POLECAMY
-20%
Autor:
Format:
„Książka Heleny Duć-Fajfer jest próbą całościowego ujęcia powstającego współcześnie w Polsce piśmiennictwa białoruskiego, ukraińskiego i łemkowskiego, traktowanego jako literatura wschodniosłowiańskich mniejszości i badanego przy zastosowaniu perspektywy oraz pojęciowego instrumentarium studiów postkolonialnych. Punktem wyjścia są w niej problemy relacji kultury, literatury i władzy, sprzężenia politycznej i symbolicznej dominacji większości oraz podporządkowania mniejszości symbolicznym i politycznym strukturom władzy centrum. Zasadniczy obszar eksploracji zaś stanowią literackie sposoby mówienia w sytuacji mniejszościowej rozumianej jako sytuacja podporządkowania".
Z recenzji dr hab. Eugenii Prokop-Janiec
Pojęcie dyskurs mniejszościowy, używane w książce, oznacza „nie tylko i nie tyle tekstualność, głos, słowo poszczególnych mniejszości, ile specyficzny charakter ich wypowiadania się wynikający w wysokim stopniu z pozycji podporządkowanej, która istotnie determinuje całokształt rozumienia siebie w otaczającej rzeczywistości społecznej. W ten sposób określamy istotę odmienności dyskursywnej, co pozwoli odnosić się nie tyle do generowanych form i treści, ile do ich ideowego źródła, podłoża, tożsamościowej bazy, formującej inność jako kategorię interpretacyjną dla bycia zmarginalizowanym wobec czegoś, tzn. wobec sił dominacyjnych. Literatura, piśmiennictwo jako źródło wyrażania, komunikat i tekst jest najbardziej płodnym obszarem kulturowym dla poszukiwania i określenia tych tendencji oraz sił dyskursywnych, dostarcza obrazów i emocjonalnych odniesień, pozwala uchwycić niuanse oraz wieloznaczności bycia pomiędzy i bycia walencyjnego. Tym sposobem można znaleźć też punkty odniesienia dla izolujących się (być może bardziej niż izolowanych) literatur mniejszościowych wobec dominującego dyskursu ujętego w kanon narodowy, niestanowiące tylko aplikacji i wysepek kulturowej specyfiki, lecz mogące często służyć za nicujące zwierciadło, w którym przyjrzeć się może skanonizowana kultura. W literaturach mniejszości etnicznych odkrywamy upodmiotowionego Innego, bo tylko taki może rozszerzyć dyskurs narodowy (w rozumieniu narodu obywatelskiego) o te potrzebne każdej kulturze »wysepki odmiennej organizacji«, które są niezwykle płodne i inspirujące ze względu na powszechną konieczność ich zgodnego z systemem strukturyzowania".
(Ze Wstępu)
Rok wydania | 2012 |
---|---|
Liczba stron | 360 |
Kategoria | Literaturoznawstwo |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
ISBN-13 | 978-83-233-3284-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Pomiędzy afirmacją a negacją. Ruch...
do koszyka
Pomiędzy bogami. Seria Kronik. Tom V
do koszyka
Pomiędzy czystym prawem a ideą...
do koszyka
Pomiędzy demokracją a autorytaryzmem
do koszyka
Pomiędzy. Historie osób niebinarnych
do koszyka
Spis treści
Wstęp | 9 |
I. Redukcja Innego wewnętrznego i jego odzyskiwanie | 17 |
Sytuacja mniejszości wschodniosłowiańskich w Polsce po II wojnie światowej | 17 |
Monoetniczność programowa | 20 |
Kontrolowane organizowanie | 22 |
Poza cieniem | 28 |
Rola literatury w inicjowaniu zmian | 31 |
W stronę literackości literatury | 37 |
„Białowieżanie” | 38 |
Ukraińska niejednorodność | 46 |
Literatura łemkowska jako etos trwania | 53 |
II. „I po co ta pycha?”. Postkolonialne pytania i odpowiedzi | 59 |
Polski – postkolonializm czy postzależność? | 59 |
Studia postkolonialne | 61 |
Literatury mniejszościowe a postkolonializm | 72 |
„Posępna drugorzędność” | 76 |
Anty- czy postkolonialne odpisywanie? | 78 |
Nieludzkie humanitas | 81 |
Mimikra? | 83 |
Autentyzm | 90 |
Delikatne ręce | 92 |
Dystans | 94 |
III. „Bez pamięci świeczki muszą zgasnąć”. Historia – pamięć – zapominanie – miejsca pamięci | 97 |
Historia i pamięć wobec marginalności | 97 |
Pamięć ofensywna | 99 |
Czyja jest i komu służy pamięć? | 102 |
Następstwa funkcji – jaka jest pamięć? | 105 |
Co czynimy z przeszłością? | 107 |
Pamięć i literatura – inspiracje teoretyczne | 111 |
Specyfika kulturowa wobec form pamięci | 118 |
Wieczna pamięć | 118 |
Między rytuałem a interpretacją | 123 |
Naród wybrany – święta powinność | 127 |
Napisać historię czy opisać życie | 132 |
„Zapomnieliska” – miejsca pamięci | 140 |
IV. „By zaśpiewać swoją pieśń na swoim podwórzu”. Wartości przestrzenne. Przestrzeń jako podstawowa kategoria tożsamościowa | 147 |
Przestrzeń i miejsce – kulturowa/etniczna aksjologizacja miejsc | 153 |
Wędrówka – pozbawienie miejsca – bezdomność | 158 |
„Ja jestem – jeszcze nie zginęła dni waszych przystań cowieczorna”. Dom i jego mniejszościowa kondycja | 163 |
„Gdzie Rzym, gdzie Krym, gdzie moja ojczyzna...” | 180 |
Wiek wypędzeń i Podróż daremna | 190 |
V. „(...) odnaleźć ludzi/ i zapytać ich/ to wasza mowa?”. Językowe istnienie poprzez tekst | 213 |
Język – etniczność – tożsamość etniczna | 213 |
Wielokuturowość – poliglosja – języki mniejszościowe | 218 |
Pismo – standaryzacja – literatura | 226 |
„Słowo matczyne, słowo łzo” – sakralizacja i esencjalizacja języka ojczystego jako znacznika tożsamości | 230 |
„Mowy wyrzekamy się...”. Języki w warunkach zagrożenia | 244 |
„Zapisać słowa”. Bycie pisarzem mniejszościowym | 252 |
VI. „I Bóg mój w jodłach i wśród liści mieszkał...”. Etnicyzacja sacrum i sakralizacja etniczności | 265 |
Religia jako system kulturowy | 265 |
Religia – etniczność – tożsamość | 268 |
Religia jako czynnik idiosynkratyczny mniejszości | 275 |
„...Wygnano Boga ostrzem bagnetu”. Bóg z etniczno-mniejszościowym obliczem | 282 |
„Przeżegnawszy się trzykrotnie / i trzema”. Symbole religijne jako znaki etniczne | 297 |
„Daj Boże nadzieję, daj wytrwałość w trwodze...”. Modlitwa oraz inne formy rytualne i ich powiązanie z etnicznością | 305 |
Zakończenie | 315 |
Aneks. Bibliografie pisarzy mniejszościowych cytowanych w książce | 317 |
Bibliografia | 325 |
Indeks nazwisk | 353 |