Sztetl, szund, bunt i Palestyna

Antologia twórczości literackiej Żydów w Łodzi (1905–1939)

1 opinia

Format:

ibuk

Prezentowane w niniejszej antologii teksty są przykładem zjawisk zachodzących w twórczości Żydów w Łodzi początku XX w. Stanowi ona swoiste odbicie przemian społecznych i kulturowych, trendów, fascynacji i lęków cechujących młode żydowskie pokolenie zamieszkujące nowoczesną metropolię przemysłową. Jej ramy czasowe wyznaczone są przełomami wieków dwóch religii: początek to niezwykle istotny dla Łodzi rok 1905, a zarazem przełom XIX i XX w. w rachubie gregoriańskiej. Zakończenie to 1 tiszri 5700 (14 września 1939 r.), początek nowego stulecia kalendarza hebrajskiego. Ten właśnie czas, pomiędzy Rewolucją 1905 r., a Zagładą, był okresem intensywnego rozwoju żydowskiej twórczości literackiej oraz życia społecznego. Jego wyrazem są setki publikacji książkowych, gazety codzienne oraz niezwykle liczne czasopisma literackie – efemerydy, których ukazało się jedynie kilka numerów w niskim nakładzie. Wybór dokonany z tak bogatego materiału źródłowego, na który składają się teksty należące do innego kręgu religijno-kulturalnego, publikowane ponadto w różnych językach, musiał opierać się na specyficznej kategoryzacji. Zazwyczaj stosowana klasyfikacja nie za bardzo się do tego nadawała, stwarzając zagrożenie zafałszowania obrazu wynikające z zastosowania pojęć oraz kategorii funkcjonujących co prawda w kulturze i historii żydowskiej, jednak niekoniecznie rozumianych tak samo. Przyjęte kryteria doboru i podziału tekstów są więc, poza jednym, oparte na czterech pojęciach żydowskich, co umożliwia lepsze zrozumienie fenomenu kulturowego łódzkiego społeczeństwa żydowskiego w tym okresie.
Ze Wstępu


Rok wydania2017
Liczba stron392
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
ISBN-13978-83-8088-471-7
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wykaz skrótów IX
  
  Wstęp XI
  Dariusz Dekiert, Wstęp XIII
  Krystyna Radziszewska, Kultura i literatura łódzkich Żydów w okresie międzywojennym XVII
  Jacek Walicki, Międzywojenna Łódź żydowska XXXIII
  Od redakcji LVII
  
  Część 1. Sztetl
  
  Mojsze Born
  Mój dziadek 3
  Miriam Ulinower
  *** [Gdy z miasteczka drogiego] 4
  Szczęście 5
  Mój dziadek 6
  Na szabas 7
  Łasuch 7
  Łaciarka 8
  Z Chełma do Lublina 8
  Rikuda Potasz
  Polska jesień 9
  Chaim Krul
  Biały sen mojej matki 10
  Tata 13
  Icchok Hersz Radoszycki
  Wiosna 16
  Obudźcie się duszyczki 17
  Dowid Friszman
  *** [Niechaj zabrzmi oda] 18
  Alter Ajzenszlos
  Mesjasz syn Józefa 21
  Żydowskie miłosierdzie 24
  Icchok Rzeźnik 27
  Martwa żona 29
  Zemsta 32
  Klątwa Remu 35
  Symcha Bunim Szajewicz
  Heretyk 37
  Perec Opoczyński
  Chaskiel Pączner przeprowadza się do Łodzi (cz. 1) 44
  Chaskiel Pączner przeprowadza się do Łodzi (cz. 2) 47
  Chaim Krul
  Pokolenia (Autobiografia) 51
  Symcha Bunim Szajewicz
  Gość z Ameryki 65
  Lejb Berman (Graf Kali)
  Bratnia mogiła 69
  Michał Rudomin
  Cierpienia wojny światowej 70
  Symcha Bunim Gliksman
  Freuenreich. Wspomnienia niemieckiej okupacji w Łodzi 81
  Miriam Ulinower
  Lekarstwo 97
  Jehuda Judl Rozenberg
  Księga Archanioła Rafaela 98
  
  Część 2. Szund
  
  Abramele
  Rewolucja w niebie (Fantastyczny obraz w pięciu aktach) 111
  Beniamin Kacenelson (I. Ben Jamini)
  Pieśni 124
  Lejb Berman (Graf Kali)
  Na grobie króla Salomona 134
  Josef Jaffe
  Łódzki rabin daje odczuć Poznańskiemu, jak biedota marznie 135
  Josele znajdzie nawet w szafie 135
  Anonim
  Między dwoma batlonami 137
  Bardzo piękna i pełna cudów historia o tym jak święty rabin, rebe Henich, niech pamięć sprawiedliwego będzie błogosławiona, z Aleksandrowa, wypędził z dziewczynki dwa dybuki 146
  Szaja Uger
  Księga daczy czyli worek nieszczęść naszych letników 155
  Izrael Rabon
  Kino „Wenus” 186
  Pogrzeb 187
  Józef Zelkowicz
  W domu obłąkanych przy Wesołej 189
  Pęknięcie 191
  Rikuda Potasz
  Wieczór w mieście 203
  
  Część 3. Bunt
  
  Mojsze Broderson
  Manifest 207
  Jankiel Adler
  Śpiewam mą modlitwę 210
  Mojsze Broderson
  Zmartwychwstanie 212
  Beniamin Gor
  *** [O obojętny Boże burzy] 229
  Teraz… 229
  Lejbel Kuperszmid
  W ogrodzie 231
  Pokolenie rozproszenia 232
  Mojsze Berszling (M. Goldsztajn)
  Łódź 234
  Icchok Hersz Radoszycki
  W letni dzień 235
  Kamienie 235
  Za późno 236
  Śmierć robotnika 237
  *** [Nie drażni...] 238
  Do kogo? 238
  Szczęście 238
  Życie 239
  Lejb
  Memuary albo okruchy z życia Lejba 240
  Perec Opoczyński
  Łódzkie ulice 266
  Łódzkie izby 268
  Czerwona Łódź 270
  Mark Frankental
  Bezsenny 273
  Izrael Rabon
  Kupiec kotów 281
  Mojsze Born
  Zapomnieć chcę 283
  Icchok Kacenelson
  Pogrzeb 284
  Lejbel Kuperszmidt
  Modlitwa 286
  Icchok Hersz Radoszycki
  Życie 287
  Rikuda Potasz
  Jestem królową 288
  Moja szafa z sukienkami 288
  Momento Mori 289
  Pusta kawiarnia 289
  
  Część 4. Palestyna
  
  Miriam Ulinower
  Żona Lota 293
  Icchok Kacenelson
  *** [Odgłosy, dźwięk wieczorny] 294
  Joel Naftali Kamienic
  Noemi i Rut 295
  Dowid Friszman
  Puszka rebe Mejera Cudotwórcy 313
  Icchok Kacenelson
  Z pieśni izraelskich 318
  Malkiel Lusternik
  Pionierzy 319
  Szakal 320
  
  Słowniczek 321
  Bibliografia 323
  Indeks osób 327
RozwińZwiń