POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
Monografia przedstawia genezę i ewolucję poglądów politycznych zespołu paryskiej „Kultury” w okresie od 1947 do 1980 roku. To już trzecie wydanie, zmienione kompozycyjnie, uaktualnione i poszerzone, dzięki czemu stanowi propozycję „kompleksową”, która daje odpowiedź na pytanie o fenomen „Kultury”. Autor dokonał próby periodyzacji działalności pisma, opierając się na kryteriach koncepcji ideowych wypracowanych na jego łamach. Prześledził zmiany programowe miesięcznika, starając się jednocześnie odnaleźć stałe cechy myślenia o polityce.
Autor wyróżnia sześć okresów w badanej historii ideowych poszukiwań „Kultury”:
1) najwcześniejsze lata powojenne – powstawanie miesięcznika;
2) lata 1950–1955 – zwrot ku Zachodowi;
3) lata 1955–1964 – opcja amerykańska i orientacja wschodnia;
4) lata 1960–1968 – dominacja orientacji wschodniej;
5) lata 1968–1980 – „Polityka na Kraj”;
6) charakterystyka myśli politycznej „Kultury”
Analizując poszczególne opcje polityczne, Autor zawsze wskazuje na ogólną orientację pisma – zamiennie to na Zachód, to na Wschód. W ramach każdej opcji redakcja „Kultury” próbowała zdefiniować konkretne i doraźne cele polityczne ze wskazaniem na ich potencjalnych realizatorów. Polityczne koncepcje „Kultury” podlegały częstym ewolucjom ze względu na zmiany sytuacji międzynarodowej i stosunków wewnętrznych w Polsce. Ten fakt jednak paradoksalnie nie zaszkodził pismu, a wręcz dopomógł w wypracowaniu trafnych koncepcji i skutecznych programów politycznego działania – na co wskazuje Autor.
(na podstawie opracowania Mikołaja Tyrchana: Lekcja „Kultury” zamieszczonego w „Przeglądzie Politycznym” 2006, nr 77)
Rok wydania | 2008 |
---|---|
Liczba stron | 552 |
Kategoria | Historia literatury |
Wydawca | Uniwersytet Śląski |
ISBN-13 | 978-83-8012-492-9 |
Numer wydania | 3 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Paradoksy bioetyki prawniczej
do koszyka
Paradoksy Ewangelii
do koszyka
Paradoksy idei reprezentacji politycznej
do koszyka
Paradoksy maski. Antologia
do koszyka
Paradoksy Pana Ponda
do koszyka
Spis treści
Spis treści | |
Nieskromne uwagi o Paradoksach… i „giedroyciologii” / | 11 |
Podstawowe wiadomości i założenia / | 25 |
„Kultura” i Instytut Literacki / | 25 |
Stratyfikacja współpracowników / | 29 |
Instancja Nadawcy i „gospodarz” pisma / | 37 |
Uwagi metodologiczne / | 40 |
Periodyzacja i zasady kompozycyjne książki / | 45 |
CZĘŚĆ PIERWSZA | |
Między Wschodem a Zachodem. W poszukiwaniu ideologii i sojuszników (lata 1947–1950) | |
Szukanie wyjścia w sytuacji bez wyjścia / | 51 |
Kryzys moralny Zachodu / | 51 |
Ryszard Wraga – początki opcji amerykańskiej / | 56 |
Kryzys Europy Zachodniej według Andrzeja Bobkowskiego / | 59 |
Aleksander Janta-Połczyński – a może by tak z Rosją? / | 62 |
Zbigniew Florczak, czyli ambiwalencja doskonała / | 67 |
Studium Melchiora Wańkowicza / | 73 |
Co z Europą? / | 82 |
Imperium europejskie Fabre-Luce’a / | 82 |
Koncepcja „mniejszego zła” Raymonda Arona / | 84 |
Jan Ulatowski – prekursor „trzeciej drogi” / | 87 |
USA – ostatnią deską ratunku / | 92 |
Doktryna „jednego świata” Jamesa Burnhama / | 92 |
Zygmunt Nagórski Jr. i misja dziejowa USA / | 96 |
Cechy myślenia politycznego oraz zmiany w składzie współpracowników / | 100 |
CZĘŚĆ DRUGA | |
Na zachodnim dworcu. Koncepcje, idee i opcje polityczne w latach 1950–1955 | |
Opcja amerykańska / | 112 |
Bezwarunkowa walka w imię sfederalizowanego świata / | 112 |
Korekta koncepcji po Manifeście Świata Zachodniego / | 117 |
Doktryna „wyzwolenia” / | 119 |
Kontynuacja linii konfrontacyjnej / | 121 |
Uwagi i wnioski / | 131 |
Zjednoczenie Europy a koncepcje federacji Europy Środkowo-Wschodniej / | 139 |
Wizja Paneuropy / | 139 |
Federacja Europy Środkowo-Wschodniej / | 140 |
„Zrzeczenie się” Wilna i Lwowa / | 146 |
„Wizja Jutra” i koncepcje federacyjne w kontekście historycznym / | 152 |
Opcja niemiecka / | 156 |
O normalizację stosunków polsko-niemieckich / | 156 |
Niemcy a federacja Europy Środkowo-Wschodniej / | 159 |
Na niemieckim „rowerze” / | 163 |
Między Mackiewiczem a Stempowskim – dwie skrajne strategie w ramach opcji niemieckiej / | 170 |
Wady i zalety opcji niemieckiej / | 176 |
Polityka polska / | 179 |
Imperatyw bezwarunkowej walki / | 179 |
Początki polityki krajowej / | 181 |
Strategie emigracyjne / | 188 |
Przeobrażenia ideologiczne i przewartościowanie myślenia politycznego / | 195 |
Przeobrażenia ideologiczne / | 195 |
Przewartościowanie myślenia politycznego / | 204 |
CZĘŚĆ TRZECIA | |
Gra na dwóch fortepianach (lata 1955–1964) | |
Opcja amerykańska / | 221 |
Krytyka polityki Waszyngtonu / | 221 |
O amerykański program środkowo-wschodnioeuropejski / | 224 |
Nowe ideologemy / | 228 |
Koncepcje neutralizacyjne / | 231 |
Neutralizacja ogólnoeuropejska / | 231 |
Koncepcja neutralizacji i federacji Europy Środkowo-Wschodniej a kwestia zjednoczenia Niemiec / | 235 |
Koncepcje pasa neutralnego – partytura „na dwa fortepiany” / | 241 |
Koncepcje Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1955–1964 – podsumowanie / | 247 |
Ewolucjonizm i opcja socjalistyczna / | 250 |
Zdemokratyzowanie Wschodu przez socjalizm / | 250 |
„Trzecia droga” / | 253 |
Antykolonializm w funkcji ideologii wolnościowej / | 255 |
Orientacja wschodnia / | 257 |
Opcja rosyjska / | 258 |
Polityka polska, czyli koncert na kilku fortepianach / | 263 |
„Polityka na Kraj” i polityka „ogólnopolska” / | 264 |
Gomułka jako „zakładnik sytuacji” / | 273 |
„Polityka na Kraj” a Październik / | 278 |
Walka o „drugi etap” / | 286 |
„Kultura”, „odwilż” i Październik – podsumowanie / | 290 |
Zmiany dyskursu i stylu myślenia / | 293 |
Koniec ideologii czy zmiana ideologii? / | 293 |
Zmiany w miesięczniku / | 304 |
CZĘŚĆ CZWARTA | |
„Program wschodni” (lata 1960–1968) | |
Ewolucjonizm a orientacja zachodnia / | 313 |
Uzachodnienie Wschodu / | 313 |
Europeizacja bloku wschodniego – inicjatywy francuskie / | 320 |
O rozszerzenie partytury – opcja amerykańska w drugiej połowie lat sześćdziesiątych / | 323 |
Orientacja wschodnia / | 325 |
Liczenie na własne siły / | 325 |
Koncepcje dekolonizacyjne / | 326 |
Dobrowolna dekolonizacja albo nacjonalistyczny wybuch / | 328 |
Teoria geoideologii i Scylla rewizjonizmu / | 331 |
Zasada podwójnej hegemonii / | 333 |
Program rosyjski / | 336 |
Opcja rosyjska czy polski program wschodni? / | 338 |
Charybda narodowego komunizmu / | 339 |
„Wiosna ludów” / | 341 |
Wiosna praska / | 346 |
„Polityka na Kraj” / | 351 |
Wyzwolenie przez gospodarkę / | 351 |
Wyzwolenie przez ideologię / | 358 |
O porozumienie niepodległościowe / | 363 |
Stabilizacja w kraju i walka o wielopoglądowość / | 367 |
Kraj a program wschodni – druga połowa lat sześćdziesiątych / | 371 |
Podsumowanie rozdziału / | 379 |
CZĘŚĆ PIĄTA | |
O demokratyzację i desowietyzację Europy Środkowo-Wschodniej (lata 1968–1980) | |
Orientacja wschodnia / | 386 |
Porzucenie ewolucjonizmu / | 386 |
O radykalizację lewicy / | 388 |
Federacja Europy Środkowo-Wschodniej a ULB / | 390 |
„Polityka na Kraj” / | 393 |
Ewolucja czy rewolucja / | 393 |
O utworzenie lewicowej opozycji politycznej / | 396 |
Walka o uświadomienie demokratyczne społeczeństwa / | 402 |
W poszukiwaniu programu niepodległościowego / | 409 |
Konsens postrewizjonistyczno-niepodległościowy / | 414 |
Czas zbiorów / | 416 |
CZĘŚĆ SZÓSTA | |
Myśl polityczna „Kultury” | |
„Polityka” – zanim powstała „Kultura” / | 425 |
„Kultura” a tradycja międzywojenna / | 429 |
Myśl państwowotwórcza i idee federacyjne / | 429 |
„Kultura” a nurty ideowo-polityczne międzywojnia / | 436 |
„Kultura”, „Polityka” – konserwatyzm / | 442 |
Między romantyzmem a realizmem / | 448 |
Dyskurs ideologiczny „Kultury” / | 457 |
Racja państwowa / | 457 |
Niepodległość a demokracja / | 458 |
Solidaryzm / | 461 |
Aideologiczny socjalizm czy bezreligijne chrześcijaństwo / | 464 |
Podsumowanie rozdziału / | 469 |
Fenomen „Kultury” / | 471 |
Apendyks / | 481 |
Dlaczego „Kultura”? / | 483 |
W dolinie Dniestru – u podstaw federacyjnego myślenia „Kultury” / | 501 |
Polemiki / | 510 |
Bibliografia / | 523 |
Indeks osobowy / | 537 |
S u m m a r y / | 543 |
S a m m a n d r a g / | 547 |