania elektromagnetycznego 296 | |
9.2.4. Spajanie z wydzielaniem ciepła Joule’a–Lenza i z użyciem indukcji elektromagnetycznej 297 | |
9.2.5. Spajanie z użyciem tarcia lub docisku mechanicznego 299 | |
9.2.6. Spajanie z użyciem innych źródeł ciepła 300 | |
9.3. Budowa złączy spajanych 300 | |
9.4. Metalurgia i spajalność materiałów metalowych 302 | |
9.5. Struktura i właściwości mechaniczne złączy spajanych 303 | |
9.5.1. Złącza spawane stali niestopowych po walcowaniu na gorąco 304 | |
9.5.2. Złącza spawane stali niestopowych po walcowaniu na zimno 305 | |
9.5.3. Złącza spawane stali niestopowych po walcowaniu termomechanicznym i po ulepszaniu cieplnym 305 | |
9.5.4. Złącza spawane stali przeznaczonych do pracy w obniżonych temperaturach 306 | |
9.5.5. Złącza spawane stali przeznaczonych do pracy w podwyższonych temperaturach 306 | |
9.5.6. Złącza spawane stali stopowych chromowych ferrytycznych odpornych na korozję 307 | |
9.5.7. Złącza spawane stali stopowych chromowych półferrytycznych odpornych na korozję 308 | |
9.5.8. Złącza spawane stali stopowych chromowych martenzytycznych odpornych na korozję 308 | |
9.5.9. Złącza spawane stali stopowych chromowo-niklowych austenitycznych odpornych na korozję 308 | |
9.5.10. Złącza spawane stali stopowych chromowo-niklowych dwufazowych odpornych na korozję 308 | |
9.5.11. Złącza spawane żeliwa 309 | |
9.5.12. Złącza spawane stopów aluminium 310 | |
9.6. Zapewnienie jakości połączeń spajanych i ich badanie 310 | |
9.7. Projektowanie złączy spajanych 311 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 311 | |
10. Aluminium i jego stopy MARIAN BRONICKI, ANTONI WOŹNICKI 313 | |
10.1. Produkcja oraz zastosowanie aluminium i jego stopów 313 | |
10.2. Otrzymywanie aluminium 314 | |
10.2.1. Aluminium pierwotne 314 | |
10.2.2. Aluminium wtórne 316 | |
10.3. Systemy oznaczeń aluminium i jego stopów 316 | |
10.3.1. Oznaczenia stopów aluminium przeznaczonych do obróbki plastycznej 316 | |
10.3.2. Oznaczenia gąsek do przetopienia, odlewów i stopów wstępnych 318 | |
10.4. Obróbka cieplna wlewków z aluminium i jego stopów 320 | |
10.5. Kształtowanie właściwości aluminium serii 1xxx 325 | |
10.6. Stopy aluminium do obróbki plastycznej i ich obróbka cieplna 329 | |
10.6.1. Stopy serii 3xxx i 5xxx 329 | |
10.6.2. Stopy serii 2xxx, 6xxx i 7xxx 333 | |
10.6.3. Stopy aluminium z dodatkiem litu 343 | |
10.7. Odlewnicze stopy aluminium i ich obróbka cieplna 346 | |
10.7.1. Stopy Al-Si 347 | |
10.7.2. Stopy Al-Cu 347 | |
10.7.3. Stopy Al-Mg 348 | |
10.7.4. Stopy Al-Si-Mg 348 | |
10.7.5. Stopy Al-Si-Cu 348 | |
10.7.6. Stopy Al-Zn-Mg 349 | |
10.7.7. R ola dodatków w odlewniczych stopach aluminium 349 | |
10.7.8. Obróbka cieplna odlewów 350 | |
10.8. Wpływ aluminium na zdrowie człowieka 351 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 354 | |
11. Magnez i jego stopy ANDRZEJ DZIADOŃ 357 | |
11.1. Wprowadzenie 357 | |
11.2. Metalurgia magnezu 358 | |
11.3. Właściwości magnezu 359 | |
11.3.1. Struktura i mechanizm odkształcenia 359 | |
11.3.2. Właściwości fizyczne 360 | |
11.3.3. Właściwości mechaniczne 360 | |
11.3.4. Właściwości chemiczne magnezu 362 | |
11.4. Skład chemiczny magnezu niestopowego wg P N-EN 12421: 2001 363 | |
11.5. Otrzymywanie stopów magnezu 363 | |
11.6. Pierwiastki występujące w stopach magnezu 364 | |
11.7. Obróbka cieplna stopów magnezu 367 | |
11.8. Odlewnicze stopy magnezu 371 | |
11.8.1. Uwagi ogólne o odlewaniu stopów magnezu 371 | |
11.8.2. Stopy magnezu z aluminium 372 | |
11.8.3. Stopy magnez-cynk-miedź 377 | |
11.8.4. Stopy magnezu zawierające cyrkon 378 | |
11.9. Stopy magnezu do obróbki plastycznej 383 | |
11.9.1. Stopy przeznaczone do walcowania 385 | |
11.9.2. Stopy do wyciskania 386 | |
11.9.3. Stopy do kucia 387 | |
11.10. Ochrona stopów magnezu przed korozją 387 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 388 | |
12. Tytan i jego stopy KRZYSZTOF KUBIAK, MACIEJ MOTYKA 389 | |
12.1. Wprowadzenie 389 | |
12.2. Rudy oraz wytwarzanie tytanu i jego stopów 390 | |
12.2.1. Rudy tytanu 390 | |
12.2.2. Wytwarzanie gąbki tytanowej metodą Krolla i metodą FFC 390 | |
12.3. Właściwości tytanu 391 | |
12.4. Przemiana alotropowa Ti-α ↔ Ti-β 392 | |
12.5. Podział stopów tytanu 393 | |
12.6. Charakterystyka faz w stopach tytanu 396 | |
12.7. Kształtowanie mikrostruktury stopów tytanu w procesach obróbki plastycznej i cieplnej 399 | |
12.7.1. Obróbka plastyczna 399 | |
12.7.2. Obróbka cieplna 406 | |
12.7.3. Obróbka cieplno-chemiczna i synteza wspomagana laserowo 409 | |
12.8. Zastosowanie tytanu i jego stopów 410 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 413 | |
13. Miedź i jej stopy ZBIGNIEW RDZAWSKI 416 | |
13.1. Wstęp 416 | |
13.2. Zarys technologii otrzymywania miedzi 417 | |
13.3. Ogólna charakterystyka i właściwości miedzi 419 | |
13.3.1. Podstawowe właściwości fizyczne miedzi 419 | |
13.3.2. Właściwości chemiczne miedzi 420 | |
13.3.3. Właściwości mechaniczne miedzi 420 | |
13.3.4. Wpływ wybranych zanieczyszczeń na właściwości miedzi 421 | |
13.4. Klasyfikacja miedzi i jej stopów wg norm 422 | |
13.5. P odział stopów miedzi 424 | |
13.6. Skład chemiczny wybranych gatunków miedzi 424 | |
13.7. Mosiądze 425 | |
13.8. Miedzionikle 426 | |
13.9. Brązy 428 | |
13.9.1. Brązy cynowe 428 | |
13.9.2. Brązy aluminiowe 429 | |
13.9.3. Brązy krzemowe 430 | |
13.9.4. Brązy manganowe 431 | |
13.9.4. Brązy tytanowe 432 | |
13.10. Stopy miedzi trudno odkształcalne plastycznie 432 | |
13.11. Miedź berylowa i brązy berylowe 435 | |
13.12. Odlewnicze stopy miedzi 439 | |
13.12.1. P odział stopów miedzi 439 | |
13.12.2. Mosiądze odlewnicze 440 | |
13.12.3. Brązy odlewnicze 441 | |
13.13. Zarys technologii wytwarzania półwyrobów z miedzi i jej stopów 443 | |
13.14. Właściwości i struktura taśm z miedzi gatunku M2R (CW024A) i M1E (CW004A) 444 | |
13.15. Właściwości i struktura taśm z wybranych gatunków mosiądzów 446 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 449 | |
14. Cynk, kadm, stopy cynku i stopy kadmu KRZYSZTOF PIEŁA 450 | |
14.1. Charakterystyka cynku 450 | |
14.1.1. Metalurgia cynku 450 | |
14.1.2. Mechanizmy odkształcenia plastycznego cynku 456 | |
14.1.3. Stopy cynku 458 | |
14.1.4. Cynkowanie stali i żeliwa 475 | |
14.2. Charakterystyka kadmu 479 | |
14.2.1. Metalurgia kadmu 479 | |
14.2.2. Zastosowanie kadmu 481 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 483 | |
15. Ołów i cyna oraz ich stopy JAN WESOŁOWSKI 485 | |
15.1. Ołów i jego stopy 485 | |
15.1.1. Wprowadzenie 485 | |
15.1.2. Zastosowanie ołowiu 489 | |
15.1.3. Stopy ołowiu 490 | |
15.1.4. Recykling ołowiu 492 | |
15.2. Cyna i jej stopy 492 | |
15.2.1. Wprowadzenie 492 | |
15.2.2. Stopy cyny 493 | |
15.2.3. Powłoki ochronne 494 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 496 | |
16. Żelazo i jego stopy PIOTR BAŁA, KAROL PRZYBYŁOWICZ 497 | |
16.1. Rys historyczny 497 | |
16.2. Współczesne metody wytwarzania stopów żelaza 498 | |
16.2.1. Wytwarzanie surówki 498 | |
16.2.2. Konwertory tlenowe 498 | |
16.2.3. Piece elektryczne, łukowe 499 | |
16.2.4. Obróbka pozapiecowa 499 | |
16.2.5. Odgazowanie próżniowe 499 | |
16.3. Charakterystyka ogólna czystego żelaza i węgla 500 | |
16.3.1. Żelazo 500 | |
16.3.2. Węgiel 502 | |
16.4. Stopy żelaza z węglem 503 | |
16.4.1. Układ żelazo-węgiel 503 | |
16.4.2. Fazy i składniki strukturalne układu żelazo-węgiel i ich właściwości 505 | |
16.4.3. P odział stopów wg układu żelazo-węgiel 507 | |
16.4.4. Stale niestopowe 508 | |
16.4.5. Staliwa 511 | |
16.4.6. Żeliwa 512 | |
16.5. Obróbka cieplna stali 515 | |
16.5.1. Wyżarzanie 515 | |
16.5.2. Hartowanie 516 | |
16.5.3. Odpuszczanie 517 | |
16.5.4. Przesycanie i starzenie 518 | |
16.5.5. Obróbka cieplno-plastyczna 518 | |
16.6. Stale stopowe 518 | |
16.6.1. Klasyfikacja stali stopowych 520 | |
16.6.2. Oznaczanie stali stopowych wg symboli głównych wskazujących na skład chemiczny 520 | |
16.6.3. Stale konstrukcyjne stopowe 521 | |
16.6.4. Stale narzędziowe 526 | |
16.6.5. Stale o szczególnych właściwościach fizycznych i chemicznych 528 | |
16.6.6. Staliwa stopowe 533 | |
16.7. Stopy o szczególnych właściwościach magnetycznych 534 | |
16.7.1. Materiały magnetycznie miękkie 534 | |
16.7.2. Materiały magnetycznie twarde 535 | |
16.8. Stopy o założonej rozszerzalności cieplnej i właściwościach sprężystych 535 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 535 | |
17. Kobalt i nikiel oraz ich stopy JANUSZ KONSTANTY 537 | |
17.1. Wprowadzenie 537 | |
17.2. Czyste kobalt i nikiel 538 | |
17.3. Metalurgiczne zastosowanie kobaltu i niklu 539 | |
17.3.1. Nadstopy 539 | |
17.3.2. Narzędziowe materiały metaliczno-diamentowe 542 | |
17.3.3. Węgliki spiekane 543 | |
17.3.4. Materiały o szczególnych właściwościach magnetycznych 545 | |
17.3.5. Stopy o określonym współczynniku rozszerzalności cieplnej 548 | |
17.3.6. Stopy oporowe 549 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 550 | |
18. Chromowce: chrom, molibden i wolfram ANDRZEJ ROMAŃSKI, HANNA FRYDRYCH 551 | |
18.1. Chrom, molibden i wolfram – charakterystyka ogólna 551 | |
18.2. Chrom – informacje podstawowe 553 | |
18.2.1. Chrom w stopach żelaza 555 | |
18.2.2. Chrom jako czysty metal 558 | |
18.2.3. Chrom w stopach oporowych 560 | |
18.2.4. Chrom w przemyśle chemicznym 560 | |
18.2.5. Chrom w materiałach ogniotrwałych 561 | |
18.2.6. Chrom w masach formierskich 562 | |
18.2.7. Inne zastosowania chromu 562 | |
18.3. Molibden – informacje podstawowe 562 | |
18.3.1. Zastosowanie molibdenu 564 | |
18.3.2. Molibden w stopach żelaza 565 | |
18.3.3. Stopy molibdenu 568 | |
18.3.4. Molibden w superstopach i stopach na bazie niklu, tytanu oraz kobaltu 569 | |
18.3.5. Zastosowanie związków chemicznych molibdenu 570 | |
18.3.6. Molibden jako środek poślizgowy 570 | |
18.4. Wolfram – informacje podstawowe 571 | |
18.4.1. Obszary zastosowania wolframu 575 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 577 | |
19. Manganowce – mangan, technet i ren TADEUSZ PIECZONKA 578 | |
19.1. Wprowadzenie 578 | |
19.2. Mangan 578 | |
19.2.1. Właściwości 578 | |
19.2.2. Surowce do produkcji manganu 580 | |
19.2.3. Produkcja manganu 581 | |
19.2.4. Zastosowanie manganu 582 | |
19.3. Technet 584 | |
19.3.1. Właściwości 584 | |
19.3.2. Występowanie technetu w środowisku 585 | |
19.3.3. Produkcja technetu 99mTc 586 | |
19.3.4. Zastosowanie technetu 587 | |
19.4. Ren 588 | |
19.4.1. Właściwości 588 | |
19.4.2. Surowce do produkcji renu 590 | |
19.4.3. Produkcja renu 591 | |
19.4.4. Zastosowanie renu 593 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 594 | |
20. Tytanowce i wanadowce oraz ich stopy STANISŁAW JAN SKRZYPEK, KAZIMIERZ BOLANOWSKI 597 | |
20.1. Wprowadzenie 597 | |
20.2. Cyrkon i stopy cyrkonu 598 | |
20.2.1. Metalurgia cyrkonu 598 | |
20.2.2. Właściwości fizykochemiczne i mechaniczne cyrkonu 599 | |
20.2.3. Stopy cyrkonu – właściwości mechaniczne i zastosowanie 601 | |
20.3. Hafn 604 | |
20.4. Wanad i stopy wanadu .607 | |
20.4.1. Minerały i otrzymywanie wanadu 607 | |
20.4.2. Właściwości fizykochemiczne wanadu 607 | |
20.4.3. Zastosowanie wanadu i jego stopów 608 | |
20.5. Niob i stopy niobu 612 | |
20.5.1. P odstawowe właściwości fizykochemiczne niobu 612 | |
20.5.2. Produkcja i zastosowanie niobu oraz stopów niobu 613 | |
20.6. Tantal i jego stopy 618 | |
20.6.1. Minerały i otrzymywanie tantalu 618 | |
20.6.2. Właściwości fizykochemiczne tantalu 618 | |
20.6.2. Zastosowania tantalu 619 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 620 | |
21. Metale szlachetne ZBIGNIEW RDZAWSKI 622 | |
21.1. Wstęp 622 | |
21.2. Podstawowe właściwości metali szlachetnych 625 | |
21.3. Platyna 625 | |
21.4. Pallad 628 | |
21.5. Iryd 629 | |
21.6. Rod 630 | |
21.7. Osm 633 | |
21.8. Złoto 634 | |
21.9. Srebro 638 | |
21.10. Metale szlachetne do zastosowań w jubilerstwie 641 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 645 | |
22. Metale rzadkie – As, Ba, Be, Bi, Cs, Ga, Ge, Hg, In, Li, Po, Rb, Sb, Se, Sr, Te, Tl TADEUSZ PIECZONKA 647 | |
22.1. Podstawowe pojęcia 647 | |
22.1.1. Co to są metale rzadkie? 647 | |
22.1.2. Klasyfikacja metali rzadkich 648 | |
22.2. Metale rzadkie z grupy litowców – lit, rubid i cez 652 | |
22.2.1. Lit 653 | |
22.2.2. Rubid 656 | |
22.2.3. Cez 659 | |
22.3. Metale rzadkie z grupy berylowców – beryl, stront i bar 662 | |
22.3.1. Beryl 664 | |
22.3.2. Stront 668 | |
22.3.3. Bar 671 | |
22.4. Metale rzadkie z grupy glinowców – gal, ind i tal 676 | |
22.4.1. Gal 676 | |
22.4.2. Ind 682 | |
22.4.3. Tal 688 | |
22.5. Metal rzadki z grupy węglowców – german 694 | |
22.6. Metale rzadkie z grupy azotowców – arsen, antymon i bizmut 698 | |
22.6.1. Arsen 699 | |
22.6.2. Antymon 704 | |
22.6.3. Bizmut 709 | |
22.7. Metale rzadkie z grupy tlenowców – selen, tellur i polon 714 | |
22.7.1. Selen 715 | |
22.7.2. Tellur 721 | |
22.7.3. Polon 724 | |
22.8. Metal rzadki z grupy cynkowców – rtęć 727 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 734 | |
23. Metale ziem rzadkich – Sc, Y, La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu TADEUSZ PIECZONKA 743 | |
23.1. Wprowadzenie – właściwości metali ziem rzadkich 743 | |
23.2. Surowce do produkcji metali ziem rzadkich 746 | |
23.3. Produkcja metali ziem rzadkich 750 | |
23.3.1. Przerób rud fluorowęglanowych 751 | |
23.3.2. Przerób rud fosforanowych 753 | |
23.4. Zastosowanie metali ziem rzadkich 755 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 765 | |
24. Stopy funkcjonalne i specjalne TANISŁAW JAN SKRZYPEK, KAROL PRZYBYŁOWICZ 768 | |
24.1. Wprowadzenie 768 | |
24.2. Stopy z pamięcią kształtu 769 | |
24.3. Stopy nadplastyczne 774 | |
24.4. Stopy amorficzne 776 | |
24.4.1. Metody amorfizacji 776 | |
24.4.2. Właściwości szkieł metalicznych 776 | |
24.4.3. Materiały nanokrystaliczne – nanomateriały 779 | |
24.5. Metale i stopy nadprzewodzące 781 | |
24.6. Materiały piezoelektryczne 782 | |
24.7. Pianki metalowe i gazary 783 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 785 | |
25. Biopierwiastki i biomateriały ZOFIA KALICKA, STANISŁAW JAN SKRZYPEK 787 | |
25.1. Biochemiczna rola metali 787 | |
25.2. Zawartość metali w organizmie ludzkim 788 | |
25.2.1. Podział na makro- i mikropierwiastki 788 | |
25.2.2. Metale niezbędne 789 | |
25.2.3. Biodostępność metali 790 | |
25.3. Metale niezbędne w organizmie ludzkim 791 | |
25.3.1. Funkcje i formy występowania metali 791 | |
25.3.2. Biochemiczna rola poszczególnych metali 793 | |
25.3.3. Wpływ dawki metalu niezbędnego na zdrowie 796 | |
25.3.4. Jak organizm utrzymuje optymalne stężenie metali 796 | |
25.4. Toksyczność metali 797 | |
25.4.1. Działanie toksyczne metali w organizmie człowieka 797 | |
25.4.2. Funkcje obronne organizmu wobec metali toksycznych 799 | |
25.4.3. Zależność reakcji organizmu od dawki 799 | |
25.4.4. Działanie toksyczne wybranych metali 800 | |
25.4.5. Alergia kontaktowa na metale 805 | |
25.4.6. Metale o działaniu bakteriobójczym 805 | |
25.5. Metale w diagnostyce i terapii medycznej 806 | |
25.5.1. Diagnostyka 806 | |
25.5.2. Terapia antynowotworowa 808 | |
25.5.3. Inne terapie lekowe zawierające metale 809 | |
25.6. Kompleksy metali i związki metaloorganiczne 809 | |
25.6.1. Kompleksy chelatowe 809 | |
25.6.2. Związki metaloorganiczne 811 | |
25.7. Biostopy i biomateriały w inżynierii biomedycznej 811 | |
25.7.1. Biomateriały metaliczne 812 | |
25.7.2. Biostopy tytanu 814 | |
25.7.3. Biostopy kobaltu 815 | |
25.7.4. Biostale 816 | |
25.7.5. Biostopy na bazie metali szlachetnych 818 | |
Literatura źródłowa i uzupełniająca 820 | |