POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Tom ma charakter tematyczny, zawiera głównie artykuły poświęcone leksyce dotyczącej pożywienia we współczesnej i dawnej polszczyźnie ogólnej oraz w jej odmianach terytorialnych, będące pokłosiem konferencji z serii "Dialog pokoleń". Omówione w nich zostały wybrane zagadnienia związane z regionalnym i gwarowym słownictwem kulinarnym (w tym z nazwami pochodzenia obcego) pochodzącym z różnych obszarów Polski i z odmian polszczyzny funkcjonującej poza krajem, m.in. z Małopolski, zwłaszcza z Podhala, Pogórza, Kielecczyzny, Lubelszczyzny, Wielkopolski, pogranicza Wielkopolski i Małopolski, Krajny, ziemi chełmińsko-dobrzyńskiej, Warmii i Mazur, Kresów północnych (Grodzieńszczyzna) i południowych (Lwowskie). Przedmiotem kilku artykułów są nazwy poszczególnych potraw w różnych gwarach polskich zróżnicowane często nie tylko formalnie (np. morfologicznie), ale także etymologicznie.
Część opracowań dotyczy dawnej leksyki kulinarnej (np. zawartej w najstarszych polskich książkach kucharskich), część – współczesnego słownictwa ogólnopolskiego (np. nazw wypieków cukierniczych, nazw potraw zweganizowanych), kilka – leksyki najnowszej (np. neologizmów kulinarnych zgromadzonych w Obserwatorium Językowym UW czy używanych na blogach internetowych).
Pozostałe artykuły zostały poświęcone leksykografii historycznej, historii języka polskiego (o rozwoju zainteresowań historycznymi dokumentami zwerbalizowanej świadomości językowej Polaków), semantyki, frazematyki (o chrematonimach pochodnych od skrzydlatych słów) i onomastyki (o etymologii i motywacji przedwojennych urzędowych nazw miejscowości gminy Turgiele na Wileńszczyźnie).
Całość tomu poprzedza biogram – wspomnienie o śp. Profesor Barbarze Falińskiej, wybitnej językoznawczyni, polonistce i slawistce, działaczce społecznej i oświatowej, zmarłej 13 marca 2022 roku.
Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).
******
This thematic volume contains mainly articles examining food- and nutrition-related lexis in modern and historical general Polish as well as in local varieties of the Polish language. The papers derive from presentations given at a "Dialogue of Generations" conference.
The authors focus on selected issues associated with regional and dialectal culinary lexis (including names with foreign etymology) from different regions in Poland and abroad, among them: Lesser Poland, especially Podhale, Pogórze, Kielce and Lublin Regions, Greater Poland, the Greater Poland-Little Poland borderland, Krajna, the Chełm and Dobrzyń Land, Warmia and Masuria, and the Northern and Southern Kresy/Borderlands (Grodno/Hrodna and Lwów/Lviv Regions, respectively). A few of the articles deal with names for particular dishes in different Polish dialects, often diversified both formally (e.g. morphologically) and in terms of etymology. Some contributions discuss old culinary lexis (including the lexis of the oldest Polish cookbooks), some examine modern general Polish vocabulary (like names for articles of pastry, or veganised dishes), several document newest lexis (including culinary neologisms collected by the University of Warsaw’s Language Observatory and those used in the blogosphere).
The remaining papers are devoted to historical lexicography, history of the Polish language (on the development of interest in historical documents of Polish-speakers’ verbalised linguistic consciousness), semantics, phrasematics (on chrematonyms derived from winged words) and onomastics (on the etymology and motivation of pre-World War Two official place names in the gmina/commune of Turgiele in the Wilno/Vilnius Region).
The volume opens with a short biography in memoriam of the late Professor Barbara Falińska, an outstanding linguist, Polish philologist and Slavist, social and educational activist, who passed away on 13 March 2022.
The publication is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland license (CC BY 3.0 PL) (full license available at: https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/legalcode).
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 595 |
Kategoria | Publikacje darmowe |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Od redakcji | 13 |
Halina Karaś | |
Profesor Barbara Falińska (1931–2022) | 17 |
I. SŁOWNICTWO ZWIĄZANE Z POŻYWIENIEM | |
W JĘZYKU OGÓLNYM I ODMIANACH TERYTORIALNYCH POLSZCZYZNY | |
Monika Buława | |
Jarmuż, warmuz, farmuga – o kilku pokrewnych etymologicznie germanizmach w gwarowym słownictwie kulinarnym | 25 |
Magdalena Grupa-Dolińska | |
Nazwy pożywienia i napojów w słownikach gwary chełmińsko-dobrzyńskiej | 43 |
Irena Jaros | |
Prażoki i prażuchy, prażucha i porka – czyli o regionalnych wariantach nazwy pewnej ziemniaczanej potrawy | 67 |
Natalia Jóźwiak | |
Typowy ślonski łobiod jako koncept językowo-kulturowy w blogach kulinarnych | 77 |
Monika Kaczor | |
Co robi z nami post i jak o tym mówimy? Propozycja rekonstrukcji znaczenia postu (na przykładzie ulotek reklamowo-informacyjnych) | 93 |
Piotr Kładoczny | |
Konceptualizacja zmysłu smaku w twórczości Jerzego Pilcha | 107 |
Justyna Kobus | |
Nazwy skwarki, skrzyczki, skrzoki ze słoniny w języku mieszkańców wielkopolskich wsi | 131 |
Krzysztof Kołatka | |
Ańtop, ćrulki i wintbojtel, czyli o krajeńskich germanizmach kulinarnych | 145 |
Katarzyna Konczewska | |
Nazwy pożywienia w gwarach grodzieńskich świadectwem historycznej wielojęzyczności subregionu | 167 |
Anna Kostecka-Sadowa | |
Nazwy potraw w mowie mieszkańców dawnych Kresów południo-wschodnich (na przykładzie kilku wsi z obwodu lwowskiego) | 185 |
Monika Kresa | |
Nie tylko ratatuja – jak o jedzeniu i gotowaniu mówią bohaterowie animacji Ratatuj w polskiej wersji dubbingowej | 201 |
Renata Kucharzyk | |
Leksykalne zróżnicowanie nazw jednej potrawy w gwarach Pogórza wschodniego | 217 |
Ilona Kulak | |
Co o zwyczajach żywieniowych mieszkańców wsi podhalańskich mówią ludowe nazwy roślin? | 233 |
Katarzyna Kuligowska | |
Nazwy potraw we frazeologii polskiej | 247 |
Agnieszka Latos | |
Neologizm kulinarny kaszotto. Studium przypadku | 273 |
Jarosław Łachnik | |
Analiza najnowszego słownictwa polskiego z pola tematycznego JEDZENIE – na materiale słownika Obserwatorium Językowego UW. Analiza formalna | |
jednostek i analiza ilościowa pola | 291 |
Błażej Osowski | |
Obkład – czym się to je? Kilka słów o wielkopolskim regionalizmie | 315 |
Halina Pelc | |
Codzienne pożywienie mieszkańców dawnej lubelskiej wsi – obraz językowy | 327 |
Emil Popławski | |
Nie tylko o przeróżnych wyrobach piekarniczych. Leksem kołacz w polszczyźnie | 341 |
Renata Przybylska | |
Kategoria kształtu w dawnych przepisach kulinarnych | 349 |
Lidia Przymuszała, Dorota Świtała-Trybek | |
Gwarowe nazwy wyrobów ze świniobicia (na materiale śląskim) | 363 |
Maciej Rak | |
Hasło JEŚĆ w ujęciu etnolingwistycznym (na podstawie kartoteki Słownika mitologii polskiej Jana Karłowicza) | 377 |
Jerzy Reichan | |
Wyraz zalewajka w gwarach polskich | 397 |
Jerzy Sierociuk | |
Kilka słów o kulinariach w Dąbrówce Wielkopolskiej – czyli leksykograficzny przyczynek do charakterystyki „kuchni polskiej” | 409 |
Katarzyna Sobolewska | |
Nazwy i skład codziennych posiłków w gwarach Warmii i Mazur | 425 |
Anna Tyrpa | |
Chleb w świetle polskiej frazematyki gwarowej | 435 |
Elżbieta Wierzbicka-Piotrowska | |
Przewodnik po polskich nazwach ciast, ciastek i ciasteczek | 451 |
Małgorzata Witaszek-Samborska, Martyna Skrzypczak | |
Tofucznica i skrzydełka z boczniaka, czyli o nazwach potraw zweganizowanych we współczesnej polszczyźnie uwag kilka | 469 |
II. VARIA | |
Marcin Jakubczyk | |
Odnaleziony prospekt wydawniczy Dykcjonarza przysłów francuskich... (1782) | 491 |
Anna Kapuścińska | |
Zur Bildlichkeit der Schrift in der populären Kultur | 509 |
Krzysztof Maćkowiak | |
Rozwój zainteresowań historycznymi dokumentami zwerbalizowanej świadomości językowej Polaków | 525 |
Mariola Wołk | |
Chwila i moment w ujęciu semantycznym | 547 |
Aneta Wysocka | |
Eptonim w funkcji nazwy własnej: motywacja, kontekst, intencja (na przykładzie frazy Jeszcze w zielone gramy) | 559 |
Bożena Žilo | |
Uwagi o etymologii i motywacji przedwojennych urzędowych nazw miejscowości gminy Turgiele na Wileńszczyźnie | 571 |
WYTYCZNE DLA AUTORÓW | 589 |