POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
Książka jest poświęcono literackiej kulturze popularnej kształtującej się w Łodzi – mieście, które przeżyło gwałtowną transformację z sennej osady w wielki ośrodek przemysłu włókienniczego. Publikacja składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej badacze opisują obszary twórczości literackiej rzadko odwiedzane przez literaturoznawców czy kulturoznawców: pieśni i piosenki funkcjonujące w środowisku robotniczym w całej ich różnorodności gatunkowej i tematycznej; literaturę brukową (na przykładzie kupletów) skierowaną do masowego, słabo wykształconego odbiorcy i egzystującą na obrzeżach literatury „wysokiej”; popularną literaturę humorystyczną i satyryczną, której Łódź stała się w okresie międzywojennym ważnym ośrodkiem wydawniczym; gatunki kultury masowej rodzące się w dwudziestoleciu międzywojennym – odcinkową powieść popularną oraz „historyjki obrazkowe”, czyli zaczątki komiksu pojawiające się na łamach „Expressu Wieczornego Ilustrowanego”; a na zakończenie tej części – teksty reklamowe. Druga część książki to antologia przybliżająca świat tekstów funkcjonujących w łódzkiej kulturze popularnej. Jej poszczególne działy odpowiadają artykułom z części pierwszej i stanowią uzupełnienie badawczych opisów i rozpoznań. Nie dąży ona do kompletności czy nawet reprezentatywności, ale ma jedynie dawać wyobrażenie o bogactwie zjawisk literackich i z pogranicza literatury, które współtworzyły kulturę popularną wielkomiejskiej Łodzi.
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 372 |
Kategoria | Antropologia kulturowa |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8331-235-4 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Pogranicze
do koszyka
Pogranicze polsko-niemieckie jako...
do koszyka
Pogranicze polsko-żydowskie
do koszyka
Pogranicze prawa administracyjnego
do koszyka
Pogranicze wszystkiego
do koszyka
Hayden War. Tom 8. Pogranicze w ogniu
do koszyka
Hayden War. Tom 8. Pogranicze w ogniu
do koszyka
Spis treści
Krystyna Radziszewska, Wielokulturowa Łódź – między historią a codziennością | 9 |
Przemysław Owczarek, Między folklorem a kulturą popularną | 37 |
Przemysław Owczarek, Pieśni robotniczej Łodzi. Od połowy XIX w. do 1939 r | 49 |
Katarzyna Badowska, „Podkasana Muza” w druku. Przedwojenne łódzkie kuplety, czyli o pewnym typie „literatury-ulicznicy” | 123 |
Bartłomiej Cieśla, Twórczość satyryczna na łamach łódzkiej prasy humorystycznej (do 1939 r.) | 147 |
Karolina Kołodziej, Powieść odcinkowa na łamach „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” w dwudziestoleciu międzywojennym | 163 |
Karolina Kołodziej, Odcinkowe historyjki obrazkowe na łamach „Expressu Wieczornego Ilustrowanego” | 171 |
Krystyna Piątkowska, Przemysław Owczarek, Mityzować i zarabiać. Impresje na temat łódzkiej reklamy do końca lat 30. XX w | 185 |
ANTOLOGIA | 197 |
I. PIEŚNI I PIOSENKI ROBOTNICZE | |
1.1. Pieśni pamięci o wsi (pochodzenia ludowego) | |
N.N., Jechali panowie z rana na pole | 199 |
N.N., Cego kalinko w dole stois? | 200 |
N.N., Jasna nasza korona | 201 |
N.N., Tu me nocka zdybała | 203 |
N.N., Bodajże cię moja mała | 203 |
N.N., U konika siwa noga | 203 |
1.2. Pieśni pracy | |
N.N., Wstaję rano, jak najraniej | 204 |
N.N., A ty orzesz, a ty siejesz (przeł. z jidysz Dariusz Dekiert) | 205 |
N.N., Fabryczna dziewczyna | 206 |
N.N., Motor | 207 |
Walenty Kotarski, Bóg się rodzi | 208 |
1.3. Pieśni wiary | |
Jan Gutner, Gdybyś się Jezuniu w Łodzi urodził | 208 |
[Szymon Frug], Piasek i gwiazdy (przeł. z jidysz Dariusz Dekiert) | 209 |
1.4. Pieśni walki (o upodmiotowienie w społeczeństwie klasowym) | |
N.N., Boże, coś Polskę | 210 |
Eugeniusz Pottier, Międzynarodówka | 212 |
Bolesław Czerwieński, Czerwony sztandar | 214 |
N.N., 1 maj 1896 roku | 215 |
N.N., Śmierć prowokatora | 216 |
N.N., Na barykady | 217 |
N.N., Oprawcom Łodzi | 218 |
N.N., Ballada o Okrzei | 219 |
N.N., Śmierć Kunitzera | 220 |
Zygmunt Ból, Łodzianka | 221 |
N.N., Jest na Długiej kamienica | 222 |
N.N., Pieśń więzienna | 223 |
Aleksy Rżewski, Bez pracy i chleba | 224 |
Jan Gutner, Kolęda dziadowska | 226 |
Zula Pacanowska, Pieśń o Łodzi | 227 |
1.5. Ludyczne pieśni masowe (zabawa, rozrywka, sensacja, miłość) | |
N.N., Zawsze klawo jest w zapusty | 228 |
N.N., W czynszowej kamienicy | 229 |
N.N., Kominiarz | 230 |
Walenty Kotarski, W bałuckiej cichej dzielnicy | 231 |
N.N., Moc było zbrodni na świecie | 233 |
N.N., Na jednym cmentarzu | 234 |
N.N., Życie złodzieja | 237 |
2.1. Pieśni o mieście | |
Antoni Teodorczyk, W mieście Łodzi na Szlezyngu | 238 |
N.N., Cztery mile lasu | 239 |
N.N., Niedziela w Czarnocinie | 240 |
N.N., Przyjechał Wojtek do Łodzi | 241 |
N.N., Hej, Łodzianko, czemuś smutna | 242 |
Anna Eckersdorf-Kalinowska, Stara Łódź | 243 |
N.N., Bałuty | 245 |
N.N., Nie ma jak to w mieście Łodzi | 246 |
2.2. Ulica i plac | |
Carl Heinrich Schultz, Szlagiery łódzkiej ulicy (przeł. z niemieckiego Małgorzata Półrola) | 247 |
N.N., Panna Franciszka | 250 |
N.N., Dorożkarz łódzki | 251 |
N.N., Hej, na Rynku Geyera | 251 |
2.3. Szynki | |
Carl Heinrich Schultz, Szlagiery łódzkiej ulicy (przeł. z niemieckiego Małgorzata Półrola). | 252 |
2.4. Podwórka | |
Mojżesz Puławer, Żydowscy muzykanci podwórkowi w Łodzi (przeł. z jidysz Dariusz Diekiert) | 253 |
Mojżesz Puławer, Ślepy Maks (przeł. z jidysz Julia Makosz) | 255 |
Mojżesz Puławer, Berke – śpiewak podwórkowy z laską (przeł. z jidysz Krystyna Radziszewska) | 257 |
Alfred Renner, Podwórkowi muzykanci (przeł. z niemieckiego Krystyna Radziszewska) | 259 |
Mojżesz Puławer, Kataryniarze (przeł. z jidysz Natalia Krynicka) | 261 |
2.5. Majówki w parkach i na terenach zamiejskich | |
N.N., Na majówkę w Mani lesie | 264 |
N.N., W Łagiewnikach na majówce | 265 |
2.6. Imieniny | |
N.N., Na Bałutach klawa dzisiaj jest zabawa | 266 |
N.N., Mańki imieniny | 267 |
II. ŁÓDZKIE KUPLETY | |
J. Ciechanowski, Ja nie, już nie | 269 |
N.N., Obrazki łódzkie | 270 |
N.N., Na Bałutach | 273 |
As-Pik, Niedziela na Bałutach | 274 |
N.N., Andzia z Kozin | 276 |
Stanisław Śliwiński, Frajda w Helenowie | 277 |
Stanisław Śliwiński, Oj-ra łódzka | 278 |
B. Bronowski, Kominiarczyk | 280 |
N.N., Karnawał w Łodzi | 281 |
Walenty Kotarski, Boże Narodzenie w Łodzi | 282 |
III. HUMOR I SATYRA WIELOJĘZYCZNEJ ŁODZI | |
… po polsku | |
Hieronim Schiff, Łódzkich rymów kilkoro | 283 |
X.X., Szopka łódzka | 283 |
Mi-mo, Czekaj tatka… | 289 |
Daktyl, Kraina płócien | 290 |
N.N., 30-lecie | 292 |
N.N., Strofy o Łodzi i łodzianach [I] | 292 |
Daktyl, Łódzki asymilator | 297 |
N.N., Strofy o Łodzi i łodzianach [II] | 298 |
Loup, Sąd | 301 |
Karol Śmich, Łódź | 304 |
N.N., Bije Kuba… | 305 |
H.Pł., Lew | 305 |
Wacław Drozdowski, Budowa teatru. Komedia w 3 aktach | 306 |
H. Płochocki, Pod pręgierz: BUDUJĄ, BUDUJĄ | 307 |
Pierrot, Oda do łodzianki | 307 |
Wład., Łódzkie bajki | 308 |
Meteor, Poetom z łaski swojej | 310 |
… w jidysz (przeł. Agnieszka Żółkiewska) | |
Josef Miler, Dzisiejsi narzeczeni | 311 |
[Lejb Berman], Pytania | 311 |
Graf Kali, Minuta dla śmiechu | 312 |
[Lejb Berman], Moja kuczka | 313 |
Graf Kali, Zarobek mojego wujka Eliego. Humoreska | 314 |
Ge-Ka, Żydowski nudnik | 314 |
Graf Kali, Purimowy liścik z Zakopanego. Od żony do męża | 316 |
Graf Kali, Zarobek po amerykańsku | 317 |
Kowner, Moja żona | 319 |
Graf Kali, Wielki spadek | 320 |
Graf Kali, Nasza kuczka | 322 |
Bag., Moje spotkanie z cadykiem aleksandrowskim, oby żył długo i szczęśliwie, amen… | 323 |
… po niemiecku (przeł. Małgorzata Półrola) | |
Wilfried Spectator, Łódź stoi na głowie | 324 |
Wilfried Spectator, Wolny jak ptak... (Piosenka o forsie) | 324 |
Wilfried Spectator, Idzie plajta | 325 |
Wilfried Spectator, Sekutnica albo jak to wygląda w gazecie „Echo” | 325 |
… po rosyjsku (przeł. Anna Bednarczyk) | |
Wujek Mitia, Pieśń bałuciarza | 326 |
IV. POWIEŚĆ BRUKOWA W ODCINKACH | |
Ludwik Starski, Helena Ordężanka, Tajemnice łódzkiego cmentarza. Sensacyjny romans z życia Łodzi | 327 |
V. ODCINKOWE HISTORYJKI OBRAZKOWE | |
O żywocie Moryca Konto – rapsody frywolne. Wielki łódzki film obyczajowo-kryminalno-manufakturowy w aktach i częściach | 341 |
Łódź w dobie chłopczycy. Wielka rewia karnawałowa „Expressu” w 4 seriach. Rys. St. Dobrzyński | 345 |
VI. TEKSTY REKLAMOWE | |
6.1. Teksty reklamowe z kalendarza „Łodzianka” i tygodnika „Śmiech”, 1903–1913 | 350 |
6.2. Teksty reklamowe Grafa Kali (Lejba Bermana) z jednodniówki Akdumos, 1936 (przeł. z jidysz Julia Makosz) | 355 |
Indeks nazwisk | 365 |