POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Biofizyka to najbardziej uniwersalny i profesjonalny podręcznik, zgodny z obowiązującymi na uczelniach programami nauczania. Drugie wydanie wzbogacone zostało o nowe elementy dotyczące postępu, jaki w ostatnich latach nastąpił w medycynie i naukach pokrewnych. Nowe rozdziały dotyczą polimerów i materiałoznawstwa stomatologicznego, biomechaniki narządu żucia, diagnostycznego zastosowania potencjałów wywołanych. Bardzo szeroko omówiono wady wzroku i ich korekcję oraz przedstawiono problematykę współczesnej fotometrii. Zmieniono i uzupełniono także rozdziały dotyczące ultrasonografii i dopplerowskiej metody badania biologicznych struktur ruchomych.
Podręcznik przeznaczony jest dla studentów wszystkich wydziałów uczelni medycznych, akademii wychowania fizycznego, wydziałów biologii i fizyki uniwersytetów oraz wydziałów przyrodniczych akademii rolniczych. Służyć może również młodym pracownikom naukowym, pragnącym uzyskać wiedzą specjalistyczną.
Rok wydania | 2013 |
---|---|
Liczba stron | 912 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-3676-3 |
Numer wydania | 2 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp – Feliks Jaroszyk | 21 |
CZĘŚĆ I. PODSTAWY TEORETYCZNE BIOFIZYKI | 23 |
Budowa materii | 24 |
Rozdział 1. Hierarchiczność budowy żywych organizmów – Feliks Jaroszyk | 24 |
Rozdział 2. Elementy teorii kwantów i budowy powłoki elektronowej atomu – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 25 |
2.1. Rozwój poglądów na istotę promieniowania świetlnego i fal materii | 25 |
2.2. Zasada nieoznaczoności Heisenberga | 28 |
2.3. Determinizm i indeterminizm w fizyce klasycznej i kwantowej | 30 |
2.4. Powłoka elektronowa | 31 |
2.4.1. Zjawisko absorpcji i emisji fotonów | 31 |
2.4.2. Widmo charakterystyczne promieni Roentgena. Prawo Moseleya | 33 |
2.4.3. Opis powłoki elektronowej za pomocą mechaniki kwantowej | 34 |
2.4.4. Postulat Pauliego. Tablica okresowa pierwiastków | 39 |
Rozdział 3. Jądro atomowe – Marian Kucharski | 41 |
3.1. Składniki jądra atomowego | 42 |
3.2. Energia wiązania jądra. Siły jądrowe | 43 |
3.3. Rozpad promieniotwórczy | 45 |
3.3.1. Rozpad α | 46 |
3.3.2. Rozpad β | 48 |
3.3.3. Przemiana γ | 49 |
3.3.4. Promieniotwórczość naturalna | 50 |
3.3.5. Reakcje jądrowe. Sztuczne izotopy promieniotwórcze | 51 |
3.4. Detekcja promieniowania jądrowego (cząstek α, β, fotonów γ) | 53 |
3.5. Wyzwalanie energii jądrowej | 56 |
3.5.1. Rozszczepienie ciężkich jąder | 56 |
3.5.2. Synteza termojądrowa | 58 |
Rozdział 4. Cząsteczka – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 59 |
4.1. Oddziaływania wewnątrzcząsteczkowe | 59 |
4.1.1. Wiązania jonowe | 61 |
4.1.2. Wiązania kowalencyjne | 62 |
4.1.3. Charakter kierunkowy i nasyceniowy wiązań kowalencyjnych | 63 |
4.1.4. Wiązanie koordynacyjne | 67 |
4.2. Oddziaływania międzycząsteczkowe | 67 |
4.2.1. Oddziaływanie van der Waalsa | 67 |
4.2.2. Oddziaływania specyficzne | 69 |
4.3. Energie oraz widma cząsteczkowe | 70 |
4.3.1. Rodzaje energii cząsteczek | 70 |
4.3.2. Widma cząsteczkowe | 71 |
4.4. Rozpraszanie światła i jego zastosowania w badaniach cząsteczek | 73 |
4.4.1. Rozpraszanie Rayleigha | 73 |
4.4.2. Rozpraszanie Ramana | 73 |
4.4.3. Dynamiczne rozpraszanie światła (DLS) | 74 |
Rozdział 5. Związki wielkocząsteczkowe | 75 |
5.1. Informacje wstępne – Feliks Jaroszyk | 75 |
5.2. Pojęcia ogólne o polimerach i biopolimerach – Feliks Jaroszyk | 76 |
5.3. Zastosowanie polimerów w medycynie i stomatologii – Honorata Shaw, Beata Czarnecka, Dariusz Włodarczyk | 79 |
5.4. Podstawy fizyczne materiałoznawstwa stomatologicznego – Honorata Shaw, Beata Czarnecka, Dariusz Włodarczyk | 83 |
Rozdział 6. Stany skupienia materii | 90 |
6.1. Kryteria podziału – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 90 |
6.1.1. Właściwości sprężyste | 91 |
6.1.2. Właściwości strukturalne | 92 |
6.2. Płyny. Podstawowe prawa fizyczne – Feliks Jaroszyk | 94 |
6.2.1. Stan gazowy. Stan ciekły. Fizyczne pojęcie płynu | 94 |
6.2.2. Wybrane prawa fizyczne płynów doskonałych i rzeczywistych | 95 |
6.3. Struktura i właściwości fizyczne wody – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 110 |
6.4. Stany powierzchniowe – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 114 |
6.4.1. Energia powierzchniowa | 114 |
6.4.2. Napięcie powierzchniowe. Prawo Laplace’a | 115 |
6.4.3. Zjawiska powierzchniowe | 116 |
6.4.4. Parachora | 119 |
6.5. Stan stały – Piotr Piskunowicz | 120 |
6.5.1. Ciała krystaliczne i amorficzne | 120 |
6.5.2. Stan krystaliczny | 123 |
6.6. Roztwory stałe. Stopy – Piotr Piskunowicz | 138 |
Biotermodynamika. Podstawy bioenergetyki i termokinetyki | 143 |
Rozdział 7. Biotermodynamika | 143 |
7.1. Wstęp – Feliks Jaroszyk | 143 |
7.2. Pojęcia podstawowe dotyczące układów i procesów termodynamicznych – Feliks Jaroszyk | 144 |
7.2.1. Układ termodynamiczny | 144 |
7.2.2. Rodzaje procesów termodynamicznych | 146 |
7.3. Pierwsza zasada termodynamiki. Entalpia. Prawo Hessa – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 149 |
7.4. Druga zasada termodynamiki – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 152 |
7.4.1. Prawdopodobieństwo termodynamiczne | 152 |
7.4.2. Entropia. Druga zasada termodynamiki | 153 |
7.5. Trzecia zasada termodynamiki – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 156 |
7.6. Energia swobodna. Entalpia swobodna – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 157 |
7.6.1. Energia swobodna | 157 |
7.6.2. Entalpia swobodna | 158 |
7.6.3. Procesy egzoergiczne i endoergiczne. Przykłady | 159 |
7.6.4. Wartości standardowe wybranych funkcji stanu | 162 |
7.7. Energia swobodna i entalpia swobodna gazu doskonałego – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 162 |
7.7.1. Izotermiczne rozprężenie gazu doskonałego | 163 |
7.7.2. Mieszanie gazów. Roztwory | 164 |
7.8. Potencjał chemiczny – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 165 |
7.8.1. Potencjał chemiczny. Współczynnik aktywności | 165 |
7.8.2. Zjawiska transportu masy | 167 |
7.8.2.1. Dyfuzja | 167 |
7.8.2.2. Dyfuzja przez błonę | 169 |
7.8.2.3. Osmoza | 169 |
7.9. Zastosowanie termodynamiki do opisu reakcji chemicznych – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 172 |
7.9.1. Rodzaje reakcji chemicznych | 172 |
7.9.2. Kierunek reakcji. Równowaga chemiczna | 174 |
7.9.3. Kinetyka chemiczna. Energia aktywacji | 175 |
7.10. Zasady termodynamiki w procesach biologicznych – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 178 |
7.10.1. Pierwsza zasada termodynamiki w procesach biologicznych | 178 |
7.10.2. Druga zasada termodynamiki w procesach biologicznych | 183 |
7.11. Zagadnienia termodynamiki nierównowagowej | 185 |
7.11.1. Wstęp – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 185 |
7.11.2. Stan stacjonarny – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 186 |
7.11.3. Procesy sprzężone. Dyssypacja energii – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 188 |
7.11.4. Przykłady procesów sprzężonych – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 190 |
7.11.4.1. Termodyfuzja | 190 |
7.11.4.2. Filtracja i ultrafiltracja | 192 |
7.11.5. Zastosowania medyczne transportu błonowego. Sztuczna nerka – Henryk Kowalski | 196 |
7.11.5.1. Kliniczne aspekty dyfuzji i ultrafiltracji w hemodializie | 196 |
7.11.5.2. Teoretyczne podstawy dializy zewnątrzustrojowej | 197 |
7.11.5.3. Budowa i właściwości dializatorów | 201 |
7.11.5.4. Aparatura | 205 |
7.11.5.5. Dializa otrzewnowa | 206 |
7.11.6. Procesy transportu ładunków elektrycznych. Zjawiska bioelektryczne – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 207 |
7.11.6.1. Potencjał elektrochemiczny | 208 |
7.11.6.2. Potencjał elektrodowy | 208 |
7.11.6.3. Potencjał dyfuzyjny | 211 |
7.11.6.4. Potencjał błonowy | 212 |
7.11.6.5. Równowaga Donnana | 213 |
7.11.7. Rozwój i ewolucja. Fluktuacje i struktury dyssypacyjne – Feliks Jaroszyk, Andrzej Pilawski | 214 |
Rozdział 8. Podstawy bioenergetyki i termokinetyki | 217 |
8.1. Podstawy bioenergetyki – Feliks Jaroszyk | 217 |
8.1.1. Wstęp | 217 |
8.1.2. Procesy oksydoredukcyjne | 219 |
8.1.3. Zarys teorii chemiosmotycznej Mitchella | 223 |
8.2. Podstawy termokinetyki – Feliks Jaroszyk | 229 |
8.2.1. Mechanizmy transportu ciepła | 229 |
8.2.1.1. Przewodnictwo cieplne | 229 |
8.2.1.2. Konwekcja | 231 |
8.2.1.3. Promieniowanie | 234 |
8.2.1.4. Parowanie | 237 |
8.2.1.5. Bezwymiarowe liczby podobieństwa | 238 |
8.2.2. Straty cieplne | 239 |
8.2.2.1. Pole temperaturowe żywych organizmów stałocieplnych | 239 |
8.2.2.2. Mechanizmy transportu ciepła wewnątrz i na zewnątrz żywych organizmów stałocieplnych | 241 |
8.2.2.3. Wskaźniki środowiskowe. Bilans energii cieplnej organizmów stałocieplnych | 243 |
8.2.2.4. Straty cieplne wyrażone przez wskaźniki środowiskowe | 245 |
8.3. Termografia – Feliks Jaroszyk, Piotr Piskunowicz | 249 |
8.3.1. Wstęp | 249 |
8.3.2. Podstawy fizyczne termografii | 250 |
8.3.3. Termograf AGA-Thermovision | 255 |
8.3.4. Główne zastosowania kliniczne termografii | 256 |
Elementy teorii informacji i sterowania. Teoria chaosu i jej zastosowania w medycynie. Modelowanie w biofizyce i medycynie | 258 |
Rozdział 9. Elementy teorii informacji i sterowania – Wojciech Warchoł, Teodor Świdziński, Feliks Jaroszyk | 258 |
9.1. Wstęp | 258 |
9.2. Niektóre zagadnienia teorii informacji | 258 |
9.2.1. Przepływ informacji – łącze informacyjne | 258 |
9.2.2. Miara informacji. Nieokreśloność układu. Negentropia | 259 |
9.2.3. Inne wielkości związane z teorią informacji. Kodowanie. | |
Redundancja | 261 |
9.3. Kodowanie informacji | 262 |
9.3.1. Kodowanie informacji w receptorze | 262 |
9.3.2. Przetwarzanie informacji w receptorach | 263 |
9.4. Układ cybernetyczny. Transformacja sygnałów. Operatory | 266 |
9.4.1. Układy dyskretne | 268 |
9.4.2. Operatory działaniowe, funkcyjne oraz operatory układów dynamicznych | 269 |
9.4.3. Sposoby badania układów cybernetycznych nazywanych „czarną skrzynką” | 270 |
9.4.4. Łączenie układów cybernetycznych | 273 |
9.5. Sterowanie i regulacja | 274 |
9.5.1. Sterowanie stężeniem leku w układzie jednokompartmentowym | 274 |
9.5.2. Regulacja. Układy ze sprzężeniem zwrotnym | 276 |
9.5.3. Układ regulacji automatycznej z ujemnym sprzężeniem zwrotnym | 278 |
9.6. Układy regulacji ze sprzężeniami dodatkowymi | 279 |
9.7. Homeostaza. Adaptacja. Antagonistyczny układ ultrastabilny | 281 |
Rozdział 10. Teoria chaosu i jej zastosowania w medycynie – Piotr Jaśkowski | 284 |
10.1. Elementy teorii chaosu | 284 |
10.1.1. Układy dynamiczne | 284 |
10.1.1.1. Przestrzeń fazowa | 285 |
10.1.1.2. Atraktor | 286 |
10.1.1.3. Układy stochastyczne | 286 |
10.1.2. Prosty model rozwoju populacji | 286 |
10.1.2.1. Droga do chaosu | 289 |
10.1.3. Własności sygnału i atraktora układu chaotycznego | 290 |
10.1.4. Fraktalna geometria atraktora | 291 |
10.1.5. Wymiar | 293 |
10.1.6. Charakterystyka układów chaotycznych | 294 |
10.2. Jak odróżnić układ chaotyczny od stochastycznego? | 294 |
10.2.1. Układy chaotyczne w biologii i medycynie | 295 |
Rozdział 11. Modelowanie biofizyczne w biologii i medycynie – Bolesław Turczyński | 296 |
11.1. Wstęp | 296 |
11.2. Rodzaje modeli | 297 |
11.2.1. Modele biologiczne | 297 |
11.2.2. Modele fizyczne | 297 |
11.2.3. Modele analogowe | 297 |
11.2.4. Modele matematyczne | 300 |
11.2.4.1. Modele statyczne | 300 |
11.2.4.2. Modele dynamiczne | 301 |
CZĘŚĆ II. BIOFIZYKA UKŁADÓW BIOLOGICZNYCH | 307 |
Podstawy biofizyki molekularnej komórek i tkanek | 308 |
Rozdział 12. Elementy biofizyki molekularnej – Bartłomiej Kwiatkowski | 308 |
12.1. Podstawowe rodzaje makrocząsteczek biologicznych | 308 |
12.1.1. Białka | 308 |
12.1.2. Kwasy nukleinowe | 311 |
12.1.3. Lipidy | 314 |
12.2. Wybrane metody preparatywne i analityczne biofizyki molekularnej | 315 |
12.2.1. Sączenie żelowe | 316 |
12.2.2. Metody oparte na wirowaniu | 318 |
12.2.3. Elektroforeza | 322 |
12.3. Niektóre metody fizyczne badania struktury makrocząsteczek | 325 |
12.3.1. Rentgenografia | 325 |
12.3.2. Spektroskopia molekularna | 327 |
12.3.2.1. Spektroskopia elektronowa (UV/VIS) | 328 |
12.3.2.2. Spektropolarymetria | 331 |
12.3.2.3. Spektroskopia w podczerwieni (IR) | 334 |
12.3.3. Reometria kwasów nukleinowych i białek | 336 |
Rozdział 13. Wstęp do biofizyki komórki | 338 |
13.1. Budowa błony komórkowej – Marek Tuliszka | 338 |
13.2. Transport przez błony – Marek Tuliszka | 342 |
13.2.1. Klasyfikacja procesów transportu | 343 |
13.2.2. Białka pośredniczące w transporcie przez błony | 344 |
13.2.3. Charakterystyki transportu aktywnego i biernego | 345 |
13.2.4. Rola transportu aktywnego w regulacji ciśnienia osmotycznego | 348 |
13.2.5. Dynamika procesów transportu | 349 |
13.3. Potencjał spoczynkowy – Leszek Kubisz | 351 |
13.4. Model elektryczny błony komórkowej – Leszek Kubisz | 355 |
Rozdział 14. Biofizyka tkanek | 357 |
14.1. Biofizyka tkanki nerwowej – Krzysztof Michalak, Piotr Piskunowicz | 357 |
14.1.1. Potencjał czynnościowy komórki. Rola jonów sodu i potasu | 357 |
14.1.2. Warunki powstawania potencjałów czynnościowych | 364 |
14.1.3. Rozprzestrzenianie się potencjału czynnościowego | 370 |
14.1.4. Zjawiska zachodzące na synapsach | 372 |
14.1.5. Przetwarzanie informacji w procesie odczuwania bodźca | 374 |
14.1.6. Przetwarzanie informacji przez sieci neuronowe | 382 |
14.2. Biofizyka tkanki mięśniowej | 389 |
14.2.1. Mechanizm powstawania skurczu komórek mięśniowych – Anna Kostrzewska | 389 |
14.2.1.1. Wstęp | 389 |
14.2.1.2. Ułożenie białek kurczliwych w komórkach mięśniowych | 389 |
14.2.1.3. Ślizgowa teoria skurczu | 392 |
14.2.1.4. Sprzężenie pobudzenia ze skurczem | 395 |
14.2.1.5. Przenoszenie pobudzenia w komórkach mięśni poprzecznie prążkowanych | 395 |
14.2.1.6. Przenoszenie pobudzenia w komórkach mięśni gładkich | 398 |
14.2.2. Właściwości mechaniczne mięśnia – Piotr Piskunowicz | 402 |
14.2.2.1. Mięsień niepobudzony | 402 |
14.2.2.2. Mięsień pobudzony | 406 |
14.2.3. Energetyka mięśnia – Bolesław Turczyński | 412 |
14.2.3.1. Związek pomiędzy szybkością skracania mięśnia a jego obciążeniem. Moc mięśnia | 412 |
14.3. Biofizyka tkanki łącznej – Ewa Marzec | 416 |
14.3.1. Elementy budowy tkanki łącznej | 417 |
14.3.2. Układ białko–woda w tkance łącznej | 421 |
14.3.3. Właściwości dielektryczne tkanki łącznej | 421 |
14.4. Znaczenie biofizycznych właściwości tkanek w biomechanice – Bolesław Turczyński | 425 |
14.4.1. Wstęp | 425 |
14.4.2. Główne układy ruchu człowieka | 426 |
14.4.3. Aparat kostno-stawowy | 427 |
14.4.4. Praca i moc człowieka | 431 |
14.4.5. Podstawowe zagadnienia i prawa związane z odkształceniami | 432 |
14.4.6. Tkanka kostna jako materiał anizotropowy. Uogólnione prawo Hooke’a | 436 |
14.4.7. Właściwości biomechaniczne tkanki kostnej | 438 |
14.4.8. Wytrzymałość tkanki kostnej a ciężar ciała (obciążenie) | 439 |
14.4.9. Modele reologiczne materiałów lepko-sprężystych i sprężysto-lepkich | 443 |
14.4.10.Właściwości biomechaniczne mięśni | 446 |
14.4.11.Biomechanika narządu żucia | 451 |
Biofizyka narządów | 456 |
Rozdział 15. Biofizyka zmysłu słuchu | 456 |
15.1. Wstęp – Aleksander Sęk | 456 |
15.2. Fizyczne podstawy drgań i fal akustycznych – Aleksander Sęk | 457 |
15.2.1. Ruch drgający | 457 |
15.2.2. Klasyfikacja sygnałów | 460 |
15.2.3. Podstawy analizy sygnałów | 463 |
15.2.4. Pojęcie liniowości. Filtry | 468 |
15.2.5. Propagacja dźwięku w przestrzeni | 471 |
15.2.6. Natężenie dźwięku. Decybel | 473 |
15.2.7. Fala akustyczna na granicy ośrodków. Impedancja | 476 |
15.3. Budowa i funkcjonowanie układu słuchowego – Aleksander Sęk | 478 |
15.3.1. Droga fali akustycznej w układzie słuchowym | 478 |
15.3.2. Proces przetwarzania | 485 |
15.3.2.1. Wzmacniacz ślimakowy | 485 |
15.3.2.2. Nieliniowość układu słuchowego | 488 |
15.3.2.3. Emisje otoakustyczne | 489 |
15.3.3. Nerw słuchowy | 490 |
15.4. Percepcyjna analiza dźwięku w układzie słuchowym – Aleksander Sęk | 491 |
15.4.1. Progi słyszalności i percepcja głośności | 491 |
15.4.1.1. Progi słyszalności | 491 |
15.4.1.2. Krzywe jednakowej głośności | 493 |
15.4.1.3. Skalowanie głośności | 493 |
15.4.1.4. Sumowanie w czasie. Progi różnicowe | 494 |
15.4.2. Selektywność częstotliwościowa | 495 |
15.4.2.1. Istota selektywności częstotliwości | 495 |
15.4.2.2. Wstęga krytyczna. Filtry słuchowe | 496 |
15.4.2.3. Percepcja barwy | 500 |
15.4.2.4. Głośność a selektywność częstotliwościowa | 501 |
15.4.3. Percepcja wysokości | 502 |
15.4.3.1. Wysokość tonów. Skalowanie wysokości | 502 |
15.4.3.2. Teorie percepcji wysokości | 503 |
15.4.3.3. Dyskryminacja częstotliwości | 504 |
15.4.3.4. Wysokość dźwięków złożonych | 505 |
15.4.4. Rozdzielczość czasowa ucha | 506 |
15.4.5. Lokalizacja dźwięków | 507 |
15.4.5.1. Czynniki lokalizacyjne wynikające z odsłuchów dwuusznych | 508 |
15.4.5.2. Rola małżowiny usznej | 509 |
15.4.5.3. Efekt precedensu | 510 |
15.4.5.4. Binauralne różnice poziomu maskowania | 510 |
15.5. Mowa – Aleksander Sęk | 513 |
15.5.1. Wytwarzanie dźwięków mowy | 513 |
15.5.2. Głoski i fonemy | 516 |
15.5.3. Analiza dźwięków mowy. Spektrogram | 516 |
15.5.4. Dźwięki mowy | 518 |
15.5.5. Intonacja | 521 |
15.6. Wady słuchu i ich korekcje – Dorota Hojan-Jezierska | 522 |
15.6.1. Wstęp | 522 |
15.6.2. Choroby narządu słuchu | 522 |
15.6.3. Metody badań uszkodzeń słuchu | 523 |
15.6.4. Korekcje wad słuchu | 526 |
15.6.5. Metody dopasowania aparatów słuchowych | 530 |
15.6.5.1. Procedury oparte na audiometrii tonalnej | 530 |
15.6.5.2. Procedury oparte na skalowaniu głośności | 531 |
15.7. Potencjały wywołane – Piotr Świdziński, Teodor Świdziński | 535 |
15.7.1. Badania elektrofizjologiczne | 535 |
15.7.2. Badanie potencjałów wywołanych drogi słuchowej | 535 |
15.7.3. Badanie potencjałów wywołanych drogi wzrokowej | 538 |
15.7.4. Badanie potencjałów wywołanych drogi węchowej | 539 |
Rozdział 16. Biofizyka układu wzrokowego | 541 |
16.1. Wstęp – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 541 |
16.2. Promieniowanie elektromagnetyczne – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 542 |
16.3. Podstawowe prawa optyki geometrycznej – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 543 |
16.3.1. Załamanie światła w pryzmacie | 545 |
16.3.2. Załamanie światła na powierzchni sferycznej | 546 |
16.4. Układ optyczny oka – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 548 |
16.4.1. Wady wzroku i ich korekcja | 551 |
16.5. Siatkówka oka – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 556 |
16.5.1. Transdukcja sygnału w siatkówce | 556 |
16.5.2. Wrażliwość siatkówki | 559 |
16.5.3. Kanały włączeniowe i wyłączeniowe w siatkówce | 562 |
16.5.4. Pola recepcyjne komórek zwojowych | 563 |
16.5.5. Wielkość pól recepcyjnych | 566 |
16.6. Przetwarzanie informacji wzrokowej – Anna Przekoracka-Krawczyk, Piotr Jaśkowski | 569 |
16.6.1. Funkcja czułości na kontrast | 569 |
16.6.2. Widzenie barwne | 570 |
16.6.2.1. Teoria trójchromatyczna | 570 |
16.6.2.2. Teoria opozycji barwnej | 572 |
16.6.3. Szlaki „parvo” i „magno” | 576 |
16.6.4. Kora wzrokowa | 577 |
16.6.4.1. Pierwszorzędowa kora wzrokowa (V1) | 577 |
16.6.4.2. Drugorzędowa kora wzrokowa | 579 |
16.6.4.3. Pola wzrokowe wyższego rzędu | 580 |
16.6.5. Dwie drogi wzrokowe | 581 |
16.7. Podstawy fotometrii i kolorymetrii – Kamila Linkowska-Świdzińska, Teodor Świdziński | 583 |
16.7.1. Światło i kolor w medycynie | 583 |
16.7.2. Zagadnienia fotometrii | 585 |
16.7.3. Wielkości fotometryczne | 586 |
16.7.4. Zagadnienia kolorymetrii – nauka o kolorze | 588 |
Rozdział 17. Biofizyka układu oddechowego – Andrzej Pilawski, Kazimierz Narożny | 593 |
17.1. Mechanizm wentylacji płuc | 593 |
17.1.1. Rola ciśnień wewnątrzopłucnowego i śródpęcherzykowego | 593 |
17.1.2. Rola właściwości sprężystych tkanki płucnej i napięcia powierzchniowego warstwy powierzchniowej pęcherzyków. Histereza objętościowo- -ciśnieniowa | 596 |
17.2. Praca wykonywana przez układ oddechowy. Moc oddechowa | 600 |
17.3. Wymiana gazowa | 604 |
Rozdział 18. Biofizyka układu krążenia | 608 |
18.1. Wstęp – Piotr Piskunowicz | 608 |
18.2. Uproszczona budowa układu krążenia – Piotr Piskunowicz | 608 |
18.3. Procesy transportu między układem krwionośnym a układem chłonnym – Piotr Piskunowicz | 618 |
18.4. Energetyka serca – Piotr Piskunowicz | 621 |
18.5. Właściwości biomechaniczne i geometryczne naczyń krwionośnych – Bolesław Turczyński | 624 |
18.5.1. Właściwości bierne i czynne | 624 |
18.5.2. Związek między naprężeniem sprężystym a właściwościami geometrycznymi naczynia krwionośnego i ciśnieniem krwi w stanie równowagi | 626 |
18.5.3. Związek między zmianą ciśnienia krwi i zmianą naprężenia sprężystego oraz właściwości geometrycznych naczynia krwionośnego | 627 |
18.5.4. Molekularne podstawy właściwości sprężystych naczyń krwionośnych. | |
Napięcie czynne | 629 |
18.5.5. Dynamika krwi | 632 |
18.5.6. Impedancja tętnicza. Fala tętna | 633 |
18.6. Właściwości reologiczne krwi i ich rola – Bolesław Turczyński | 637 |
18.6.1. Właściwości pseudoplastyczne i tiksotropowe | 637 |
18.6.2. Wpływ hematokrytu na lepkość krwi | 642 |
18.6.3. Odkształcalność erytrocytów | 643 |
18.6.4. Agregacja erytrocytów | 643 |
18.7. Elektryczna, magnetyczna i mechaniczna aktywność serca. Metody badawcze – Feliks Jaroszyk | 644 |
18.7.1. Elektryczna i magnetyczna aktywność serca | 644 |
18.7.1.1. Elektrokardiografia | 650 |
18.7.1.2. Magnetokardiografia | 657 |
18.7.2. Mechaniczna czynność serca. Mechanokardiografia | 662 |
CZĘŚĆ III. ODDZIAŁYWANIE CZYNNIKÓW FIZYCZNYCH NA ŻYWY ORGANIZM | 665 |
Rozdział 19. Wpływ czynników mechanicznych na żywy organizm | 666 |
19.1. Wstęp – Helena Gawda | 666 |
19.2. Wpływ fal sprężystych na organizm. Wprowadzenie – Helena Gawda | 666 |
19.2.1. Infradźwięki i wibracje – Helena Gawda | 667 |
19.2.2. Generacje ultradźwięków – Helena Gawda | 668 |
19.2.3. Parametry fal i pola ultradźwiękowego – Helena Gawda | 669 |
19.2.4. Rozchodzenie się ultradźwięków w tkankach – Helena Gawda | 672 |
19.2.5. Czynne i bierne działanie ultradźwięków. Przykłady zastosowania – Helena Gawda | 675 |
19.2.6. Litotrypsja – Helena Gawda | 678 |
19.2.7. Ultrasonografia – Helena Gawda, Dariusz Włodarczyk | 682 |
19.2.8. Dopplerowskie metody badania biologicznych struktur ruchomych – Helena Gawda, Dariusz Włodarczyk | 688 |
19.2.9. Ocena szkodliwości oddziaływania ultradźwięków na obiekty biologiczne – Helena Gawda | 692 |
19.3. Wpływ przyspieszeń – Helena Gawda | 697 |
19.3.l. Wpływ przyspieszeń podłużnych +Gz, –Gz | 699 |
19.3.2. Wpływ przyspieszeń poprzecznych | 700 |
19.3.3. Stan nieważkości | 700 |
19.4. Wpływ zmienionego ciśnienia na organizm człowieka – Helena Gawda | 701 |
19.4.1. Wpływ obniżonego ciśnienia | 701 |
19.4.2. Wpływ podwyższonego ciśnienia | 703 |
Rozdział 20. Wpływ temperatury i wilgotności – Feliks Jaroszyk | 706 |
20.1. Wpływ temperatury otoczenia. Termoregulacja | 706 |
20.1.1. Wpływ pola temperatur na kinetykę procesów biologicznych | 706 |
20.1.2. Termoregulacja | 710 |
20.1.3. Wpływ temperatury otoczenia na pole temperatur organizmu stałocieplnego | 711 |
20.2. Wpływ wilgotności | 713 |
Rozdział 21. Wpływ pola elektrycznego i magnetycznego na żywy organizm – Józef Terlecki | 715 |
21.1. Właściwości elektryczne i magnetyczne | 715 |
21.1.1. Dielektryki | 718 |
21.1.2. Półprzewodniki i przewodniki | 724 |
21.1.3. Przewodność oraz przenikalność elektryczna komórek i tkanek | 727 |
21.1.4. Właściwości magnetyczne substancji | 733 |
21.1.4.1. Momenty magnetyczne elektronów i atomów | 733 |
21.1.4.2. Właściwości magnetyczne substancji biologicznych | 734 |
21.1.4.3. Zjawisko rezonansu magnetycznego | 735 |
21.2. Działanie pól elektromagnetycznych na żywe organizmy | 737 |
21.2.1. Oddziaływanie pól stałych i wolnozmiennych | 738 |
21.2.2. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości – skutki termiczne | 739 |
21.2.3. Zagrożenia wtórne | 742 |
21.2.4. Ogólne zasady ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym | 743 |
Rozdział 22. Wpływ promieniowania jonizującego na żywy organizm – Tadeusz Rudnicki, Józef Terlecki | 745 |
22.1. Wstęp | 745 |
22.2. Ważniejsze źródła promieniowania jonizującego | 745 |
22.2.1. Źródła medyczne | 745 |
22.2.1.1. Promieniowanie rentgenowskie | 745 |
22.2.1.2. Źródła promieniowania gamma | 749 |
22.2.2. Radionuklidy naturalne | 750 |
22.2.3. Obiekty jądrowe | 752 |
22.3. Przechodzenie promieniowania jonizującego przez substancję | 755 |
22.3.1. Krótki przegląd fizycznych procesów wzajemnego oddziaływania cząstek naładowanych i substancji | 755 |
22.3.2. Straty energii jonizacyjne | 755 |
22.3.3. Przechodzenie promieniowania fotonowego (rentgenowskiego, gamma) przez substancję | 758 |
22.3.4. Wzajemne oddziaływanie neutronów i materii | 766 |
22.4. Podstawowe wielkości stosowane w dozymetrii promieniowania jonizującego | 766 |
22.5. Działanie biologiczne promieniowania jonizującego | 769 |
22.5.1. Wprowadzenie | 769 |
22.5.2. Efekty radiobiologiczne | 770 |
22.5.3. Dawki graniczne promieniowania jonizującego | 776 |
22.5.3.1. Czy istnieją dawki bezpieczne? | 776 |
22.5.3.2. Dawki graniczne dla niektórych grup ludności | 776 |
Rozdział 23. Wpływ promieniowania niejonizującego na żywy organizm | 772 |
23.1. Charakterystyka promieniowania niejonizującego. Uwagi terminologiczne – Marian Kucharski | 777 |
23.2. Wytwarzanie promieniowania niejonizującego – Marian Kucharski | 780 |
23.3. Absorpcja promieniowania niejonizującego przez atomy i cząsteczki – Marian Kucharski | 782 |
23.4. Zjawiska fizyczne zachodzące w cząsteczkach wzbudzonych. Fotoluminescencja. Schemat Jabłońskiego – Marian Kucharski | 783 |
23.5. Reakcje fotochemiczne – Marian Kucharski | 787 |
23.5.1. Przykłady biologicznie ważnych reakcji fotochemicznych | 787 |
23.5.2. Reakcje fotochemiczne związane z ozonem atmosferycznym | 789 |
23.6. Fotosensybilizacja. Tlen singletowy – Marian Kucharski | 790 |
23.7. Melanina jako indywidualny fotoprotektor – Marian Kucharski | 792 |
23.8. Fotomedycyna – Marian Kucharski | 793 |
23.9. Lasery. Promieniowanie laserowe – Urszula Kokowska | 798 |
23.9.1. Właściwości promieniowania laserowego | 800 |
23.9.2. Wpływ promieniowania laserowego na tkanki | 801 |
23.9.3. Zastosowanie laserów w medycynie i stomatologii | 805 |
23.9.4. Światłowody | 809 |
23.10.Wolne rodniki i antyoksydanty w zdrowym i chorym organizmie – Bolesław Gonet | 810 |
23.10.1.Wolne rodniki w zdrowym organizmie | 811 |
23.10.2.Antyoksydanty | 813 |
23.10.3.Wolne rodniki w chorym organizmie | 816 |
23.10.4.Metody wykrywania wolnych rodników | 823 |
Podstawy fizyczne wybranych metod obrazowania tkanek i narządów | 826 |
Rozdział 24. Podstawy fizyczne metod obrazowania tkanek i narządów – Edward Pankowski | 826 |
24.1. Tomografia transmisyjna KT | 826 |
24.1.1. Promienie rentgenowskie | 826 |
24.1.1.1. Mechanizm wytwarzania promieniowania rentgenowskiego | 826 |
24.1.1.2. Widmo promieniowania rentgenowskiego | 829 |
24.1.1.3. Osłabianie promieniowania rentgenowskiego | 833 |
24.1.2. Rentgenowska transmisyjna tomografia komputerowa KT | 835 |
24.1.2.1. Rekonstrukcja obrazu w rentgenowskiej transmisyjnej tomografii komputerowej | 838 |
24.1.2.2. Rozwój transmisyjnej tomografii komputerowej | 841 |
24.1.2.3. Przestrzenna i gęstościowa zdolność rozdzielcza | 845 |
24.1.2.4. Obrazowanie trójwymiarowe | 846 |
24.1.2.5. Uboczne skutki badania za pomocą tomografii KT | 847 |
Rozdział 25. Spektroskopia i tomografia NMR – Bolesław Gonet | 848 |
25.1. Wstęp | 848 |
25.2. Podstawy fizyczne zjawiska NMR | 850 |
25.2.1. Relaksacja | 854 |
25.2.2. Oddziaływanie spin–sieć. Czas relaksacji podłużnej T1 | 855 |
25.2.3. Oddziaływanie spin–spin. Czas relaksacji poprzecznej T2 | 856 |
25.2.4. Przekształcenie Fouriera | 858 |
25.3. Koncepcja spektroskopii NMR | 861 |
25.3.1. Przesunięcie chemiczne | 861 |
25.3.2. Sprzężenie spin–spin, rozprzęganie spinów | 862 |
25.4. Od spektroskopii do tomografii NMR | 865 |
25.4.1. Skanowanie i rekonstrukcja obrazów | 866 |
25.4.2. Parametry obrazowania MR | 870 |
25.4.3. Możliwości diagnostyczne tomografii NMR | 873 |
Rozdział 26. Tomografia emisyjna SPECT – Edward Pankowski | 874 |
26.1. Wstęp | 874 |
26.2. Jednofotonowa emisyjna tomografia komputerowa SPECT | 875 |
26.3. Zdolność rozdzielcza | 878 |
26.4. Lokalizacja źródeł promieniotwórczych | 880 |
Rozdział 27. Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa (PET) – Edward Pankowski | 882 |
27.1. Wstęp | 882 |
27.2. Budowa i zasada działania tomografu emisyjnego PET | 882 |
27.3. Znaczniki izotopowe stosowane w tomografii PET | 887 |
27.4. Zastosowanie kliniczne tomografii emisyjnej PET | 888 |
Dodatek – Feliks Jaroszyk | 889 |
Polecane piśmiennictwo | 897 |
Skorowidz | 901 |