POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Książka stanowi propozycję socjologicznej analizy polskiej historiografii dziejów najnowszych, traktującą tworzenie historii Polski jako typ polityki publicznej. Na podstawie bogatego materiału empirycznego i korzystając z wielu metod badawczych, przede wszystkim socjologii pól Pierre’a Bourdieu, autor dowodzi, że polityka ta prowadzona była, choć nieco innymi metodami, zarówno w okresie Polski Ludowej, jak i po upadku komunizmu. W tym ujęciu badani przez niego historycy jawią się też jako współtwórcy tak rozumianej polityki historycznej, z konieczności uwikłani w procesy instrumentalizacji historii, które Valentin Behr bada w sposób systematyczny w kategoriach związków pomiędzy polami społecznymi.
W pracy wskazano na liczne i czasem nieoczywiste elementy ciągłości „pola polskiej historiografii”, w tym stałe tendencje łączące okresy PRL i III RP. Autor proponuje perspektywę traktującą tworzenie historii Polski jako typ polityki publicznej. Studium stanowi istotny wkład do wiedzy o polskiej historiografii dziejów najnowszych, ale przede wszystkim do socjologii wiedzy i badań nad polską inteligencją.
Autonomię historii najnowszej oraz zmieniające się historycznie polityczne ograniczenia, jakim podlega,
zanalizowano na dwóch płaszczyznach: na poziomie prowadzonej przez władze państwowe polityki historycznej oraz samych badań historycznych. Pierwszy zakres dotyczy ograniczeń politycznych pochodzących z zewnątrz pola historii oraz sposobów, w jaki historycy się do nich dostosowują. Drugi zaś – politycznych ograniczeń istniejących wewnątrz pola, które przejawiają się intelektualnym zaangażowaniem historyków i odnoszą się również do rywalizacji właściwej polu akademickiemu. […]
Oba te rodzaje napięć zmniejszają niezależność badań historycznych. W pracy podjęto próbę ukazania, w jaki sposób logika wewnętrznej rywalizacji na polu historii polega właśnie na pozycjonowaniu się wobec pochodzących z zewnątrz ograniczeń, […] mogą[cych] jednocześnie stać się zasobami dla aktorów, którzy je sobie przyswoją. (Ze Wstępu)
Biorąc pod uwagę rozmach prezentowanego dzieła, stanowi ono bez wątpienia pionierskie, systematyczne badanie ewolucji pola wybranej nauki i jej elit, i będzie niezwykle ważnym punktem odniesienia dla wszystkich badaczy dziejów polskich elit i nauki polskiej, a jednocześnie niebywale istotnym łącznikiem pomiędzy badaniami krajowymi a międzynarodowymi. (Z przedmowy prof. Tomasza Zaryckiego)
Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).
Książka Valentina Behra stanowi ciekawy i odmienny od dotychczasowych ujęć wkład do debaty nad polityką historyczną jako zjawiskiem. Umieszcza je poza zaangażowanymi ideowo i politycznie sporami historyków, znajdując inny kontekst – [analizując je] jako wyraz prowadzonych przez państwo polityk publicznych, ale także rozpatrując historyków jako aktorów istotnych w ich tworzeniu i wdrażaniu. (Z recenzji dr hab. Agnieszki Kolasy-Nowak)
Historia polskiego środowiska historycznego badana była dotąd innymi metodami, niż zrobił to Valentin Behr. Podejście Behra do historiografii i historyków w powojennej Polsce nie było dotąd stosowane i w tym sensie jest nowatorskie i godne upowszechnienia. [...] Dodatkową zaletą książki Behra jest fakt, że charakteryzuje ją większa swoboda i klarowność interpretacji, która przynajmniej częściowo związana jest pewnie z faktem, że Behr nie był uczestnikiem opisywanego świata i gier w polu polskiej historiografii. (Z recenzji prof. Anny Sosnowskiej-Jordanovskiej)
*********
Postwar Polish Historiography as a Battle Field. A Study in Sociology of Knowledge and Politics
The book proposes a sociological analysis of Polish historiography of the contemporary period that treats the creation of Polish history as a type of public policy. Based on rich empirical material and using a number of research methods, most notably Pierre Bourdieu’s sociology of fields, the author argues that policy of this kind was pursued, albeit using somewhat different methods, both in the People’s Republic of Poland and after the fall of communism. In keeping with this approach, the historians he studies are also seen as co-creators of historical policy, inevitably entangled in processes of instrumentalizing history, which Valentin Behr systematically investigates in terms of interrelations between social fields.
*********
Dr Valentin Behr (ORCID 0000-0001-6735-8793) – socjolog afiliowany w Centrum Badawczym SAGE (CNRS i Uniwersytet Strasburski). Uzyskał stopień doktora nauk politycznych na Uniwersytecie Strasburskim w 2017 roku. Były pracownik naukowy na Uniwersytecie Warszawskim (Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca oraz Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich). Jego główne zainteresowania badawcze obejmują politykę historyczną, socjologię wiedzy i idei oraz socjologię elit.
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 410 |
Kategoria | Publikacje darmowe |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
Tłumaczenie | Jadwiga Lembas, Przemysław Szczur |
ISBN-13 | 978-83-235-5430-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Podziękowania | 9 |
Przedmowa (Tomasz Zarycki) | 11 |
Wstęp 16 | |
1. Między nauką a polityką: zawód historyka w Polsce. | |
Perspektywa historyczna | 18 |
2. Dwie linie interpretacyjne | 22 |
Historia jako kategoria interwencji państwa | 23 |
Historycy jako aktorzy polityczni | 25 |
3. Trzy wymiary ramy koncepcyjnej | 28 |
Socjologia intelektualistów | 28 |
Socjologia polityki publicznej | 31 |
Badania nad historiografią | 32 |
4. Materiały badawcze | 33 |
5. Struktura pracy | 37 |
Rozdział I. Polityka naukowa wytyczana przez władze | |
partyjno-państwowe. Nadejście „nowej historii” | 39 |
1. Złożone przyczyny wymiany kadr w obrębie | |
dyscypliny historycznej | 41 |
Ku nowemu modelowi szkolnictwa wyższego | 42 |
Zróżnicowane profile aktorów odnowy historiografii | |
inspirowanej marksizmem | 49 |
Centralizacja i planowanie badań naukowych | 67 |
2. Odnowa historiografii w praktyce | 72 |
Narzucenie nowego kanonu metodologicznego o | |
nieprecyzyjnych konturach: marksizmu-leninizmu | 72 |
Na marginesie świata akademickiego – historia | |
najnowsza | 84 |
Wnioski | 91 |
Rozdział II. Stopniowe kwestionowanie ideologizacji nauki historycznej: „zwrot” 1956 roku 93 | |
1. ,,Dogmatycy” kontra ,,rewizjoniści”? Historycy | |
wobec zmian politycznych | 95 |
Walka o definicję zawodu historyka | 96 |
„Dogmatycy” kontra „rewizjoniści” czy działacze | |
versus uczeni? | 97 |
Zakwestionowanie partyjnych historyków | 101 |
Źródła antagonizmu między „dogmatykami” i | |
„rewizjonistami” – odmienne drogi życiowe | 105 |
Jak stosować marksizm w historii? | 109 |
Trudna definicja „postępowości” | 109 |
Kwestia marksizmu w 1956 r. | 113 |
„Pesymizm błędnych tez” | 117 |
Zakwestionowanie historii w służbie partii | 119 |
Niesprecyzowany marksizm poszerzający granice | |
wolności wypowiedzi | 123 |
2. Przetasowania na stanowiskach i zmiana miejsc w | |
obrębie dyscypliny | 125 |
Wykluczenie historyków partyjnych z kierownictwa | |
IH PAN | 125 |
Mniej upartyjniona Rada Naukowa IH PAN | 125 |
Opanowanie Redakcji „Kwartalnika Historycznego” | |
przez kierownictwo IH PAN | 128 |
Potwierdzenie autonomii dyscypliny: zjazdy | |
Polskiego Towarzystwa Historycznego | 131 |
Wycofanie się historyków partyjnych na uniwersytet | |
i kwestia kształcenia przyszłych historyków | 136 |
Wnioski | 140 |
Rozdział III. Rok 1956 i jego konsekwencje: względna | |
autonomizacja historii najnowszej 142 | |
1. Subdyscyplina o niewielkiej autonomii | 143 |
„Atmosfera skrępowania wolności”: krytyka | |
podporządkowania badań władzy politycznej | 143 |
Zmagania z cenzurą | 151 |
2. Między uczonym a profanem: historiografia dziejów | |
najnowszych (1957–1979) | 163 |
Produkcja naukowa lat 1957–1979 w kontekście | |
czasopism naukowych | 163 |
O II wojnie światowej: walka „przeciw faszyzmowi” | |
i polska martyrologia | 164 |
O Polsce Ludowej: historia partii, historia | |
społeczeństwa | 172 |
Czasopisma naukowe poświęcone historii najnowszej | |
(koniec lat 50.–koniec lat 70.) | 176 |
Historia podzielona: trzy ośrodki badawcze | |
historii najnowszej | 181 |
Wnioski | 190 |
Rozdział IV. Uprawianie historii w kontekście zmiany | |
ustrojowej: kontestacja oficjalnej historiografii 192 | |
1. Opozycyjna inteligencja | 194 |
Stopniowe zrywanie intelektualistów z partią | 194 |
„Uniwersytet Latający”: opozycyjna historia bez | |
historyków? | 201 |
Zapełnianie „białych plam”: tworzenie | |
alternatywnej narracji | 209 |
2. Zmieniać historię, żeby zmienić ustrój? Historia w | |
szkole jako element walki politycznej w epoce | |
„Solidarności” | 214 |
Propozycje „Solidarności” „integralnym składnikiem | |
procesu odnowy” | 216 |
Propozycje „o charakterze politycznie | |
tendencyjnym” | 223 |
Opinie naukowo-polityczne | 224 |
Zderzenie historii oficjalnej z historią | |
opozycyjną | 228 |
Pozycje i stanowiska w polu historii | 236 |
3. Wpływ „karnawału «Solidarności»” na rozwój | |
historiografii naukowej | 241 |
Publikacje historyczne z lat 80 | 241 |
Dwie drugoobiegowe książki z zakresu historii | |
politycznej oraz ich autorzy | 250 |
Dwójka autorów o różnych biografiach | 251 |
Polska XX w. widziana oczyma Wojciecha | |
Roszkowskiego: historia wartości | 256 |
Geneza Polski Ludowej Krystyny Kersten: historia | |
„na zimno” | 259 |
Wnioski | 262 |
Rozdział V. Dziedzictwo PRL i rekonfiguracje historii | |
najnowszej 264 | |
1. Redefinicja historii | 266 |
Dawni i nowi specjaliści od historii najnowszej po | |
1989 r. | 266 |
Wzrost zainteresowania historią najnowszą | 266 |
Polemika charakterystyczna dla odnowy | |
historiografii | 274 |
Rewizja dziejów Polski Ludowej: między nauką a | |
polityką | 281 |
Historia „prawdziwa” i powrót pozytywizmu | 281 |
Kwestia oceny PRL oraz jego miejsca w dziejach | |
Polski | 287 |
2. Rozliczanie komunizmu jako nowe ograniczenie | |
heteronomiczne | 294 |
Przegrupowania polityczne i zarządzanie | |
dziedzictwem PRL | 296 |
Kwestia archiwów służb bezpieczeństwa i ich | |
wykorzystywania | 300 |
Powstanie ministerstwa historii: o Instytucie | |
Pamięci Narodowej | 303 |
3. Ograniczenia polityczne i ekonomiczne | 309 |
Prawa rynkowe | 310 |
Zróżnicowana dynamika karier | 313 |
Sytuacja sprzyjająca popularyzatorskiej | |
działalności publikacyjnej | 317 |
Wnioski | 321 |
Rozdział VI. Państwo i historia w epoce IPN 323 | |
1. Państwowa polityka historyczna | 325 |
Stara idea w nowych szatach | 326 |
Spór środowiskowy: analiza socjologiczna debaty o | |
‘polityce historycznej’ | 334 |
Obrona „polskiego punktu widzenia”: spuścizna | |
‘polityki historycznej’ | 345 |
2. ‘Polityka historyczna’ a przeobrażenia zawodu | |
historyka | 350 |
Historycy-biurokraci twórcami ‘polityki | |
historycznej’ | 351 |
Historycy-aktywiści czy „policjanci pamięci”? Co | |
sprawa Wałęsy mówi o przenikaniu się dyskursów | |
historycznego, sądowniczego i aktywistycznego | 361 |
Cenckiewicz i Gontarczyk: między historykami- | |
biurokratami a historykami-aktywistami | 361 |
„Przyczynek do biografii” Wałęsy i jego recepcja | |
365 | |
Być historykiem w IPN | 370 |
Historycy-urzędnicy | 371 |
Twórczość historiograficzna a struktura pola | |
historii | 375 |
Wnioski | 379 |
Zakończenie | 381 |
Spis tabel i wykresów | 386 |
Wykaz skrótów | 388 |
Bibliografia | 391 |
Indeks osób | 402 |