POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
W książce przedstawiono zagadnienia związane z metodami doskonalenia genetycznego zwierząt, rozszerzone o przykłady ich zastosowania w programach hodowlanych dla bydła mlecznego, bydła mięsnego, trzody chlewnej i drobiu. Minimalna wiedza z zakresu dziedziczenia i statystyki jest wprowadzona jako tło umożliwiające zrozumienie mechanizmów i narzędzi wykorzystywanych w pracy hodowlanej. Dobór licznych schematów, wykresów i tabel ułatwia przyswojenie wiedzy oraz na licznych przykładach praktycznych demonstruje skutki jej stosowania. Wiedza prezentowana jest w kontekście ciągłych zmian w produkcji zwierzęcej i wskazuje na potrzebę dostosowania celów hodowlanych do oczekiwań społecznych, aby dalszy rozwój hodowli czynił ją jeszcze bardziej zrównoważoną. Zagadnienia omawiane w podręczniku wprowadzane są stopniowo, rozpoczynając od podstaw dziedziczenia, zmienności cech i podobieństwa genetycznego, aby przedstawić kluczowe pojęcie selekcji. Następnie są rozwijane o wiedzę z zakresu wartości hodowlanej, w tym genomowej wartości hodowlanej, która stanowi podstawę selekcji genomowej i jest standardem w doskonaleniu wielu ras i gatunków zwierząt gospodarskich. Podręcznik zawiera również informacje na temat zasad prowadzenia doboru do kojarzeń i krzyżowania, korzyści z coraz powszechniej stosowanych biotechnik rozrodu oraz obszarów poszerzającej się współpracy międzynarodowej. Poszczególne elementy programów hodowlanych są rozwinięciem wcześniej wprowadzonych zagadnień. Przystępnie przedstawiono wiele podejść wykorzystywanych w zaawansowanych programach hodowlanych do maksymalizacji postępu hodowlanego i minimalizacji negatywnych skutków selekcji. Nie brakuje także informacji na temat zasad optymalizacji programów hodowlanych, organizacji hodowli oraz edukacji i doradztwa hodowlanego.
Rok wydania | 2024 |
---|---|
Liczba stron | 452 |
Kategoria | Zoologia |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-23532-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa XIII | |
Podziękowania XV | |
Wykaz wybranych akronimów XVII | |
1. Uwarunkowania hodowli zwierząt | 1 |
1.1. Przesłanki społeczno-ekonomiczne rozwoju hodowli | 1 |
1.2. Początki, rozwój wiedzy i efekty doskonalenia | 6 |
1.2.1. Pierwsze metody i pierwsi hodowcy | 6 |
1.2.2. Osiągnięcia doskonalenia zwierząt | 9 |
1.2.3. Inne skutki hodowli zwierząt | 10 |
1.3. Współczesne wyzwania hodowli zrównoważonej | 11 |
1.3.1. Zrównoważony rozwój | 11 |
1.3.2. Ekonomika | 14 |
1.3.3. Środowisko | 14 |
1.3.4. Społeczeństwo | 16 |
1.3.5. Hodowla zrównoważona | 17 |
2. Podstawy genetycznego doskonalenia zwierząt | 23 |
2.1. Podstawy dziedziczenia | 23 |
2.1.1. Nośniki informacji genetycznej | 23 |
2.1.2. Przekazywanie kodu genetycznego | 24 |
2.1.3. Powstawanie nowych organizmów | 29 |
2.1.4. Współdziałanie alleli i dziedziczenie | 30 |
2.1.5. Rodzice a potomstwo | 31 |
2.1.6. Inne zjawiska tłumaczące mechanizm dziedziczenia | 34 |
2.1.7. Zmiana frekwencji alleli | 35 |
2.1.7.1. Dryf genetyczny | 35 |
2.1.7.2. Mutacje | 36 |
2.1.7.3. Migracje | 36 |
2.1.8. Selekcja naturalna | 36 |
2.1.9. Genom i markery genetyczne | 37 |
2.2. Cechy i ich podziały | 40 |
2.2.1. Cechy zwierząt gospodarskich | 40 |
2.2.2. Zmienność cech | 41 |
2.2.3. Podstawowe składowe zmienności | 47 |
2.2.4. Zależności między genotypem, środowiskiem a fenotypem | 49 |
2.2.5. Odziedziczalność | 51 |
2.2.6. Inne składowe zmienności | 56 |
2.2.7. Szacowanie wskaźnika odziedziczalności | 58 |
2.2.8. Błąd oszacowania wskaźnika odziedziczalności | 64 |
2.2.9. Zależności między cechami | 65 |
2.2.10. Szacowanie współczynnika korelacji genetycznej | 69 |
2.2.11. Błąd szacowania współczynnika korelacji genetycznej | 71 |
2.2.12. Powtarzalność | 71 |
2.2.13. Szacowanie współczynnika powtarzalności | 73 |
2.2.14. Cechy i ich parametry w populacji | 75 |
2.3. Genetyczne podobieństwo zwierząt i kojarzenie w czystości rasy | 80 |
2.3.1. Rodowody i pokrewieństwo | 80 |
2.3.2. Inbred | 84 |
2.3.3. Obliczanie współczynnika inbredu | 87 |
2.3.4. Skutki inbredu | 88 |
2.3.5. Spokrewnienie | 91 |
2.3.6. Obliczanie wielkości spokrewnienia addytywnego | 93 |
2.3.7. Macierz spokrewnień addytywnych | 95 |
2.3.8. Outbred | 97 |
2.3.9. Inbred i spokrewnienie molekularne | 98 |
2.3.10. Inbred stary i nowy | 101 |
2.3.11. Inbred w populacjach niepodlegających selekcji | 102 |
2.4. Podstawy selekcji i jej konsekwencje | 103 |
2.4.1. Podstawy selekcji | 103 |
2.4.2. Różnica selekcyjna i reakcja na selekcję | 105 |
2.4.3. Ostrość selekcji i odstęp międzypokoleniowy | 108 |
2.4.4. Dokładność selekcji | 112 |
2.4.5. Rodzaje selekcji na cechy ilościowe | 115 |
2.4.6. Addytywne genetyczne odchylenie standardowe | 118 |
2.4.7. Skutki selekcji | 118 |
2.4.8. Skorelowana reakcja na selekcję | 122 |
2.5. Wartość hodowlana i jej dokładność | 124 |
2.5.1. Pojęcie wartości hodowlanej | 124 |
2.5.2. Szacowanie wpływów alleli | 124 |
2.5.3. Podstawowe własności ocen wartości hodowlanej | 130 |
2.5.4. Podstawy oceny wartości hodowlanej | 132 |
2.5.5. Indeks rodowodowy a indeks rodzicielski | 134 |
2.5.6. Oczekiwana wartość użytkowa potomstwa | 136 |
2.5.7. Dokładność selekcji opartej na fenotypie własnym | 139 |
2.5.8. Znaczenie informacji od krewnych | 140 |
2.5.9. Indeks selekcyjny | 142 |
2.5.10. Obliczanie wag indeksu selekcyjnego | 145 |
2.5.11. Rodzaje indeksów selekcyjnych | 148 |
2.5.11.1. Klasyczny indeks selekcyjny | 149 |
2.5.11.2. Indeks ekonomiczny | 149 |
2.5.11.3. Indeks syntetyczny | 149 |
2.5.11.4. Indeks zbiorczy | 149 |
2.5.12. Dokładność indeksu selekcyjnego | 150 |
2.5.13. Czynniki warunkujące dokładność konwencjonalnych wartości hodowlanych | 158 |
2.5.14. Zmienność ocen wartości hodowlanej | 159 |
2.5.15. Zmienność wartości hodowlanych potomstwa | 163 |
2.6. Ocena wartości hodowlanej | 164 |
2.6.1. Początki oceny wartości hodowlanej | 164 |
2.6.2. Eliminacja wpływów niegenetycznych | 165 |
2.6.3. Definiowanie grup jednoczesnego porównania | 168 |
2.6.4. Stacje testowe | 171 |
2.6.5. Metoda BLUP | 171 |
2.6.6. Źródła informacji w metodzie BLUP | 177 |
2.6.6.1. Ocena na potomstwie | 178 |
2.6.6.2. Ocena z udziałem krewnych bocznych | 179 |
2.6.7. Selekcja z udziałem BLUP | 180 |
2.6.8. Modele oceny wartości hodowlanej | 182 |
2.6.8.1. Modele wielocechowe | 182 |
2.6.8.2. Modele powtarzalnościowe i z losowymi regresjami | 184 |
2.6.8.3. Modele z efektami matczynymi | 185 |
2.6.8.4. Grupy nieznanych rodziców | 185 |
2.6.8.5. Modele oceny wielorasowej | 186 |
2.6.8.6. Uwzględnianie inbredu w czasie oceny wartości hodowlanej | 186 |
2.6.8.7. Ocena przy dużej ilości informacji | 187 |
2.6.9. Ocena komponentów wariancji dla złożonych modeli | 187 |
2.7. Ekonomika w hodowli zwierząt | 188 |
2.7.1. Źródła kosztów i zysków w hodowli | 188 |
2.7.2. Uwzględnianie ekonomiki w celu hodowlanym | 190 |
2.7.3. Indeks ekonomiczny | 191 |
2.7.4. Wyznaczanie wag indeksu ekonomicznego | 192 |
2.7.5. Indeks ekonomiczny na bazie wartości hodowlanych | 194 |
2.8. Selekcja i sposoby jej prowadzenia | 194 |
2.8.1. Uwarunkowania prowadzenia selekcji | 194 |
2.8.2. Selekcja na cechy ilościowe | 196 |
2.8.3. Genetyczna różnica selekcyjna | 199 |
2.8.4. Selekcja na cechy o prostym dziedziczeniu | 200 |
2.8.5. Jednoczesne doskonalenie wielu cech | 204 |
2.8.5.1. Selekcja z udziałem indeksów wielocechowych | 204 |
2.8.5.2. Niezależne poziomy brakowania a indeksy selekcyjne | 206 |
2.9. Selekcja wspomagana markerami | 208 |
2.9.1. Założenia selekcji wspomaganej markerami | 208 |
2.9.2. Genomowa wartość hodowlana | 212 |
2.9.3. Obliczanie genomowej wartości hodowlanej | 216 |
2.9.3.1. GBLUP | 216 |
2.9.3.2. SNP-BLUP | 217 |
2.9.3.3. Metoda jednego kroku | 217 |
2.9.3.4. Inne aspekty oceny genomowej wartości hodowlanej | 218 |
2.9.4. Walidacja oceny genomowej | 219 |
2.9.5. Dokładność genomowej wartości hodowlanej | 221 |
2.9.6. Optymalizacja oceny genomowej wartości hodowlanej | 223 |
2.9.7. Pozyskiwanie genomowych wartości hodowlanych | 224 |
2.9.7.1. Mikromacierze | 224 |
2.9.7.2. Imputacja | 225 |
2.9.7.3. Organizacja pobierania materiału genetycznego | 225 |
2.9.8. Korzyści z genotypowania i skutki selekcji genomowej | 227 |
2.9.8.1. Tempo postępu genetycznego | 228 |
2.9.8.2. Zmiana dokładności oceny wartości hodowlanej | 229 |
2.9.8.3. Ostrość selekcji | 231 |
2.9.8.4. Skrócenie odstępu międzypokoleniowego | 232 |
2.9.8.5. Wykorzystanie zmienności mendlowskiej | 233 |
2.9.8.6. Wzrost zinbredowania | 234 |
2.9.8.7. Doskonalenie nowych cech | 234 |
2.9.8.8. Ściślejsza kontrola prowadzonych rodowodów | 234 |
2.9.8.9. Dokładniejsze monitorowanie zmian w populacjach | 235 |
2.9.8.10. Zmiana frekwencji alleli | 235 |
2.9.8.11. Obniżanie zmienności genetycznej | 235 |
2.9.8.12. Dobór do kojarzeń | 236 |
2.9.8.13. Selekcja genomowa a małe populacje | 236 |
2.9.8.14. Inne zmiany | 238 |
2.9.9. Selekcja genomowa a zrównoważony rozwój | 238 |
2.9.10. Utrzymanie oceny genomowej | 239 |
2.9.11. Poszukiwanie QTL | 240 |
2.9.12. Wykorzystanie sekwencji DNA w ocenie wartości hodowlanej | 243 |
2.10. Dobór do kojarzeń i krzyżowanie | 244 |
2.10.1. Rola doboru do kojarzeń | 244 |
2.10.2. Dobór do kojarzeń a postęp genetyczny | 245 |
2.10.3. Dobór do kojarzeń a zinbredowanie | 247 |
2.10.4. Dobór do kojarzeń a wady genetyczne | 248 |
2.10.5. Dobór do kojarzeń i selekcja | 249 |
2.10.6. Krzyżowanie | 249 |
2.10.6.1. Heterozja | 249 |
2.10.6.2. Komplementarność populacji | 251 |
2.10.6.3. Systemy krzyżowania | 252 |
2.10.6.4. Krzyżowanie a rozpowszechnianie postępu genetycznego | 253 |
2.10.7. Tworzenie nowych ras | 253 |
2.10.7.1. Nowe rasy | 253 |
2.10.7.2. Rasy syntetyczne | 254 |
2.11. Biotechniki rozrodu w doskonaleniu genetycznym | 254 |
2.11.1. Przesłanki do stosowania biotechnik rozrodu | 254 |
2.11.2. Sztuczne unasienianie | 256 |
2.11.3. Przenoszenie i pozyskiwanie zarodków | 258 |
2.11.4. Seksowanie nasienia i zarodków | 260 |
2.11.5. Klonowanie | 263 |
2.12. Współpraca międzynarodowa w hodowli zwierząt | 264 |
2.12.1. Współpraca w zakresie kontroli użytkowości | 265 |
2.12.2. Współpraca w zakresie oceny wartości hodowlanej | 266 |
2.12.2.1. Podnoszenie jakości oceny wartości hodowlanej | 266 |
2.12.2.2. Współdzielenie populacji referencyjnej | 267 |
2.12.2.3. Międzynarodowa współpraca naukowa i organizacyjna | 267 |
2.12.2.4. Współpraca w celu rozszerzania ocenianej populacji | 268 |
2.12.3. Międzynarodowa ocena wartości hodowlanej | 268 |
2.12.3.1. Interbull | 268 |
2.12.3.2. Interbeef | 271 |
2.12.3.3. Intergenomics | 272 |
2.12.3.4. InterGenomics Holstein | 272 |
2.12.3.5. Genomowe wartości hodowlane dla małych populacji | 272 |
2.12.4. Jedno zwierzę – różne wartości hodowlane | 272 |
2.13. Interakcja genotyp–środowisko | 274 |
2.13.1. Perspektywa międzynarodowa | 274 |
2.13.2. Perspektywa lokalna | 276 |
3. Programy hodowlane | 279 |
3.1. Pojęcie programu hodowlanego | 279 |
3.2. Strategie hodowlane | 279 |
3.2.1. Selekcja między rasami | 281 |
3.2.2. Krzyżowanie | 281 |
3.2.3. Selekcja w ramach ras | 282 |
3.3. Wybór strategii doskonalenia | 282 |
3.4. Organizacja pracy hodowlanej | 284 |
Ad I. Cel hodowlany | 285 |
1. Formułowanie celu hodowlanego | 285 |
2. Doskonalone cechy | 289 |
3. Rola czasu w programach hodowlanych | 290 |
4. Liczba cech w programie hodowlanym | 291 |
5. Indeksy ekonomiczne w praktyce | 292 |
6. Tworzenie indeksów życzeniowych | 294 |
7. Interpretacja wag w indeksach syntetycznych | 296 |
8. Historia rozwoju celów hodowlanych na przykładzie bydła mlecznego | 296 |
Ad II. System gromadzenia danych (ocena wartości użytkowej) | 300 |
1. Zakres i sposób gromadzenia informacji | 300 |
2. Nowe technologie | 304 |
3. Wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji | 306 |
4. Jakość gromadzonych informacji | 308 |
Ad III. Metody i narzędzia oceny wartości hodowlanej | 310 |
1. Procedura oceny wartości hodowlanej | 312 |
2. Wyrażanie wartości hodowlanej | 314 |
3. Publikowanie wyników oceny wartości hodowlanej | 318 |
4. Obciążenie oceny wartości hodowlanych | 323 |
5. Ośrodki obliczeniowe | 324 |
6. Utrzymanie i rozwój systemów oceny wartości hodowlanej | 324 |
Ad IV. Selekcja i dobór do kojarzeń | 326 |
1. Ścieżki selekcyjne | 326 |
2. Hodowla zarodowa | 328 |
3. Dobór do kojarzeń a selekcja | 330 |
4. Optymalny udział przodków | 335 |
5. Dobór do kojarzeń w praktyce | 337 |
6. Genetyczne zarządzanie stadem | 338 |
7. Komponenty warunkujące użytkowość mieszańców | 339 |
8. Szacowanie podstawowych komponentów warunkujących użytkowość mieszańców | 341 |
9. Przewidywanie użytkowości mieszańców | 343 |
10. Systemy krzyżowania | 344 |
11. Ograniczanie zinbredowania | 351 |
Ad V. Struktura przekazywania uzyskanego postępu do populacji produkcyjnej | 357 |
Ad VI. Następstwa prowadzenia pracy hodowlanej i ich monitorowanie | 360 |
1. Zmiana wartości hodowlanej | 361 |
2. Zmniejszanie zmienności genetycznej | 364 |
3. Wzrost poziomu zinbredowania | 367 |
4. Wady genetyczne i ich rozprzestrzenianie | 371 |
5. Skutki ekonomiczne | 374 |
6. Monitorowanie skutków pracy hodowlanej | 375 |
3.5. Programy hodowlane MOET i hodowli zachowawczej | 378 |
3.5.1. Programy hodowlane MOET | 378 |
3.5.2. Programy hodowli zachowawczej | 381 |
3.6. Organizacja hodowli | 382 |
3.6.1. Uczestnicy programów hodowlanych | 382 |
3.6.2. Uregulowania prawne | 386 |
3.7. Projektowanie i optymalizacja programów hodowlanych | 388 |
3.7.1. Projektowanie programów hodowlanych | 388 |
3.7.2. Struktura programów hodowlanych | 389 |
3.7.2.1. Zdolności reprodukcyjne | 390 |
3.7.2.2. Infrastruktura społeczna | 390 |
3.7.2.3. Cel hodowlany | 392 |
3.7.2.4. Doskonalone cechy | 392 |
3.7.2.5. Parametry cech | 392 |
3.7.2.6. Interakcja genotyp–środowisko | 393 |
3.7.3. Optymalizacja i rozwój programów hodowlanych | 393 |
3.7.3.1. Przesłanki do ulepszania programów hodowlanych | 393 |
3.7.3.2. Wykorzystanie programów symulacyjnych | 395 |
3.7.4. Czynniki ograniczające ostrość selekcji i skuteczność programów hodowlanych | 396 |
3.8. Edukacja i doradztwo hodowlane | 397 |
3.8.1. Potrzeba kształcenia | 397 |
3.8.2. Edukacja rolnicza | 398 |
3.8.3. Doradztwo hodowlane | 399 |
3.8.3.1. Obszary do doskonalenia | 399 |
3.8.3.2. Podmioty realizujące | 400 |
4. Doskonalenie wybranych gatunków zwierząt gospodarskich | 401 |
4.1. Bydło mleczne | 401 |
4.1.1. Uwarunkowania | 401 |
4.1.2. Cel hodowlany i ocena użytkowości | 402 |
4.1.3. Ocena wartości hodowlanej | 405 |
4.1.4. Selekcja genomowa i ścieżki doskonalenia | 406 |
4.1.5. Krzyżowanie | 409 |
4.1.6. Efekty doskonalenia | 410 |
4.2. Trzoda chlewna | 410 |
4.2.1. Organizacja, cele hodowlane i ocena użytkowości | 410 |
4.2.2. Krzyżowanie | 413 |
4.2.3. Ocena wartości hodowlanej | 414 |
4.2.4. Selekcja i dobór do kojarzeń | 416 |
4.2.5. Nowe cechy | 417 |
4.3. Drób | 418 |
4.3.1. Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli ras mięsnych | 418 |
4.3.2. Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli kur nieśnych | 419 |
4.3.3. Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury mięsne | 420 |
4.3.4. Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury nieśne | 421 |
4.4. Bydło mięsne | 423 |
4.4.1. Uwarunkowania i organizacja hodowli | 423 |
4.4.2. Cele hodowlane i strategie doskonalenia | 424 |
4.4.3. Ocena wartości hodowlanej i selekcja | 424 |
Bibliografia | 427 |
Skorowidz | 441 |