POLECAMY
Niniejsza praca jest próbą naukowego opisu kościołów rzymskokatolickich Krakowa zbudowanych w latach 1945–19891. Jej ramy czasowe wyznaczają wydarzenia historyczne od zakończenia II wojny światowej aż po powstanie III Rzeczypospolitej.
Celem książki, która stanowi pierwszą próbę całościowego spojrzenia na architekturę kościołów Krakowa w okresie PRL, jest ukazanie przemian architektury sakralnej na tle zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej w kraju, a także rozwoju architektury na świecie w niespokojnym i zróżnicowanym wieku XX
Rok wydania | 2010 |
---|---|
Liczba stron | 573 |
Kategoria | Budownictwo |
Wydawca | AWF Kraków |
ISBN-13 | 978-83-891-2189-9 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Kościoły i inne związki wyznaniowe w...
do koszyka
Kościoły religie kultury
do koszyka
Najpiękniejsze katedry i kościoły...
do koszyka
Najpiękniejsze katedry i kościoły...
do koszyka
Kościoła nie ma
do koszyka
Kościół a Rzeczpospolita
do koszyka
Kościół bez kościoła
do koszyka
Spis treści
WPROWADZENIE | 9 |
Stan badań | 17 |
Wydawnictwa i czasopisma fachowe | 17 |
Monografie naukowe i koncepcje odautorskie | 23 |
Monografie popularne i popularnonaukowe | 25 |
Prasa codzienna, tygodniki i miesięczniki | 28 |
Wydawnictwa i prasa zagraniczna | 33 |
1. ZARYS DZIEJÓW BUDOWY KOŚCIOŁÓW NA TLE ÓWCZESNEJ SYTUACJI SPOŁECZNO-POLITYCZNEJ W KRAJU | 41 |
1.1. Od zakończenia II wojny światowej do ewolucji solidarnościowej (19451980) | 41 |
1.2. Od ewolucji solidarnościowej do powstania III Rzeczypospolitej (19801989) | 75 |
2. CHARAKTERYSTYKA: KALENDARIUM, OPIS I ANALIZA KOŚCIOŁÓW | 87 |
2.1. Wznowienie budowy kościoła pw. Matki Bożej Dobrej Rady w Prokocimiu - 1945/48-1957 ul. Prosta [il. 5] | 88 |
2.1.1. Przebudowy, rozbudowy, dobudowy w latach 1958-1961/63 | 103 |
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Pychowice, ul. Wzgórze 33 [il. 16] | 103 |
Kościół pw. Chrystusa Króla, Przegorzały, ul. Zaskale 1 [il. 20] | 107 |
Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, Bronowice Małe, ul. Pod Strzechą 16 [il. 24] | 111 |
2.1.2. Budowa kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Hucie-Bieńczycach (1967-1977), ul. Obrońców Krzyża 1 [il. 36] | 116 |
2.2. Przebudowy (obudowy), rozbudowy, dobudowy - ciąg dalszy (1970-1976) | 131 |
Kościół pw. Najświętszego Imienia Maryi, oo. Pijarów, Rakowice, ul. Mirosława Dzielskiego 1 [il. 42] | 131 |
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, oo. Franciszkanów-Reformatów, Azory, ul. Chełmońskiego 41 [il. 45] | 134 |
Kościół pw. Boskiego Zbawiciela, Księży Salwatorianów, Zakrzówek, ul. św. Jacka 16 [il. 51] | 139 |
Kościół pw. Pana Jezusa Dobrego Pasterza, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 1, 4 [il. 57] | 141 |
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Łagiewniki, ul. Stanisława Millana 13 [il. 62] | 144 |
Kościół pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu, oo. Franciszkanów-Reformatów, Bronowice Wielkie, ul. Ojcowska 1 [il. 67] | 148 |
Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy, Mydlniki, ul. Hemara 1 [il. 74] | 151 |
Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego, Księży Zmartwychwstańców, Wola Duchacka, ul. Szkolna 4 [il. 84] | 156 |
2.3. Budowa kościoła pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Nowej Hucie-Mistrzejowicach (1976-1983), osiedle Tysiąclecia 86 [il. 88] | 159 |
2.4. Okres przedsolidarnościowy (1977-1980) | 169 |
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Bieżanów, ul. ks. J. Popiełuszki 35 [il. 94] | 169 |
Kościół pw. św. Jadwigi Królowej, Krowodrza, ul. Łokietka 60 [il. 98] | 174 |
2.5. Od ewolucji solidarnościowej do początku III Rzeczypospolitej (1980-1989) Kościół pw. św. Brata Alberta - Ecce Homo, Prądnik Czerwony, ul. Woronicza 10 [il. 104] | 183 |
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Wzgórza Krzesławickie 1a [il. 108] | 187 |
Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej, Osiedle Podwawelskie, ul. Komandosów 18 [il. 114] | 194 |
Kościół pw. NMP Matki Kościoła, osiedle Prądnik Biały, ul. Pasteura 1 [il. 118] | 198 |
Kościół pw. Najświętszej Rodziny, Bieżanów Nowy, ul. Aleksandry 1 [il. 126] | 204 |
Kościół pw. św. Jana Kantego, Bronowice Nowe - Osiedle Widok, ul. Jabłonkowska 18 [il.129] | 210 |
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Prokocim Nowy, ul. Kurczaba 5 [il. 135] | 214 |
Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, Rybitwy, ul. Półłanki 100 [il. 142] | 220 |
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Sidzina, ul. Mieczysława Wrony 104 [il. 148] | 225 |
Kościół pw. św. Stanisława BM, Dąbie, ul. Półkole (urząd parafialny - Zwycięstwa 21) [il. 153] | 228 |
Kościół pw. św. Stanisława BM, Kantorowice, ul. Kantorowicka 122 [il. 161] 233 Kościół pw. św. Jana Chrzciciela, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 117 [il. 164] | 236 |
Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, Nowa Huta - Osiedle Szklane Domy 7 [il. 169] | 240 |
Kościół pw. św. Brata Alberta, Nowa Huta - osiedle Na Lotnisku 14, 63 [il. 174] 250 Kościół pw. MB Ostrobramskiej - osiedle Wieczysta, ul. J. Meissnera 20 [il. 179] | 255 |
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Bielany, ul. Księcia Józefa 176 [il. 189] | 262 |
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Kurdwanów, ul. Witosa 9 [il. 191] | 265 |
Kościół pw. MB Saletyńskiej - osiedle Cegielniana, ul. Cegielniana 43 [il. 199] | 270 |
3. WYNIKI ANALIZ | 277 |
3.1. Podsumowujące ujęcie dziejów budowy kościołów Krakowa w czasach PRL | 277 |
3.1.1. Metody systemu komunistycznego stosowane przeciw budownictwu sakralnemu | 287 |
3.2. Proces inwestycyjny w budowaniu kościołów | 292 |
3.2.1. Materiały | 296 |
3.2.2. Konstrukcje | 301 |
3.3. Kontekst urbanistyczny - usytuowanie kościołów | 301 |
3.4. Rzuty - różnorodność kształtów | 306 |
3.5. Dyspozycja wnętrza; części składowe | 312 |
3.5.1. Prezbiterium | 318 |
3.5.2. Transept | 319 |
3.5.3. Kaplice, zatoczki kaplicowe, empory | 320 |
3.5.4. Sklepienia, stropy, kopuły | 321 |
3.5.5. Okna, świetliki, przeszklone szczyty, prześwity | 323 |
3.6. Bryła kościoła: elementy składowe | 327 |
3.6.1. Schody, wejście, podcienia | 331 |
3.6.2. Fasada, elewacje boczne | 333 |
3.6.3. Wieża | 334 |
3.6.4. Dach | 338 |
3.6.5. Detal | 340 |
3.7. Wyposażenie i wystrój | 343 |
3.7.1. Ołtarz | 344 |
3.7.2. Tabernakulum | 345 |
3.7.3. Witraż | 346 |
3.8. Motywy sprzyjające sacrum | 347 |
3.8.1. Motywy lokalne - swojskie i „rodzime" | 359 |
3.8.2. Motywy popularne i „obce" | 361 |
3.9. Symbolika | 363 |
3.10. Typ w architekturze | 374 |
4. KOŚCIOŁY KRAKOWA NA TLE PRĄDÓW IDEOWO-ARTYSTYCZNYCH | 379 |
4.1. Prądy, nurty i idee architektury sakralnej po II wojnie światowej | 379 |
4.1.1. Powrót do tradycjonalizmu - historyzm przetworzony | 379 |
4.1.2. W ramach tradycjonalizmu - redukcyjny „styl" swojski | 383 |
4.2. Modernizm w obliczu reformy liturgicznej i zmian soborowych | 387 |
4.2.1. Nurt rzeźbiarski-antyracjonalny | 389 |
4.2.2. Rzeźbiarskość - archirzeźba; dążenie do jednoprzestrzenności | 391 |
4.3. Modernizm i jego przemiany | 396 |
4.3.1. Modernizm klasyczny | 396 |
4.3.2. W poszukiwaniu indywidualnych rozwiązań | 397 |
4.3.3. Modernizm ekspresyjny - kościoły „namiotowe" | 399 |
4.3.4. Na pograniczu architektury ekspresyjnej, organicznej i strukturalnej | 403 |
4.3.5. Modernizm przekształcony - maniery(sty)czny, High Technology | 406 |
4.3.6. Nurt rzeźbiarski - ciąg dalszy - wariacje na jego temat | 413 |
4.3.7. Oksymoron w architekturze: zamknięty (na świat) - otwarty (na niebo) | 418 |
4.4. Postmodernizm - przywracanie świata utraconego | 422 |
4.4.1. W stronę komunikatywności: odniesienia do średniowiecza, baroku | |
i klasycyzmu | 426 |
4.4.2. Od „stylu opływowego" (rzut kolisty, spiralny) po „ekspresyjny" (rzut wycinka koła) | 434 |
4.4.3. Nowy regionalizm | 444 |
4.4.4. Neomodernizm i dekonstruktywizm | 448 |
ZAKOŃCZENIE | 455 |
ZUSAMMENFASSUNG | 473 |
INDEKS SKRÓTÓW | 477 |
BIBLIOGRAFIA | 479 |
Źródła archiwalne | 479 |
Archiwa parafialne (kroniki parafialne ww. kościołów) | 479 |
Źródła drukowane: dokumenty | 480 |
Albumy, atlasy, encyklopedie, leksykony, przewodniki, słowniki | 480 |
Prace niepublikowane (magisterskie, doktorskie oraz inne) | 483 |
Opracowania monograficzne poszczególnych parafii i kościołów Krakowa | 484 |
Opracowania monograficzne parafii i kościołów innych miast i miejscowości | 485 |
Opracowania teoretyczne: ogólne i szczegółowe | 486 |
Czasopisma | 502 |
Rozprawy, artykuły: w rocznikach, periodykach, kwartalnikach, tygodnikach | 502 |
Niektóre wybrane strony internetowe | 513 |
INDEKS WAŻNIEJSZYCH POJĘĆ I TERMINÓW | 515 |
INDEKS NAZWISK | 519 |
INDEKS MIEJSCOWOŚCI | 537 |
ILUSTRACJE I | |
Spis ilustracji LXI | |
Lokalizacja opisywanych kościołów Krakowa na schematycznym planie miasta LXIX | |