INNE EBOOKI AUTORA
-20%
Autor:
Wydawca:
Format:
Celem książki jest rekonstrukcja dwóch, przełomowych dla polskiej myśli o sztuce, koncepcji estetycznych Stanisława Witkiewicza i uplasowanie ich w zrekonstruowanej nowożytnej historii procesu modernizacji estetyki europejskiej i polskiej. Zasadniczym przedmiotem badań są dyskursy estetyczne Witkiewicza w powiązaniu z dyskursami innych estetyków, z którymi pozostają one w jakiejś istotnej relacji: inspiracji, polemiki, podobieństwa, przeciwieństwa, implikacji.
Rok wydania | 2014 |
---|---|
Liczba stron | 442 |
Kategoria | Historia kultury |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego |
ISBN-13 | 978-83-7865-233-5 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Wielki bazar kolejowy
do koszyka
Wielki Bazar. Złoto Brayana
do koszyka
Wielki Bazar. Złoto Brayana
do koszyka
Wielki blef sowiecki
do koszyka
Wielki Bór
do koszyka
Wielki Bór
do koszyka
Wielki Brat Zachód
do koszyka
Wielki chłód
do koszyka
Wielki Cyrk
do koszyka
Spis treści
Wprowadzenie | 11 |
1. Estetyka filozofów i estetyka artystów | 11 |
2. Interpretacja historyczna | 13 |
3. Dyskursywne ciągi | 16 |
4. Typy zdań i logika dyskursów perswazyjnych | 18 |
5. Norma neutralizmu aksjologicznego | 23 |
6. Spektrum aksjologiczne dzieła sztuki | 25 |
7. Dyskurs modernizacyjny | 28 |
8. Paradygmat | 32 |
9. Uściślenia semantyczne: realizm, naturalizm, weryzm, aleteizm, pulchryzm | 33 |
10. Krytyka czy estetyka? | 39 |
11. Stan badań | 42 |
12. Cele książki | 44 |
13. Uwagi o źródłach i modernizacji języka | 44 |
Rozdział I. Dyskurs modernizacyjny | 47 |
1. Dyskurs modernizacyjny w estetyce zachodnioeuropejskiej | 49 |
1.1. Kluczowe terminy i pojęcia | 49 |
1.2. Dyskurs modernizacyjny i modernizacja | 51 |
1.3. Początki dyskursu modernizacyjnego | 54 |
1.4. Pierwszy przypadek petryfikacji znaczenia słowa moderna | 55 |
1.5. Narodziny dyskursu modernizacyjnego w estetyce renesansowej | 56 |
1.6. Francis Bacon: pierwsza idea modernizacji renesansowego dyskursu modernizacyjnego | 58 |
1.7. Querelle des Anciens et des Modernes: konkurencyjne warianty kolejnego dyskursu modernizacyjnego | 59 |
1.8. Denis Diderot: kolejna modernizacja dyskursu modernizacyjnego | 63 |
1.9. Hegel – prekursor idei rodzenia się radykalnie nowej epoki i nowej sztuki | 65 |
1.10. Stendhal: kolejna modernizacja dyskursu modernizacyjnego | 67 |
1.11. Gautier i Baudelaire: następne modernizacje dyskursu modernizacyjnego | 68 |
1.12. Ruskin: modernizacja prospektywno progresywna | 70 |
1.13. Realisme Courbeta: kolejny projekt modernizacyjny w estetyce francuskiej | 71 |
1.14. Thoré Bürger: silne wsparcie dążeń modernizacyjnych | 73 |
1.15. Taine: modernizacja estetyki przez jej (intencjonalną) scjentyzację | 74 |
1.16. Zola: dwa warianty modernizacji | 76 |
1.17. Véron: próba rewolucji paradygmatycznej | 81 |
1.18. Durand, Schinkel, Loudon, Semper, Viollet le Duc: ciąg modernizacji historystycznych | 85 |
1.19. Loudon: pluralistyczna modernizacja progresywna | 86 |
1.20. Pickett: pierwszy projekt modernizacji prospektywnej w architekturze | 87 |
1.21. Neowernakularyzm jako efekt modernizacji retrospektywnej | 88 |
1.22. Wolf, Bahr, Dilthey: początek dyskursu die Moderne w estetyce niemieckiej | 88 |
1.23. Otto Wagner: modernizacja prospektywna | 90 |
1.24. Herman Muthesius: rozwinięcie estetyki Wagnera | 90 |
1.25. Adolf Loos: dalsza modernizacja idei moderne Architektur | 97 |
1.26. Marinetti i jego kontynuatorzy: kolejne modernizacje progresywne dyskursu modernizacyjnego | 99 |
1.27. Le Corbusier, Walter Gropius i Mies van der Rohe: dalsza modernizacja modernej estetyki architektury | 102 |
1.28. Le Corbusier, Hitchcock i Johnson: ostateczna petryfikacja pojęcia l’architecture moderne, modern architecture | 105 |
1.29. Wieloznaczność i wielotorowość modernizacji postmodernistycznej | 106 |
1.30. Appendix: jeszcze kilka słów kluczowych terminach | 108 |
2. Dyskurs modernizacyjny w estetyce polskiej | 109 |
2.1. Początki dyskursu modernizacyjnego w estetyce polskiej | 109 |
2.2. Bolesław Podczaszyński: druga idea modernizacyjna | 110 |
2.3. Spór polskich „nowożytników” ze „starożytnikami” | 111 |
2.4. Postulowanie modernizacji narodowo wernakularnej: Pol, Goszczyński, Mickiewicz, Kraszewski, Norwid | 114 |
2.5. Eliza Orzeszkowa: modernizacja literatury przez realizm „tendencyjny” | 116 |
2.6. Znaczenie Taine’a dla estetyki polskiej | 117 |
2.7. Piotr Chmielowski: prawda zamiast tendencji | 121 |
2.8. Stanisław Witkiewicz: zalążek nowej estetyki | 122 |
2.9. Cyprian Godebski: modernizacja naturalistyczna estetyki sztuk plastycznych | 126 |
2.10. Karol Matuszewski: pochwała eklektyzmu jako modernizacji tradycji | 127 |
2.11. Antoni Sygietyński: modernizacja naturalistyczna | 129 |
2.12. Stanisław Witkiewicz: przełomowa modernizacja polskiej estetyki malarstwa i architektury | 139 |
2.13. Album Maksa i Aleksandra Gierymskich: kompleksowy projekt modernizacji malarstwa | 141 |
2.14. Eliza Orzeszkowa: wprowadzenie terminu „modernizm” do dyskursu metaliterackiego | 147 |
2.15. Stanisław Szczepanowski i Marian Zdziechowski: krytyka nowej sztuki | 148 |
2.16. Artur Górski: koncept „Młodej Polski” jako efekt polemiki z krytykami nowej sztuki | 149 |
2.17. Stanisław Przybyszewski: program nowej sztuki jako definicja implicite terminu „modernizm” | 150 |
2.18. Malwina Posner Garfeinowa: fundamentalna krytyka modernizmu (młodopolskiego) | 151 |
2.19. Lewandowski: implementacja słowa „modernizm” | 151 |
2.20. Lachner: klaryfikacja znaczeń | 154 |
2.21 Ignacy Matuszewski: dwie estetyki nowoczesne i ostateczne ustalenie języka dyskursu nowoczesności/modernizmu | 154 |
2.22. Henryk Struve: atak na modernizm | 157 |
2.23. Cezary Jellenta: marność modernizmu | 158 |
2.24. Zenon Przesmycki: obrona modernizmu | 159 |
2.25. Jan Bełcikowski: koniec modernizmu | 159 |
2.26. Miesięcznik Architekt: pluralizacja dyskursu modernizacyjnego | 160 |
2.27. Edgar Kovàts: urzędowa modernizacja polskiej architektury | 166 |
2.28. TPPS: konkurencyjny wobec koncepcji stylu zakopiańskiego projekt modernizacji neowernakularnej | 169 |
2.29. Basler: pierwsza próba nowego dyskursu modernizacyjnego | 174 |
2.30. Pronaszko – Formiści – Blok – Dźwignia – Praesens: krystalizacja nowego dyskursu nowoczesności | 176 |
2.31. Chwistek: wizja nowoczesności po modernizmie; Strzemiński: kodyfikacja nowoczesności | 178 |
2.32. Witkacy: totalne niezainteresowanie architekturą | 179 |
2.33. Reaktywacja Architekta: dwa dyskursy modernizacyjne: elementarystyczny i dekoracjonistyczny | 180 |
2.34. Jerzy Warchałowski: kolejna modernizacja architektury i sztuki użytkowej | 181 |
2.35. BLOK, Praesens, Dźwignia: radykalizacja dyskursu modernizacyjnego | 182 |
2.36. Szyszko Bohusz: generalna modernizacja polskiej estetyki architektury | 185 |
2.37. Stefania Zahorska: ostateczne ustalenie języka dyskursu modernizacyjnego | 186 |
2.38. Michał Sobeski: przeniesienie dyskursu nowoczesności do estetyki uniwersyteckiej | 189 |
2.39. Niemojewski: petryfikacja dyskursu modernizacyjnego | 190 |
2.40. Przełom postmodernistyczny w estetyce polskiej | 194 |
Rozdział II. Estetyka malarstwa | 195 |
1.Witkiewiczowska estetyka malarstwa przed pierwszym wydaniem Sztuki i krytyki u nas | 197 |
1.1. Problem cezury w Witkiewiczowskiej estetyce malarstwa | 197 |
1.2. Wędrowiec: zamierzona pierwsza rewolucja w polskiej estetyce | 198 |
1.3. „Malarstwo i krytyka u nas”: kulminacyjne wejście w walce o nową estetykę | 203 |
1.4. Bitwa o Bitwę pod Grunwaldem | 211 |
1.5. Witkiewiczowski dyskurs estetyczny po „Malarstwie i krytyce u nas” | 219 |
1.6. Bilans sporu Witkiewicza ze Struvem | 235 |
2. Witkiewiczowska estetyka malarstwa po opublikowaniu Sztuki i krytyki u nas | 237 |
2.1. Polscy „monachijczycy” w obronie treści w malarstwie | 237 |
2.2. Jellenta: argument krytyczny Witkiewicza użyty przeciwko jego estetyce | 240 |
2.3. Gerson i Jankowski: spór o impresjonizm | 242 |
2.4. Stanisław Tarnowski: krytyka ambiwalentna | 245 |
2.5. Ks. Marian Morawski: tropienie sprzeczności niekonsekwencji w myśli Witkiewicza | 250 |
2.6. Replika Witkiewicza na recenzje Tarnowskiego i Morawskiego | 254 |
2.7. Sygietyński przeciwko Witkiewiczowi w obronie ich (wedle Sygietyńskiego) wspólnych niegdyś poglądów | 259 |
2.8. Przesmycki: erystyczna samoidentyfikacja estetyczna | 262 |
2.9. Wawrzeniecki: frontalny atak na Witkiewicza | 263 |
2.10. Benedyktowicz: obrona Matejki i krytyka Witkiewicza | 265 |
2.11. Ostatnie akordy sporu Struvego i Witkiewicza | 267 |
2.12. Ewolucja estetyki Witkiewicza? | 270 |
2.13. Potępienie malarstwa współczesnego? | 273 |
2.14. Niekoherencja estetyki Witkiewicza? | 275 |
2.15. Witkacy o estetyce ojca | 277 |
Rozdział III. Estetyka architektury | 279 |
1. Narodowy historyzm vs. narodowy neowernakularyzm w estetyce architektury | 281 |
1.1. Początki dyskursu narodowo-patriotycznego w myśli europejskiej | 281 |
1.2. Początki dyskursu narodowo-patriotycznego w myśli polskiej | 283 |
1.3. Zróżnicowany sens narodowej formy w architekturze | 283 |
1.4. Neowernakularyzm jako opozycja wobec historyzmu | 286 |
1.5. Pluralistyczny historyzm w polskiej myśli metaarchitektonicznej | 288 |
1.6. Początki dyskursu narodowego: Lucjan Siemieński i Karol Kremer | 289 |
1.7. Wzniosłe marzenie Norwida | 290 |
1.8. Bolesław Podczaszyński: rozszerzenie dyskursu metaarchitektonicznego | 290 |
1.9. Józef Kremer: wtórna krytyka historyzmu | 293 |
1.10. Kolejne etapy „odkrywania” architektury ludowej: Zejszner, Łapczyński, Kraszewski i Kolberg | 293 |
1.11. Martynowski i dwie drogi nowej architektury: neoklasycyzm i neowernakularyzm | 295 |
1.12. Styl szwajcarski, scil. tyrolski, scil. alpejski w Europie Środkowej | 296 |
1.13. Matuszewski: pierwsza wizja narodowego neogotyku | 297 |
1.14. Jan Karłowicz: studium lingwistyczno etnograficzne budownictwa ludowego | 298 |
1.15. Witkiewicza „wejście” w dyskurs metaarchitektoniczny | 299 |
2. Historia pola dyskursu koncepcji stylu zakopiańskiego | 301 |
2.1. Inicjalna rola Charlesa Bulsa | 301 |
2.2. Hipotezy genealogiczne Witkiewicza | 303 |
2.3. Dwie konkurencyjne koncepcje neowernakularne | 304 |
2.4. Panegiryk Mèyeta | 305 |
2.5. Krystalizacja estetyki Witkiewicza | 307 |
2.6. Dzieła Matlakowskiego: etnograficzne wsparcie estetyki Witkiewicza | 309 |
2.7. Zasadniczy problem Witkiewicza estetyki architektury: „translacja w mur” | 310 |
2.8. Konkurencyjna koncepcja estetyczna: styl krajowy w ujęciu Czartoryskiego | 311 |
2.9. Edgar Kováts: konkurencyjna koncepcja podhalańskiego neowernakularyzmu | 314 |
2.10. Hipoteza genealogiczna i topos odrodzenia zagubionej tradycji | 316 |
2.11. Atak na Kovátsawykład swojej estetyki | 317 |
2.12. Paryskie fiasko i umiarkowany sukces stylu zakopiańskiego | 318 |
2.13. Architekt i Ekielskiego wejście w dyskurs metaarchitektoniczny | 320 |
2.14. Zalążek zmiany paradygmatycznej w teorii architektury | 322 |
2.15. Apologia Witkiewicza przez Eliasza | 323 |
2.16. Kováts jako prawodawca nowego paradygmatu w architekturze | 324 |
2.17. Ruskin jako substytut nowego prawodawcy w estetyce architektury Architekta | 324 |
2.18. Lwowski spór o zakopiańszczyznę | 325 |
2.19. Estetyka Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana | 326 |
2.20. Implikacje estetyczne nowych prac etnograficznych | 328 |
2.21. Ostateczna dogmatyzacja koncepcji stylu zakopiańskiego | 331 |
2.22. Zmieniający się kontekst estetyczno artystyczny: działalność Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana | 338 |
2.23. Czesław Jankowski: pierwsza krytyka totalna koncepcji stylu zakopiańskiego | 339 |
2.24. Dalsza dogmatyzacja koncepcji stylu zakopiańskiego | 340 |
2.25. Gloger: niekorzystne dla koncepcji stylu zakopiańskiego implikacje badań etnograficznych | 341 |
2.26. Stanisław Lack: druga totalna krytyka koncepcji stylu zakopiańskiego | 342 |
2.27. Niekorzystne dla witkiewiczowskiej estetyki konsekwencje dalszej działalności TPSS: początek „stylu dworkowego” i zmodernizowanego neowernakularyzmu | 343 |
2.28. Hermann Muthesius: przełom paradygmatyczny w estetyce architektury | 343 |
2.29. Wybrzmiewanie narodowego historyzmu | 345 |
2.30. Minkiewicz: próba typologii architektury współczesnej | 347 |
2.31. Ostatni autorski wykład estetyki Witkiewicza | 348 |
2.32. Gmach Muzeum Tatrzańskiego: niewykorzystana ostatnia sposobność do skonceptualizowania estetyki stylu zakopiańskiego w murze | 353 |
2.33. Zmiana paradygmatu architektonicznego w praktyce: wystawa Architektura i wnętrza w otoczeniu ogrodowym, Kraków 1912 | 359 |
2.34. Warsztaty Krakowskie: emanacja TPSS | 361 |
3. Dyskurs stylu zakopiańskiego po Witkiewiczu | 363 |
3.1. Tatarkiewicz o stylu zakopiańskim | 363 |
3.2. Odbudowa Polski po polsku | 363 |
3.3. Chwistek: refutacja stylu zakopiańskiego i poszukiwań stylu narodowego | 368 |
3.4. L’Exposition des Arts Décoratifs et Industriels Modernes, Paris 1925: największy tryumf polskiej sztuki na arenie międzynarodowej | 369 |
3.5. Tatarkiewicz: pierwsza próba naukowego badania swoistości polskiej architektury | 371 |
3.6. Apologia Witkiewicza przez Kosińskiego | 373 |
3.7. Ostatnia dyskusja na temat witkiewiczowskiej estetyki architektury | 374 |
3.8. Dopowiedzenie Mączyńskiego | 379 |
3.9. Koszczyc: apologia stylu zakopiańskiego na Podhalu | 381 |
3.10. Pawlikowski: umiarkowana obrona estetyki Witkiewicza | 382 |
3.11. Implikacje teoretyczne ankiety Wierchów | 382 |
3.12. Pawlikowskiego rekonceptualizacja problemu | 383 |
3.13. Wesołowski: ostatnia książka wyznawcy estetyki Witkiewicza | 386 |
3.14. Brzega: pierwsza próba bilansu | 391 |
3.15. Podhalański neowernakularyzm po wojnie | 392 |
3.16. Wtórna wernakularyzacja neowernakularyzmu zakopiańskiego i postmodernistyczny neowernakularyzm zakopiański | 393 |
3.17. Architektoniczne dziedzictwo Witkiewicza | 394 |
3.18. Pozycja witkiewiczowskiej estetyki w historii dyskursów estetycznych: konkluzje | 395 |
3.19. Appendix: propozycja konceptualizacji | 396 |
Uwagi końcowe | 399 |
Bibliografia | 403 |
Indeks osób | 430 |