INNE EBOOKI AUTORA
Nowe, uaktualnione wydanie książki dotyczącej praktyki farmaceutycznej, zwłaszcza w aptece ogólnodostepnej.
Tematyka poszczególnych rozdziałów dotyczy:
- prawidłowego postępowania w zakresie wykonywania i dystrybucji leków
- prowadzenia opieki farmaceutycznej
- poradnictwa farmaceutycznego
- wskazań dla pacjenta odnośnie do sposobu przyjmowania różnych postaci leku
- interakcji leków oraz interakcji leków z żywnością
- wybranych aspektów prawnych wykonywania zawodu farmaceuty
Rok wydania | 2016 |
---|---|
Liczba stron | 744 |
Kategoria | Farmacja |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-5123-0 |
Numer wydania | 2 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Farmacja stosowana. Podręcznik dla...
do koszyka
Słownik łacińsko-polski tematyczny....
do koszyka
Fizykochemiczne metody rozdzielania w...
do koszyka
Spis treści
Przedmowa XV | |
CZĘŚĆ I. APTEKA JAKO MIEJSCE WYKONYWANIA USŁUGI FARMACEUTYCZNEJ | 1 |
1. Praktyka farmaceutyczna w zmieniającym się otoczeniu – Jerzy Brandys, Agnieszka Skowron | 3 |
1.1. Evidence Based Medicine i Evidence Based Pharmacy – współczesnym paradygmatem praktyki medycznej i farmaceutycznej | 4 |
1.2. Standardy i systemy zarządzania jakością w placówkach opieki zdrowotnej | 7 |
1.2.1. Usługi farmaceutyczne | 11 |
1.3. Badania i procesy rozwojowe produktów leczniczych | 14 |
1.3.1. Etapy procesu badawczo-rozwojowego | 14 |
1.3.2. Wytwarzanie produktów leczniczych | 17 |
1.4. Rola farmaceuty w systemie ochrony zdrowia | 18 |
1.5. Analizy farmakoekonomiczne w ocenie procedur terapeutycznych | 20 |
1.5.1. Porównawcze analizy farmakoekonomiczne | 23 |
1.5.2. Etapy analiz porównawczych | 25 |
2. Zasady wydawania produktów leczniczych w aptece – Lucyna Bułaś | 33 |
2.1. Zasady dyspensowania produktów leczniczych z uwzględnieniem ich kategorii dostępności | 34 |
2.1.1. Dyspensowanie produktów leczniczych na podstawie recepty lekarskiej | 35 |
2.1.2. Zasady dyspensowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych refundowanych | 37 |
2.1.3. Dyspensowanie produktów leczniczych pacjentom z uprawnieniami | 40 |
2.1.4. Zasady wydawania produktów leczniczych zawierających środek odurzający lub substancję psychotropową | 41 |
2.1.5. Realizacja recept refundowanych dla ubezpieczonych w Unii Europejskiej | 43 |
2.1.6. Zasady wydawania leku recepturowego z apteki | 44 |
2.1.7. Zasady wydawania produktów leczniczych niepodlegających refundacji | 45 |
2.1.8. Wydawanie produktów leczniczych na receptę do stosowania u zwierząt | 45 |
2.1.9. Wydawanie produktów leczniczych bez recepty lekarskiej w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia | 47 |
2.1.10. Zasady sporządzania i realizacji odpisu recepty | 47 |
2.2. Zasady wydawania produktów leczniczych w opakowaniu własnym apteki | 48 |
2.3. Zasady postępowania przy wydawaniu produktu leczniczego z apteki | 49 |
2.3.1. Przyczyny odmowy wydania produktu leczniczego z apteki | 50 |
2.3.2. Zasady dotyczące korekty recept | 51 |
2.4. Zasady dokumentowania wydania produktów leczniczych przepisanych na receptę | 53 |
2.4.1. Taksacja recepty | 53 |
2.4.2. Dokumentacja recept refundowanych oraz leku aptecznego, recepturowego i homeopatycznego | 53 |
2.5. Zasady przechowywania środków odurzających i psychotropowych oraz ich ewidencjonowanie | 56 |
2.5.1. Postępowanie w przypadku przeterminowanych środków odurzających i psychotropowych przeznaczonych do unieszkodliwienia | 57 |
2.5.2. Zwolnienie z obrotu środkami odurzającymi i psychotropowymi | 58 |
3. Zasady sporządzania leków w aptece | 61 |
3.1. Ogólna charakterystyka sporządzania leków – Renata Jachowicz, Witold Jamróz | 61 |
3.1.1. Zasady sporządzania leku recepturowego | 63 |
3.1.2. Procesy jednostkowe, urządzenia | 64 |
3.1.3. Pojemniki, oznakowanie | 70 |
3.2. Płynne postacie leku recepturowego – Anna Czech, Renata Jachowicz | 74 |
3.2.1. Roztwory – Solutiones | 75 |
3.2.2. Krople – Guttae | 85 |
3.2.3. Mieszanki – Mixturae | 90 |
3.2.4. Zawiesiny – Suspensiones | 98 |
3.2.5. Emulsje – Emulsiones | 106 |
3.3. Półstałe preparaty – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska | 116 |
3.3.1. Charakterystyka półstałych postaci leku | 116 |
3.3.2. Maści – Unguenta | 119 |
3.3.3. Żele | 126 |
3.4. Stałe postacie leku recepturowego | 130 |
3.4.1. Proszki – Pulveres – Krzysztof Niwiński, Renata Jachowicz | 130 |
3.4.2. Preparaty doodbytnicze, dopochwowe, docewkowe – Renata Jachowicz, Anna Czech, Aldona Maciejewska | 153 |
3.5. Leki do oczu – Anna Czech, Renata Jachowicz | 172 |
3.5.1. Krople do oczu – Guttae ophthalmicae | 176 |
3.5.2. Sporządzanie kropli do oczu | 181 |
3.6. Ocena jakości preparatów farmaceutycznych – Anna Czech, Renata Jachowicz | 187 |
4. Receptura stomatologiczna – Witold Jamróz, Renata Jachowicz | 189 |
4.1. Technologiczne aspekty leczenia chorób przyzębia | 189 |
4.2. Przykłady recept | 192 |
4.3. Przykłady recept – dane z piśmiennictwa | 197 |
5. Receptura leków pediatrycznych – Renata Jachowicz, Aldona Maciejewska | 201 |
5.1. Elementy charakterystyki fizjologicznej wieku rozwojowego | 201 |
5.2. Obliczanie dawek | 208 |
5.3. Przykłady leków recepturowych | 211 |
5.3.1. Płynne leki recepturowe | 211 |
5.3.2. Półstałe leki recepturowe | 218 |
5.3.3. Stałe leki recepturowe | 221 |
5.3.4. Czopki – Supposistoria analia (rectalia), vaginalia | 224 |
6. Trwałość leku – Aleksander Mendyk, Witold Jamróz, Renata Jachowicz | 227 |
6.1. Ogólna charakterystyka trwałości postaci leku | 227 |
6.2. Okres przydatności do użycia (termin przydatności) | 232 |
7. Zapewnienie właściwej jakości produktów leczniczych w hurtowniach i aptekach – wybrane zagadnienia – Lucyna Bułaś | 237 |
7.1. Rola i zadania Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej w kontroli jakości | 237 |
7.2. Wstrzymanie i wycofanie z obrotu produktów leczniczych | 242 |
7.2.1. Tryb postępowania w przypadku otrzymania decyzji o wstrzymaniu obrotu produktem leczniczym w wytwórni, hurtowni, aptece oraz w placówce obrotu pozaaptecznego | 242 |
7.3. Przyczyny wstrzymania i wycofania leków z obrotu | 244 |
7.3.1. Tryb zgłaszania wady jakościowej | 246 |
7.3.2. Tryb zabezpieczenia leku do badań przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego | 249 |
7.4. Dobra Praktyka Dystrybucyjna – zabezpieczenie jakości w hurtowni farmaceutycznej | 250 |
7.5. Wewnętrzna kontrola jakości w aptece | 256 |
7.5.1. Tok postępowania przy przyjęciu asortymentu dostawy z hurtowni do apteki | 257 |
7.5.2. Warunki wykonania i wewnętrzna kontrola leku wykonywanego w aptece | 258 |
8. Opieka farmaceutyczna – Agnieszka Skowron, Jerzy Brandys | 261 |
8.1. Działania podejmowane w celu racjonalizacji wydatków na leki | 261 |
8.2. Definicje opieki farmaceutycznej | 263 |
8.3. Pacjenci wskazani do objęcia opieką | 265 |
8.4. Opieka farmaceutyczna jako proces | 265 |
8.5. Problem lekowy | 268 |
8.5.1. Problemy lekowe związane ze wskazaniami do stosowania | 269 |
8.5.2. Problemy lekowe związane ze skutecznością leczenia | 270 |
8.5.3. Problemy lekowe związane z bezpieczeństwem terapii | 270 |
8.5.4. Problemy lekowe związane z wygodą chorego | 271 |
8.5.5. Inne podejście do klasyfikacji problemów lekowych | 278 |
8.6. Cele terapeutyczne | 280 |
8.7. Plan opieki farmaceutycznej | 282 |
8.8. Edukacja w procesie opieki farmaceutycznej | 283 |
8.9. Rola chorego w procesie opieki farmaceutycznej | 284 |
8.10. Rola farmaceuty w opiece farmaceutycznej | 286 |
8.11. Dokumenty określające rolę farmaceutów | 287 |
8.12. Praktyczna realizacja opieki farmaceutycznej w Polsce | 288 |
9. Komunikacja interpersonalna w opiece farmaceutycznej – Agnieszka Skowron | 291 |
9.1. Sytuacje komunikacyjne w aptece | 291 |
9.2. Definicja procesu komunikacji | 292 |
9.3. Komunikacja niewerbalna | 293 |
9.3.1. Metakomunikaty | 295 |
9.4. Zaburzenia procesu komunikacji interpersonalnej | 296 |
9.5. Umiejętność słuchania | 298 |
9.6. Style komunikowania się | 299 |
9.6.1. Styl pasywny | 299 |
9.6.2. Styl agresywny | 300 |
9.6.3. Styl asertywny | 300 |
9.7. Analiza transakcyjna i analiza gier | 302 |
9.8. Znaczenie komunikacji w aptece | 307 |
10. Zadania farmaceutów w zakresie doradzania pacjentowi | 309 |
10.1. Zasady doboru leków OTC (wydawanych bez recepty) – Agnieszka Skowron | 309 |
10.2. Doradzanie w zakresie stosowania leków z grupy OTC w wybranych jednostkach chorobowych – Barbara Filipek | 315 |
10.2.1. Przeziębienie | 315 |
10.2.2. Kaszel | 316 |
10.2.3. Katar | 319 |
10.2.4. Ból gardła | 320 |
10.2.5. Choroby ośrodkowego układu nerwowego | 321 |
10.2.6. Choroby reumatyczne | 325 |
10.2.7. Choroby przewodu pokarmowego | 329 |
10.2.8. Choroby układu sercowo-naczyniowego | 338 |
10.2.9. Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych | 351 |
10.2.10. Przerost gruczołu krokowego | 353 |
10.2.11. Menopauza | 354 |
10.2.12. Osteoporoza | 356 |
10.2.13. Choroby oczu | 361 |
10.2.14. Choroby dermatologiczne | 364 |
11. Materiały medyczne – Anna Cedro-Niwińska, Renata Jachowicz | 375 |
11.1. Materiały opatrunkowe do leczenia ran | 375 |
11.2. Charakterystyka materiałów opatrunkowych | 379 |
11.2.1. Wata | 379 |
11.2.2. Gaza | 381 |
11.2.3. Włókniny | 382 |
11.2.4. Kompresy impregnowane | 382 |
11.2.5. Kompresy kombinowane | 384 |
11.2.6. Kompresy pokrywane metalami | 384 |
11.2.7. Opatrunki z miodem manuka | 387 |
11.2.8. Kompresy z węglem aktywnym | 389 |
11.2.9. Opatrunki hydrożelowe | 392 |
11.2.10. Opatrunki z celulozy bakteryjnej | 394 |
11.2.11. Opatrunki hydrokoloidowe | 395 |
11.2.12. Opatrunki lipidokoloidowe | 400 |
11.2.13. Opatrunki hydrowłókniste (hydrofiber) | 401 |
11.2.14. Opatrunki z superabsorbentem | 404 |
11.2.15. Opatrunki alginianowe | 406 |
11.2.16. Opatrunki piankowe | 409 |
11.2.17. Opatrunki kolagenowe | 411 |
11.2.18. Opatrunki adsorbujące bakterie | 413 |
11.2.19. Dobór opatrunku do rany | 414 |
11.2.20. Przylepce i plastry opatrunkowe | 418 |
11.2.21. Opaski elastyczne | 422 |
11.3. Nici chirurgiczne | 423 |
11.4. Artykuły higieniczne dla chorych z problemami urologicznymi | 425 |
11.5. Zaopatrzenie stomii | 427 |
11.6. Sprzęt jednorazowego użytku | 431 |
11.6.1. Cewniki | 431 |
11.6.2. Rurki tracheostomijne | 434 |
12. Promocja zdrowia – Małgorzata Panas, Justyna Dymek, Anna Gołda | 437 |
12.1. Promocja zdrowia w aptekach | 438 |
12.2. Udział farmaceutów w zwalczaniu nałogu palenia | 439 |
12.3. Nałóg palenia tytoniu | 441 |
12.3.1. Uzależnienie od nikotyny | 441 |
12.3.2. Zdrowotne następstwa palenia papierosów | 442 |
12.3.3. Choroby biernych palaczy | 442 |
12.3.4. Głód nikotynowy | 443 |
12.3.5. Farmakoterapia uzależnienia od nikotyny | 443 |
12.3.6. E-papierosy | 446 |
12.4. Otyłość a stan zdrowia człowieka | 449 |
12.4.1. Powstawanie otyłości | 449 |
12.4.2. Rola farmaceuty w terapii otyłości | 452 |
12.4.3. Leczenie dietetyczne | 453 |
12.4.4. Wzmożony wysiłek fizyczny | 453 |
12.4.5. Leczenie farmakologiczne | 453 |
12.4.6. Środki wspomagające odchudzanie | 454 |
12.5. Aktywność fizyczna | 455 |
13. Techniczne aspekty praktyki farmaceutycznej – Sebastian Polak | 465 |
13.1. Sprzęt komputerowy | 465 |
13.1.1. Serwer i jednostki robocze | 466 |
13.1.2. Dodatkowe urządzenia | 467 |
13.2. Dostęp do sieci internet | 468 |
13.3. Oprogramowanie apteczne | 468 |
13.4. Dodatkowe oprogramowanie i wyposażenie | 469 |
13.4.1. Bazy danych zawierające informacje o lekach | 470 |
13.4.2. Źródła danych merytorycznych oraz uczenie się za pośrednictwem sieci internet | 472 |
13.4.3. E-apteka | 476 |
13.4.4. Sprzęt dydaktyczny – edukacja pacjenta | 477 |
13.5. Podsumowanie | 477 |
CZĘŚĆ II. ZASADY BEZPIECZNEJ FARMAKOTERAPII | 481 |
14. Bezpieczeństwo farmakoterapii – Jerzy Brandys | 483 |
14.1. Metody badania i oceny bezpieczeństwa leków | 483 |
14.2. Niepożądane działania leków | 485 |
14.3. Chorobowość i śmiertelność polekowa | 487 |
14.4. Błędy lekowe | 490 |
14.4.1. Rodzaje błędów lekowych wykrywanych i popełnianych w aptekach | 492 |
14.4.2. Praca farmaceuty a błędy dyspensowania | 493 |
14.4.3. Sposoby minimalizacji ryzyka błędów lekowych | 495 |
15. Działania niepożądane leków – powikłania polekowe – Barbara Filipek | 497 |
15.1. Działania niepożądane leków | 497 |
15.1.1. Klasyfikacja działań niepożądanych | 502 |
15.2. Choroby polekowe | 508 |
15.2.1. Rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy | 508 |
15.2.2. Polekowy zespół pozapiramidowy | 509 |
15.2.3. Nudności, wymioty i bóle brzucha | 511 |
15.2.4. Polekowe owrzodzenia żołądka i dwunastnicy | 512 |
15.2.5. Polekowe zaburzenia rytmu serca | 512 |
15.2.6. Nieżyt nosa po nadużywaniu kropli do nosa | 513 |
15.3. Monitorowanie działań niepożądanych | 514 |
16. Interakcje leków – Barbara Filipek | 521 |
16.1. Interakcje farmakokinetyczne | 521 |
16.1.1. Interakcje na etapie wchłaniania | 521 |
16.1.2. Interakcje na etapie dystrybucji | 524 |
16.1.3. Interakcje na etapie biotransformacji | 524 |
16.1.4. Interakcje na etapie wydalania | 526 |
16.2. Interakcje farmakodynamiczne | 527 |
16.3. Kliniczne interakcje lekowe | 528 |
17. Interakcje leków z żywnością – Regina Olędzka | 537 |
17.1. Wprowadzenie. Definicja interakcji | 537 |
17.2. Podstawowe rodzaje interakcji | 539 |
17.3. Wpływ żywności na wchłanianie substancji leczniczej | 539 |
17.3.1. Czynniki wpływające na proces wchłaniania substancji leczniczych | 539 |
17.3.2. Wpływ pożywienia na zmniejszenie wchłaniania substancji leczniczych | 543 |
17.3.3. Wpływ żywności na opóźnienie wchłaniania substancji leczniczych | 547 |
17.3.4. Wpływ żywności na zwiększenie wchłaniania substancji leczniczych | 548 |
17.3.5. Osłaniające działanie żywności | 550 |
17.4. Wpływ płynów podawanych z lekami na ich biodostępność | 551 |
17.5. Wpływ pożywienia na transport substancji leczniczych w organizmie | 557 |
17.6. Wpływ pożywienia na metabolizm leku | 558 |
17.6.1. Wpływ składników odżywczych na biotransformację leków | 559 |
17.6.2. Wpływ niektórych środków spożywczych na metabolizm leków | 562 |
17.6.3. Rola mikroflory przewodu pokarmowego w metabolizmie leku | 563 |
17.7. Wpływ pożywienia na wydalanie leków | 564 |
17.8. Wpływ leków na wchłanianie, metabolizm i wydalanie składników odżywczych | 565 |
17.8.1. Wpływ leków na wchłanianie składników odżywczych | 565 |
17.8.2. Wpływ leków na metabolizm składników odżywczych | 567 |
17.8.3. Wpływ leków na wydalanie składników mineralnych | 568 |
17.8.4. Wpływ leków na doznania smakowe, łaknienie i apetyt | 568 |
17.9. Synergiczne działanie leków i pożywienia | 569 |
17.10. Interakcje leków z pozostałościami substancji zanieczyszczających żywność | 570 |
17.11. Interakcje między lekami a substancjami farmakologicznie czynnymi zawartymi w żywności | 571 |
17.12. Interakcja leku z alkoholem | 572 |
17.13. Interakcja lek–suplementy diety | 573 |
17.13.1. Definicja i prawne wymagania bezpieczeństwa suplementów diety | 573 |
17.13.2. Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami | 576 |
18. Zasady prawidłowego stosowania leków w zależności od rodzaju postaci leku i opakowania – Anna Krupa, Renata Jachowicz | 587 |
18.1. Podanie doustne | 587 |
18.1.1. Płynne postacie leku | 587 |
18.1.2. Stałe postacie leku | 588 |
18.1.3. Płynne i półstałe postacie leków stosowane w jamie ustnej | 590 |
18.2. Podanie leku do oczu | 590 |
18.2.1. Krople do oczu | 590 |
18.2.2. Maści i żele do oczu | 596 |
18.3. Podanie leku do uszu | 596 |
18.3.1. Krople do uszu | 596 |
18.3.2. Maści do uszu | 597 |
18.4. Podanie leku do nosa | 597 |
18.4.1. Krople i aerozole do nosa | 597 |
18.4.2. Maści i żele do nosa | 599 |
18.5. Podanie inhalacyjne | 600 |
18.6. Podanie leku na skórę | 605 |
18.6.1. Płynne postacie leku | 605 |
18.6.2. Półstałe postacie leku | 605 |
18.6.3. Zasypki | 607 |
18.6.4. Aerozole natryskowe | 607 |
18.6.5. Transdermalne systemy terapeutyczne (TTS) | 608 |
18.7. Podanie dopochwowe | 609 |
18.7.1. Tabletki | 609 |
18.7.2. Maści i żele | 609 |
18.8. Podanie doodbytnicze | 609 |
18.8.1. Czopki | 609 |
18.8.2. Maści | 610 |
CZĘŚĆ III. UREGULOWANIA PRAWNE W FARMACJI | 613 |
19. Regulacje prawne w obszarze praktyki farmaceutycznej – Tadeusz Włudyka, Marcin Smaga | 615 |
19.1. Źródła prawa | 615 |
19.2. Pojęcie i rodzaje obrotu produktami leczniczymi | 623 |
19.3. Placówki obrotu produktami leczniczymi | 628 |
19.3.1. Hurtownie farmaceutyczne | 628 |
19.3.2. Apteki | 639 |
19.3.3. Punkty apteczne | 641 |
19.3.4. Placówki obrotu pozaaptecznego | 642 |
19.4. Zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej | 643 |
19.5. Działalność aptek ogólnodostępnych | 652 |
19.5.1. Zasady obrotu produktami leczniczymi prowadzonego przez apteki ogólnodostępne | 652 |
19.5.2. Wymogi dotyczące lokalu apteki | 660 |
19.5.3. Kierownik apteki – kwalifikacje i zadania | 661 |
19.5.4. Osoby zatrudnione przy wykonywaniu czynności fachowych | 662 |
19.6. Reklama aptek | 663 |
20. Wprowadzenie do obrotu produktów leczniczych – Beata Stępniewska | 667 |
20.1. Ustawodawstwo europejskie a ustawodawstwo polskie w zakresie dopuszczenia produktów leczniczych do obrotu | 667 |
20.2. Własność intelektualna a dopuszczanie produktów leczniczych do obrotu | 669 |
20.2.1. Ochrona własności intelektualnej | 672 |
20.3. Wymogi dotyczące dopuszczania produktów leczniczych do obrotu | 677 |
20.3.1. Elementy dokumentacji rejestracyjnej dla produktów leczniczych | 678 |
20.3.2. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych pochodzenia roślinnego | 683 |
20.3.3. Szczególne wymogi dotyczące produktów leczniczych homeopatycznych | 683 |
20.4. Procedury dopuszczania produktów leczniczych do obrotu | 684 |
20.5. Szczególne przypadki dopuszczania produktów leczniczych do obrotu | 690 |
20.5.1. Produkty lecznicze „sieroce” | 690 |
20.5.2. Warunkowe dopuszczenie do obrotu | 691 |
20.5.3. Dopuszczenie do obrotu w wyjątkowych okolicznościach | 692 |
20.6. Ważność pozwolenia na dopuszczenie do obrotu | 693 |
20.7. Obowiązki podmiotu odpowiedzialnego po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu | 694 |
20.7.1. Zmiany w pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu | 694 |
20.7.2. Monitorowanie działań niepożądanych (Pharmacovigilance) | 695 |
Aneks 1. Opieka farmaceutyczna – studium przypadku – Agnieszka Skowron, Wioletta Polak | 701 |
Aneks 2. Termometry lekarskie – Anna Krupa | 717 |
Skorowidz | 721 |