POLECAMY
Wydawca:
Format:
ibuk
W podręczniku w sposób zwięzły i przystępny omówiono podstawowe zasady i mechanizmy działania układu immunologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów regulacyjnych. Właśnie dysfunkcja tych mechanizmów może prowadzić do wielu zjawisk patologicznych. Autorzy uwzględnili w podręczniku najbardziej aktualne zagadnienia w tej nieustannie rozwijającej się dziedzinie.
Zrozumienie zagadnień z zakresu immunologii ułatwiają liczne schematy, ryciny i tabele.
Publikacja jest adresowana do studentów medycyny, farmacji, lekarzy oraz biologów.
Rok wydania | 2010 |
---|---|
Liczba stron | 320 |
Kategoria | Immunologia |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-4252-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Podstawy gospodarki odpadami
do koszyka
Spis treści
Przedmowa | 5 |
Wykaz używanych skrótów i symboli | 14 |
1. Wprowadzenie | 18 |
1.1. Podstawowe zasady działania układu immunologicznego | 18 |
1.1.1. Formy odpowiedzi immunologicznej | 19 |
1.1.2. Rozpoznanie antygenu i indukcja odpowiedzi immunologicznej | 20 |
1.1.3. Reakcje efektorowe | 20 |
1.1.4. Regulacja odpowiedzi immunologicznej | 21 |
1.1.5. Pamięć immunologiczna | 21 |
1.1.6. Interakcje międzyukładowe | 22 |
1.2. Powstanie immunologii jako nauki i jej rozwój | 22 |
2. Antygeny | 25 |
2.1. Determinanty antygenowe (epitopy) | 25 |
2.2. Immunogenność | 27 |
2.3. Rodzaje antygenów | 28 |
2.3.1. Antygeny reagujące krzyżowo oraz antygeny heterofilne | 28 |
2.3.2. Antygeny T-zależne i T-niezależne | 29 |
3. Morfologia narządów i komórek układu limfatycznego | 30 |
3.1. Centralne (pierwotne) narządy limfatyczne | 30 |
3.1.1. Grasica | 31 |
3.2. Obwodowe narządy limfatyczne i cyrkulacja (krążenie) limfocytów | 32 |
3.2.1. Węzły chłonne | 32 |
3.2.2. Śledziona | 34 |
3.2.3. Cyrkulacja (krążenie) limfocytów | 34 |
3.3. Limfocyty | 36 |
3.3.1. Antygeny różnicowania (markery CD) | 37 |
3.4. Komórki plazmatyczne (plazmocyty) | 37 |
3.5. Makrofagi (Mf) | 40 |
3.6. Komórki dendrytyczne (DC) | 41 |
3.7. Granulocyty | 41 |
3.7.1. Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) | 42 |
3.7.2. Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) | 42 |
3.7.3. Granulocyty zasadochłonne (bazofile) i komórki tuczne (mastocyty) | 42 |
3.8. Limfocyty odpowiedzi nieswoistej | 43 |
4. Immunoglobuliny – przeciwciała | 44 |
4.1. Budowa immunoglobulin | 44 |
4.2. Rola fragmentu Fab | 50 |
4.2.1. Mechanizm i swoistość wiązania determinanty z antydeterminantą | 50 |
4.2.2. Powinowactwo przeciwciała i jego awidność (zachłanność) | 51 |
4.2.3. Reakcja antygen-przeciwciało | 52 |
4.2.4. Kompleksy immunologiczne | 52 |
4.3. Rola fragmentu Fc | 54 |
4.3.1. Receptory Fc i przeciwciała cytofilne | 54 |
4.4. Cechy fizykochemiczne i właściwości biologiczne przeciwciał | 55 |
4.5. Heterogenność immunoglobulin (izo-, allo- i idiotypy) | 57 |
4.6. Metabolizm immunoglobulin | 58 |
4.7. Przeciwciała monoklonalne (moAb) i hybrydyzacja przeciwciał | 59 |
4.8. Immunoglobuliny patologiczne | 61 |
5. Organizacja genów kodujących immunoglobuliny i receptory limfocytów B (BCR) | 62 |
5.1. Teorie syntezy przeciwciał | 62 |
5.2. Kodowanie zmienności przeciwciał | 63 |
5.2.1. Zmienność kombinatoryczna i na złączach | 64 |
5.2.2. Kodowanie części stałych C | 66 |
5.3. Transkrypcja genów immunoglobulin | 68 |
5.3.1. Immunoglobulinowe receptory limfocytów B | 68 |
5.4. Mutacje somatyczne | 68 |
5.5. Kombinatoryczne łączenie łańcuchów H i L | 69 |
5.6. Wyłączenie alleliczne (ekskluzja) | 70 |
5.7. Synteza i wydzielanie przeciwciał | 71 |
6. Receptory antygenowe limfocytów T (TCR) | 72 |
6.1. Kodowanie TCR | 72 |
6.2. Kompleks CD3 | 74 |
6.3. Sygnalizacja przez ITAM I ITIM | 75 |
7. Główny układ antygenów zgodności tkankowej (MHC) | 76 |
7.1. MHC u człowieka i myszy | 78 |
7.2. Budowa antygenów MHC | 79 |
7.3. Ekspresja antygenów MHC | 81 |
7.4. Rola MHC poza układem immunologicznym | 81 |
8. Limfocyty B i T oraz ich subpopulacje | 82 |
8.1. Limfocyty B | 82 |
8.1.1. Heterogenność limfocytów B | 85 |
8.2. Limfocyty T i ich generacja w grasicy (tymocyty) | 85 |
8.2.1. Proliferacja i różnicowanie tymocytów | 86 |
8.2.2. Subpopulacje limfocytów Tαβ | 90 |
8.2.3. Limfocyty Tγδ | 92 |
9. Mechanizmy komunikacji pomiędzy komórkami układu immunologicznego | 93 |
9.1. Cytokiny | 93 |
9.1.1. Chemokiny | 97 |
9.2. Cząsteczki adhezyjne i zasiedlanie narządów limfatycznych | 97 |
9.2.1. Selektyny | 99 |
9.2.2. Integryny | 100 |
9.2.3. Nadrodzina Ig CAM (NRIg) | 100 |
9.3. Wieloetapowy mechanizm migracji komórek fagocytujących | 100 |
9.4. Mechanizmy cyrkulacji limfocytów | 101 |
10. Dopełniacz (komplement, C) | 104 |
10.1. Droga klasyczna aktywacji dopełniacza | 105 |
10.1.1. Droga lektynowa aktywacji dopełniacza | 107 |
10.2. Droga alternatywna aktywacji dopełniacza | 108 |
10.3. Kontrola aktywacji dopełniacza | 109 |
10.4. Receptory komórkowe dla fragmentów dopełniacza (CR) | 110 |
10.5. Synteza składników dopełniacza | 111 |
10.6. Rola biologiczna składników układu dopełniacza | 111 |
11. Mechanizmy odporności nieswoistej | 113 |
11.1. Bariery odporności wrodzonej | 114 |
11.1.1. Bariery anatomiczne i fizjologiczne | 114 |
11.1.2. Czynniki genetyczne i różnice indywidualne | 115 |
11.1.3. Substancje bakteriobójcze w wydzielinach i płynach ciała | 116 |
11.1.4. Wpływ temperatury ciała | 118 |
11.2. Rozpoznanie antygenów bakteryjnych | 118 |
11.2.1. TLR (receptory Toll-podobne) | 120 |
11.2.2. Receptory NOD | 122 |
11.2.3. Receptory odpowiedzialne za fagocytozę | 123 |
11.2.4. Wydzielnicze PRR | 123 |
11.3. Fagocytoza | 124 |
11.3.1. Mechanizmy fagocytozy | 124 |
11.3.2. Wewnątrzkomórkowe zabijanie drobnoustrojów | 128 |
11.4. Zapalenie | 129 |
11.4.1. Mediatory zapalenia | 129 |
11.4.2. Biologiczne znaczenie odczynu zapalnego | 130 |
11.4.3. Wstrząs septyczny | 130 |
11.5. Limfocyty odpowiedzi nieswoistej (wrodzonej), ILL | 131 |
11.5.1. Limfocyty Tγδ | 131 |
11.5.2. Limfocyty B1 | 132 |
11.5.3. Limfocyty NKT | 133 |
11.5.4. Komórki NK | 133 |
12. Mechanizmy prezentacji i rozpoznawania antygenu | 135 |
12.1. Komórki prezentujące antygen (APC) | 135 |
12.2. Przetworzenie (processing) antygenu | 136 |
12.3. Prezentacja antygenu | 137 |
12.4. Rozpoznanie antygenu przez limfocyty T | 142 |
12.4.1. Alternatywne drogi rozpoznawania antygenu przez limfocyty T | 143 |
12.5. Biologiczne znaczenie mechanizmu prezentacji antygenu | 144 |
12.6. Aktywatory poliklonalne (mitogeny) | 145 |
12.7. Superantygeny | 145 |
13. Odpowiedź humoralna | 147 |
13.1. Rozpoznanie antygenu przez limfocyty B | 148 |
13.1.1. Rozpoznanie łączne | 150 |
13.2. Mechanizm interakcji limfocytów T i B | 150 |
13.3. Dynamika wytwarzania przeciwciał | 153 |
13.4. Immunoglobuliny nieswoiste | 155 |
14. Odporność komórkowa mediowana przez limfocyty T CD4+ Th1 i CD8+ Tc | 156 |
14.1. Charakter antygenu | 157 |
14.2. Odpowiedź komórkowa z udziałem limfocytów Th1 CD4+ (indukcja) | 157 |
14.2.1. Interakcja limfocytów T z komórkami prezentującymi antygen | 158 |
14.2.2. Faza efektorowa odporności komórkowej mediowana przez limfocyty CD4+ | 160 |
14.2.3. Bierne przeniesienie odporności komórkowej i transfer factor | 161 |
14.2.4. Nabyta odporność komórkowa | 162 |
14.3. Reakcje komórkowe mediowane przez limfocyty cytotoksyczne Tc CD8+ (CTL) | 163 |
14.3.1. Indukcja limfocytów cytotoksycznych CD8+ Tc | 164 |
14.3.2. Faza efektorowa odpowiedzi cytotoksycznej | 166 |
14.3.3. Biologiczne znaczenie limfocytów cytotoksycznych | 168 |
14.4. Odpowiedź komórkowa Th17-zależna | 168 |
15. Regionalna odpowiedź immunologiczna | 169 |
15.1. Układ immunologiczny skóry (SIS, SALT) | 169 |
15.1.1. Morfologia SALT | 170 |
15.1.2. Indukcja i ekspresja odpowiedzi immunologicznej w skórze | 171 |
15.1.3. Tolerancja indukowana przez naskórną aplikację antygenu oraz jej przełamanie | 172 |
15.2. Układ immunologiczny błon śluzowych (MALT) | 173 |
15.2.1. Morfologia MALT | 173 |
15.2.2. Indukcja i ekspresja odpowiedzi immunologicznej w MALT | 174 |
15.3. Tolerancja pokarmowa | 176 |
16. Regulacja odpowiedzi immunologicznej i tolerancja immunologiczna | 177 |
16.1. Rola antygenu w indukcji odpowiedzi immunologicznej i tolerancji | 177 |
16.2. Regulacja funkcji limfocytów T | 178 |
16.3. Regulacja funkcji limfocytów B przez dopełniacz i przeciwciała | 178 |
16.4. Wzajemna regulacja odpowiedzi immunologicznej przez limfocyty Th1 i Th2 | 182 |
16.5. Tolerancja immunologiczna i jej mechanizmy | 184 |
16.5.1. Anergia klonu | 185 |
16.5.2. Delecja klonu | 185 |
16.6. Limfocyty regulacyjne | 186 |
16.6.1. Limfocyty kontrasupresyjne | 187 |
16.7. Ignorancja immunologiczna | 188 |
16.8. Sieć immunologiczna. Regulacja poprzez idiotypy | 189 |
16.9. Konkurencja antygenowa (kompetycja antygenowa) | 191 |
16.10. Ułatwienie immunologiczne | 192 |
16.11. Praktyczne znaczenie tolerancji w medycynie | 192 |
17. Nieswoiste czynniki endogenne i egzogenne regulujące odpowiedź immunologiczną | 193 |
17.1. Modulujący wpływ układu nerwowego i hormonalnego na odpowiedź immunologiczną | 193 |
17.1.1. Interakcje układ nerwowy-układ immunologiczny | 193 |
17.1.2. Interakcje układ hormonalny-układ immunologiczny | 195 |
17.1.3. Wpływ czynników psychosomatycznych na reakcje immunologiczne | 197 |
17.2. Wpływ czynników pokarmowych na odporność swoistą i nieswoistą | 198 |
18. Modulacja odpowiedzi immunologicznej | 200 |
18.1. Immunosupresja | 200 |
18.1.1. Kortykosteroidy (KS) | 201 |
18.1.2. Antymetabolity. Analogi zasad purynowych. Antagoniści kwasu foliowego | 202 |
18.1.3. Substancje alkilujące | 202 |
18.1.4. Antybiotyki | 202 |
18.1.5. Promieniowanie jonizujące | 203 |
18.1.6. Środki biologiczne | 203 |
18.2. Immunopotencjacja (immunostymulacja) | 204 |
18.2.1. Adiuwanty immunologiczne | 205 |
18.2.2. Biomodulatory, endogenne stymulatory odporności | 206 |
18.3. Mechanizmy działania adiuwantów | 206 |
19. Filogeneza i ontogeneza odporności | 207 |
19.1. Filogeneza odporności | 207 |
19.2. Ontogeneza odporności u człowieka | 209 |
19.2.1. Rozwój układu immunologicznego w okresie płodowym | 209 |
19.2.2. Odporność u noworodków i dzieci | 210 |
19.2.3. Starzenie się układu immunologicznego (immunogerontologia, immunosenescencja) | 213 |
20. Mechanizmy reakcji nadwrażliwości | 215 |
20.1. Typ I – reakcje anafilaktyczne | 216 |
20.1.1. Charakter antygenu | 217 |
20.1.2. Przeciwciała IgE i ich receptory Fc | 217 |
20.1.3. Atopia | 218 |
20.1.4. Regulacja wytwarzania przeciwciał IgE | 218 |
20.1.5. Degranulacja mastocytów i bazofilów | 219 |
20.1.6. Mediatory reakcji anafilaktycznych | 220 |
20.1.7. Rola eozynofilów | 222 |
20.1.8. Późne reakcje wywołane IgE | 223 |
20.1.9. Kliniczne postacie reakcji typu anafilaktycznego | 224 |
20.2. Typ II – reakcje cytotoksyczne | 224 |
20.2.1. Reakcje typu II u człowieka | 227 |
20.3. Typ III – reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych | 228 |
20.3.1. Zjawisko Arthusa | 230 |
20.3.2. Choroba posurowicza | 231 |
20.4. Typ IV – nadwrażliwość typu późnego (NTP) | 233 |
20.4.1. Alergie bakteryjne | 233 |
20.4.2. Nadwrażliwość kontaktowa | 234 |
21. Immunologia transplantacji | 236 |
21.1. Rodzaje przeszczepów | 236 |
21.2. Odrzucanie przeszczepów | 237 |
21.2.1. Odrzucanie przeszczepu allogenicznego u myszy | 237 |
21.2.2. Mechanizmy odrzucania przeszczepu allogenicznego | 238 |
21.3. Odrzucanie przeszczepu u człowieka | 240 |
21.3.1. Nadostre odrzucanie przeszczepu. Ksenoprzeszczepy | 240 |
21.3.2. Ostre odrzucanie przeszczepu | 241 |
21.3.3. Chroniczne (przewlekłe) odrzucanie przeszczepu | 241 |
21.4. Genetyka układu HLA | 241 |
21.4.1. Dziedziczenie antygenów HLA | 242 |
21.5. Transplantacja narządów | 243 |
21.6. Typowanie tkankowe | 244 |
21.7. Przeszczep szpiku | 245 |
21.8. Reakcja przeszczep przeciw biorcy (GvH) | 245 |
21.8.1. Mechanizm reakcji GvH | 246 |
21.8.2. Formy reakcji GvH u człowieka | 247 |
21.9. Ciąża jako przeszczep allogeniczny | 248 |
22. Immunologia nowotworów | 250 |
22.1. Antygeny nowotworowe i czynniki rakotwórcze (karcinogeny) | 251 |
22.1.1. Neoantygeny nowotworów indukowanych przez karcinogeny chemiczne i fizyczne | 252 |
22.1.2. Neoantygeny indukowane przez wirusy onkogenne (karcinogeny biologiczne) | 252 |
22.1.3. Antygeny płodowe (onkofetalne) | 253 |
22.2. Molekularne podstawy transformacji nowotworowej | 254 |
22.3. Mechanizmy immunologiczne odrzucania nowotworów. Nadzór immunologiczny | 255 |
22.4. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod kontroli immunologicznej | 257 |
22.5. Immunoterapia nowotworów | 258 |
23. Autoimmunizacja | 260 |
23.1. Kryteria rozpoznania choroby z autoimmunizacji | 261 |
23.2. Etiologia schorzeń autoimmunizacyjnych | 261 |
23.2.1. Anatomiczna sekwestracja antygenów | 262 |
23.2.2. Autoantygeny zmienione | 263 |
23.2.3. Antygeny reagujące krzyżowo z autoantygenami | 264 |
23.2.4. Zaburzenia regulacji immunologicznej | 265 |
23.2.5. Czynniki genetyczne i hormonalne | 265 |
23.2.6. Rola receptorów TLR w aktywacji autoreaktywnych limfocytów B | 267 |
23.3. Swoistość odpowiedzi autoimmunologicznej | 268 |
23.4. Mechanizmy patogenetyczne chorób autoimmunizacyjnych | 269 |
24. Swoista odporność przeciwzakaźna | 270 |
24.1. Mechanizmy odporności przeciwzakaźnej | 270 |
24.2. Typy zakażeń | 272 |
24.3. Odporność swoista w zakażeniach bakteryjnych | 274 |
24.3.1. Odpowiedź humoralna w stosunku do bakterii pasożytujących pozakomórkowo | 274 |
24.3.2. Odpowiedź komórkowa w zakażeniach wywołanych bakteriami pasożytującymi wewnątrzkomórkowo | 276 |
24.4. Odporność swoista w zakażeniach wirusowych | 277 |
24.4.1. Rola przeciwciał w zakażeniach wirusowych | 278 |
24.4.2. Rola odporności komórkowej | 279 |
24.5. Odporność swoista w zakażeniach pasożytniczych | 280 |
24.5.1. Zakażenia wywołane przez pierwotniaki | 280 |
24.5.2. Robaczyce | 282 |
24.5.3. Odpowiedź immunologiczna na ektopasożyty | 284 |
24.6. Odporność swoista w zakażeniach wywołanych przez grzyby | 284 |
24.7. Strategie używane przez drobnoustroje i pasożyty w celu uniknięcia mechanizmów obronnych ustroju | 285 |
24.7.1. Modyfikacja funkcji komórek fagocytujących | 285 |
24.7.2. Manipulowanie odpowiedzią immunologiczną | 287 |
24.7.3. Interferencje w rozpoznawanie antygenu | 287 |
24.8. HIV | 288 |
24.9. Zakażenia ostre i przewlekłe | 289 |
24.10. Niedobory immunologiczne a zakażenia | 291 |
25. Immunoterapia i immunoprofilaktyka | 293 |
25.1. Uodpornienie czynne. Szczepienia ochronne | 293 |
25.1.1. Szczepionki antyidiotypowe | 296 |
25.2. Rozwój ontogenetyczny odporności i kalendarz szczepień | 297 |
25.3. Konkurencja antygenowa i szczepionki wieloskładnikowe | 297 |
25.4. Ryzyko związane ze stosowaniem szczepień ochronnych | 298 |
25.5. Uodpornienie bierne. Seroterapia | 299 |
25.6. Przyszłość immunoterapii i seroterapii | 300 |
26. Słownik terminologiczny | 301 |
27. Skorowidz | 310 |