POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi
Do późnego średniowiecza dominowały rany zadawane bronią białą, wraz z pojawieniem się prochu strzelniczego zwiększyła się energia zadawanych obrażeń, a przez to ich rozległość, oraz pojawił się nowy czynnik – wysoka temperatura. W dobie rozkwitu przemysłu ciężkiego masowym problemem stały się wypadki przy pracy, natomiast z postępem motoryzacji przybyła znaczna liczba pacjentów poszkodowanych w wypadkach drogowych.
Ciężkie obrażenia ciała wydają się całkowicie nieprzewidywalne zarówno ze względu na ich rozległość, różne czynniki sprawcze, czas zdarzenia i transportu do szpitala, jak i wyjściowy stan pacjenta w chwili zdarzenia oraz jego obciążenia chorobowe. Mimo że każdy uraz jest inny, postępowanie w większości przypadków powinno być zgodne z wytycznymi i algorytmami.
„Ostre stany zagrożenia życia w obrażeniach ciała” to skarbnica wiedzy o postępowaniu ratunkowym w różnych stanach zagrożenia życia związanych z urazami. Jednolity układ rozdziałów obejmujący medyczne czynności ratunkowe w części przedszpitalnej, leczenie ratunkowe w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym oraz specjalistyczne leczenie w docelowym oddziale szpitalnym pomaga w poruszaniu się po obszernej tematyce.
Autorami są wybitni specjaliści, znawcy tematu, nauczyciele akademiccy i doświadczeni praktycy.
Książka jest doskonałym źródłem wiadomości przede wszystkim dla osób przygotowujących się do egzaminu specjalizacyjnego z medycyny ratunkowej, chirurgii czy ortopedii, a także lekarzy pracujących w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych i Centrach Urazowych. Powinna też zainteresować studentów medycyny.
Rok wydania | 2018 |
---|---|
Liczba stron | 1209 |
Kategoria | Medycyna ratunkowa |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-5665-5 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Ostre zespoły wieńcowe
do koszyka
Ostre cięcia
do koszyka
Ostre cięcie
do koszyka
Ostre cięcie
do koszyka
Ostre cięcie
do koszyka
Ostre małe cięcia
do koszyka
Ostre małe cięcia
do koszyka
Ostre schorzenia jamy brzusznej
do koszyka
Spis treści
Rekomendacja I Jerzy Robert Ładny XXXV | |
Rekomendacja II Krzysztof Bielecki XXXVII | |
Rekomendacja III Radosław Owczuk XXXIX | |
Kilka słów od Redaktorów Naukowych Krystyn Sosada, Wojciech Żurawiński XLI | |
1. Epidemiologia ciężkich urazów ciała Zbigniew Śledziński, Dariusz Łaski | 1 |
1.1. Wprowadzenie | 1 |
1.2. Pandemia urazów | 2 |
1.3. Epidemiologia urazów z punktu widzenia szpitalnego oddziału ratunkowego | 6 |
1.4. Wypadki drogowe | 12 |
1.5. Przemoc i samobójstwa | 14 |
1.6. Upadki | 16 |
1.7. Urazy na skutek wypadku w pracy | 17 |
1.8. Urazy na skutek uprawiania sportu | 18 |
1.9. Urazy a alkohol | 18 |
1.10. Ciężkie urazy. Politrauma | 19 |
Piśmiennictwo | 22 |
2. Organizacja i funkcjonowanie centrów urazowych w Polsce i na świecie Leszek Brongel | 23 |
Piśmiennictwo | 36 |
3. Badanie pacjenta urazowego Jerzy Robert Ładny, Marzena Wojewódzka-Żelezniakowicz | 39 |
3.1. Wprowadzenie | 39 |
3.2. Badanie podmiotowe | 39 |
3.2.1. Dolegliwości bólowe (SAMPLE – pain) i skale oceny bólu | 40 |
3.2.2. Pozostałe elementy SAMPLE | 42 |
3.3. Badanie przedmiotowe | 43 |
3.3.1. Badanie przedmiotowe w warunkach przedszpitalnych – ITLS, PHTLS (primary, secondary survey) | 43 |
3.3.2. Badanie przedmiotowe w warunkach szpitalnych | 47 |
3.4. Badania obrazowe wykorzystywane podczas oceny pacjenta z obrażeniami ciała | 54 |
3.5. Badanie pacjenta urazowego w sytuacjach szczególnych | 55 |
3.5.1. Pourazowe zatrzymanie krążenia | 55 |
3.5.2. Badanie ciężarnej | 56 |
Piśmiennictwo | 57 |
4. Resuscytacja pacjenta urazowego Dorota Zyśko, Dariusz Timler | 59 |
4.1. Wprowadzenie | 59 |
4.2. Epidemiologia urazowego zatrzymania krążenia | 61 |
4.2.1. Miejsce zdarzenia urazowego zatrzymania krążenia (TCA) | 62 |
4.2.2. Obrażenia ciała u pacjentów z TCA oceniane według skali ISS | 62 |
4.2.3. Mechanizm urazu ciała | 62 |
4.2.4. Pierwszy zarejestrowany rytm serca | 63 |
4.3. Etiopatogeneza urazowego zatrzymania krążenia | 64 |
4.4. Hipotermia | 65 |
4.5. Kwasica | 66 |
4.6. Objawy urazowego zatrzymania krążenia | 67 |
4.7. Rozpoznanie urazowego zatrzymania krążenia | 67 |
4.7.1. Warunki przedszpitalne | 67 |
4.7.2. Pacjent z TCA w szpitalu | 68 |
4.8. Medyczne czynności ratunkowe prowadzone przez zespoły ratownictwa medycznego podstawowe (P) i specjalistyczne (S) na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 72 |
4.9. Postępowanie w SOR | 75 |
4.10. Leczenie specjalistyczne | 75 |
Piśmiennictwo | 76 |
5. Wstrząs urazowy Jerzy Lasek | 79 |
5.1. Definicje | 79 |
5.2. Rodzaje wstrząsu i ich patomechanizm | 80 |
5.3. Rozpoznanie przedszpitalne | 82 |
5.4. Transport pacjenta, postępowanie przedszpitalne i szpitalne | 84 |
Piśmiennictwo | 91 |
6. Zasady transportu i monitorowanie pacjenta urazowego Łukasz Krzych, Tomasz Sanak | 93 |
6.1. Wprowadzenie | 93 |
6.2. Transport pierwotny | 94 |
6.2.1. Bezpieczeństwo pacjenta i zespołu ratownictwa medycznego | 95 |
6.2.2. Siły i środki | 95 |
6.2.3. Modyfikacje techniki transportu | 96 |
6.2.4. Akronim AT-MIST ETA – przekazanie informacji o poszkodowanym do SOR/CU | 97 |
6.2.5. Komfort termiczny | 98 |
6.2.6. Monitorowanie podczas transportu | 98 |
6.3. Transport wtórny | 100 |
6.4. Transport wewnątrzszpitalny | 101 |
Piśmiennictwo . | 104 |
7. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów urazowych Opracowanie merytoryczne rozdz. 7 Cezary Pakulski | 105 |
7.1. Wprowadzenie Cezary Pakulski | 105 |
7.1.1. Definicje | 105 |
7.1.2. Wspólne problemy | 106 |
7.2. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami głowy Cezary Pakulski | 116 |
7.2.1. Analgezja, sedacja i anestezja na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 118 |
7.2.2. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na szpitalnym oddziale ratunkowym przez specjalistę medycyny ratunkowej | 122 |
7.2.3. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na docelowym oddziale szpitalnym przez specjalistę w danej dziedzinie | 124 |
7.3. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami twarzoczaszki Cezary Pakulski | 129 |
7.3.1. Analgezja, sedacja i anestezja na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 129 |
7.3.2. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na szpitalnym oddziale ratunkowym przez specjalistę medycyny ratunkowej | 132 |
7.3.3. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na docelowym oddziale szpitalnym przez specjalistę w danej dziedzinie | 134 |
7.4. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami gałki ocznej Cezary Pakulski | 137 |
7.4.1. Analgezja, sedacja i anestezja na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 137 |
7.4.2. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na szpitalnym oddziale ratunkowym przez specjalistę medycyny ratunkowej | 138 |
7.4.3. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na docelowym oddziale szpitalnym przez specjalistę w danej dziedzinie | 139 |
7.5. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami szyi Cezary Pakulski | 143 |
7.5.1. Analgezja, sedacja i anestezja na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 143 |
7.5.2. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na szpitalnym oddziale ratunkowym przez specjalistę medycyny ratunkowej | 144 |
7.5.3. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na docelowym oddziale szpitalnym przez specjalistę w danej dziedzinie | 145 |
7.6. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami klatki piersiowej i brzucha Cezary Pakulski | 146 |
7.6.1. Analgezja, sedacja i anestezja na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 147 |
7.6.2. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na szpitalnym oddziale ratunkowym przez specjalistę medycyny ratunkowej | 150 |
7.6.3. Analgezja, sedacja i anestezja w działaniach prowadzonych na docelowym oddziale szpitalnym przez specjalistę w danej dziedzinie | 151 |
Piśmiennictwo | 153 |
7.7. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów z obrażeniami narządu ruchu Jacek Majewski, Ewa Górnik-Właszczuk | 154 |
7.7.1. Analgezja, sedacja i anestezja w okresie przedszpitalnym | 154 |
7.7.2. Analgezja, sedacja i anestezja w okresie szpitalnym | 155 |
Piśmiennictwo | 160 |
7.8. Analgezja, sedacja i anestezja dzieci z urazami Ludwik Stołtny | 161 |
7.8.1. Wprowadzenie | 161 |
7.8.2. Zasady leczenia bólu u dzieci | 164 |
7.9. Analgezja, sedacja i anestezja pacjentów urazowych w wieku podeszłym Jerzy Wordliczek, Renata Zajączkowska | 172 |
7.9.1. Wprowadzenie | 172 |
7.9.2. Zmiany farmakokinetyki leków związane z wiekiem | 174 |
7.9.3. Ból pourazowy u pacjentów w wieku podeszłym | 174 |
7.9.4. Postępowanie okołooperacyjne u pourazowego pacjenta w wieku podeszłym | 187 |
7.9.5. Analgosedacja u pacjenta geriatrycznego po urazie | 191 |
Piśmiennictwo | 194 |
7.10. Analgezja, sedacja i anestezja kobiety ciężarnej po urazie Michał Gaca, Mieczysław Pietrzyk | 195 |
7.10.1. Wprowadzenie | 195 |
7.10.2. Środki farmakologiczne stosowane podczas znieczulenia u kobiet ciężarnych | 201 |
Piśmiennictwo | 208 |
8. Znieczulenie regionalne Waldemar Machała | 209 |
8.1. Wprowadzenie | 209 |
8.2. Uśmierzanie bólu u chorego urazowego | 209 |
8.3. Znieczulenie regionalne | 211 |
8.3.1. Leki używane w znieczuleniu regionalnym | 214 |
8.3.2. Co komu wolno, czyli kto jest uprawniony do wykonywania znieczulenia regionalnego | 215 |
8.3.3. Ograniczenia znieczulenia regionalnego u chorych po urazie, czyli co należy wiedzieć, zanim podejmie się decyzję o jego wykonaniu – rozważania praktyczne | 216 |
8.3.4. Warunki bezpiecznego znieczulenia regionalnego u chorych po urazie | 218 |
8.3.5. Sedacja w czasie znieczulenia ogólnego | 219 |
8.3.6. Zgoda na wykonanie znieczulenia regionalnego | 220 |
8.3.7. Praktyczne aspekty wybranych rodzajów znieczulenia regionalnego | 221 |
8.4. Zakończenie | 225 |
Piśmiennictwo | 225 |
9. Ból pourazowy Małgorzata Malec-Milewska, Radosław Chutkowski | 227 |
9.1. Wprowadzenie | 227 |
9.1.1. Definicja | 227 |
9.1.2. Epidemiologia | 227 |
9.1.3. Patomechanizm i objawy | 228 |
9.1.4. Okresy bólu po urazie ciała | 229 |
9.2. Postępowanie przeciwbólowe w zależności od miejsca świadczenia pomocy medycznej oraz od poszczególnych okresów po urazie ciała | 229 |
9.2.1. Postępowanie przeciwbólowe na miejscu wypadku i w czasie transportu | 229 |
9.2.2. Postępowanie przeciwbólowe w SOR | 233 |
9.2.3. Postępowanie przeciwbólowe w opiece ambulatoryjnej i w domu pacjenta | 237 |
9.2.4. Przetrwały ból pourazowy | 238 |
9.3. Podsumowanie | 241 |
Piśmiennictwo | 241 |
10. Krwotok pourazowy i urazowe uszkodzenie naczyń Piotr Richter, Marian Kratochwil | 243 |
10.1. Wprowadzenie | 243 |
10.2. Postępowanie przedszpitalne, na miejscu zdarzenia | 243 |
10.3. Transport do centrum urazowego | 244 |
10.4. Postępowanie w SOR | 246 |
10.4.1. Badania laboratoryjne | 246 |
10.4.2. Badania obrazowe | 247 |
10.4.3. Czynniki ryzyka i dalsze postępowanie szpitalne | 247 |
10.4.4. Farmakoterapia | 250 |
10.5. Obrażenia naczyń brzusznych | 250 |
10.6. Krwotok urazowy kończyn | 256 |
10.6.1. Postępowanie na miejscu wypadku | 256 |
10.6.2. Postępowanie w SOR | 258 |
Piśmiennictwo | 259 |
11. Urazy czaszkowo-mózgowe Dariusz Szczepanek, Tomasz Trojanowski | 261 |
11.1. Wprowadzenie | 261 |
11.2. Bezpośrednie skutki urazu mózgu | 262 |
11.3. Ocena stanu pacjenta | 264 |
11.4. Postępowanie z chorymi po urazach czaszkowo-mózgowych z pierwotnymi uszkodzeniami mózgu | 265 |
11.4.1. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu wypadku | 265 |
11.4.2. Postępowanie w SOR | 266 |
11.4.3. Kwalifikacja chorych po urazach głowy do leczenia szpitalnego | 267 |
11.5. Charakterystyka wybranych urazów czaszkowo-mózgowych | 268 |
11.5.1. Pourazowe krwiaki wewnątrzczaszkowe | 268 |
11.5.2. Złamania kości czaszki | 275 |
11.5.3. Otwarty uraz czaszki | 275 |
11.5.4. Płynotok | 276 |
11.5.5. Przetoki tętniczo-jamiste | 277 |
Piśmiennictwo | 277 |
12. Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego Witold Janusz, Tomasz Trojanowski | 279 |
12.1. Epidemiologia | 279 |
12.2. Biomechanika urazów kręgosłupa szyjnego | 280 |
12.2.1. Urazy kręgosłupa | 280 |
12.2.2. Urazy rdzenia kręgowego | 283 |
12.3. Postępowanie przedszpitalne | 284 |
12.4. Postępowanie w SOR | 286 |
12.4.1. Badanie przedmiotowe | 286 |
12.4.2. Diagnostyka obrazowa | 288 |
12.4.3. Podsumowanie zaleceń | 292 |
12.4.4. Farmakoterapia w ciężkich urazach rdzenia kręgowego | 293 |
12.5. Leczenie specjalistyczne na docelowym oddziale szpitalnym | 294 |
12.5.1. Ogólne zasady leczenia | 294 |
12.5.2. Leczenie nieoperacyjne | 294 |
12.5.3. Leczenie operacyjne | 296 |
Piśmiennictwo | 297 |
13. Obrażenia twarzoczaszki Iwona Niedzielska | 299 |
13.1. Wprowadzenie | 299 |
13.2. Transport pacjenta z obrażeniami twarzoczaszki | 302 |
13.3. Odmienne warunki intubacji pacjenta z obrażeniami twarzoczaszki | 303 |
13.4. Rodzaje unieruchomienia złamanej szczęki/żuchwy, zębów, wyrostka zębodołowego w ramach medycznych czynności ratunkowych | 304 |
13.5. Rodzaje unieruchomienia złamanej szczęki/żuchwy, zębów, wyrostka zębodołowego w ramach pomocy specjalistycznej – rozwiązania tymczasowe | 304 |
13.6. Rodzaje unieruchomienia złamanej szczęki/żuchwy, zębów, wyrostka zębodołowego w ramach pomocy specjalistycznej – rozwiązania ostateczne | 306 |
13.7. Postępowanie z obrażeniami twarzoczaszki ze współistniejącymi obrażeniami części mózgowej czaszki | 310 |
13.8. Postępowanie z obrażeniami części twarzowej czaszki oraz ciałem obcym | 311 |
13.9. Postępowanie z obrażeniami części twarzowej czaszki ze współistniejącymi uszkodzeniami narządu wzroku | 314 |
13.9.1. Podwójne widzenie | 314 |
13.9.2. Ciało obce wewnątrzgałkowo | 317 |
13.9.3. Ciało obce wewnątrzoczodołowo | 317 |
13.9.4. Zwichnięcie gałki ocznej | 317 |
13.9.5. Enoftalmia gałki ocznej | 318 |
13.9.6. Zaburzony odruch konsensualny | 319 |
13.9.7. Pogorszenie lub utrata ostrości widzenia/ślepota | 319 |
13.9.8. Wytrzeszcz tętniący | 322 |
13.9.9. Nierówność źrenic | 323 |
13.9.10. Pęknięcie gałki ocznej | 323 |
13.9.11. Zespół szczeliny oczodołowej górnej | 324 |
13.9.12. Krwiak zagałkowy | 324 |
13.10. Postępowanie z obrażeniami twarzoczaszki ze współistniejącymi uszkodzeniami zębów i wyrostka zębodołowego w priorytecie natychmiastowym | 325 |
13.10.1. Wysunięcie zęba | 326 |
13.10.2. Zwichnięcie boczne | 326 |
13.10.3. Zwichnięcie całkowite – wybicie zęba | 327 |
13.10.4. Złamanie korzenia | 328 |
13.10.5. Złamanie wyrostka zębodołowego | 329 |
13.11. Postępowanie z obrażeniami twarzoczaszki ze współistniejącym krwawieniem/krwotokiem | 329 |
13.12. Złamanie górnego piętra twarzy: złamanie zatoki czołowej, złamanie czołowo-oczodołowo-nosowe, dyslokacja oczodołowo-nosowa | 333 |
13.12.1. Złamanie ścian kostnych zatoki czołowej | 333 |
13.12.2. Dyslokacja oczodołowo-nosowa (DON) lub złamanie nosowo-oczodołowo-sitowe (NOS) | 334 |
13.12.3. Przemieszczenie górnego masywu twarzy | 334 |
13.12.4. Złamanie kości nosa | 336 |
13.13. Złamanie środkowego piętra twarzy | 338 |
13.13.1. Złamanie szczęki Le Fort I | 339 |
13.13.2. Złamanie szczęki Le Fort II | 341 |
13.13.3. Złamanie szczęki Le Fort III | 344 |
13.13.4. Złamanie oczodołu | 345 |
13.13.5. Złamanie jarzmowo-oczodołowe | 348 |
13.13.6. Złamanie jarzmowo-szczękowo-oczodołowe | 349 |
13.13.7. Izolowane złamanie łuku kości jarzmowej | 352 |
13.14. Złamanie dolnego piętra twarzy | 353 |
13.14.1. Złamanie żuchwy | 353 |
13.14.2. Złamanie wyrostka kłykciowego | 357 |
13.14.3. Zwichnięcie stawu skroniowo-żuchwowego | 358 |
Piśmiennictwo | 362 |
14. Obrażenia gałki ocznej Katarzyna Michalska-Małecka | 365 |
14.1. Definicje | 365 |
14.2. Wprowadzenie | 366 |
14.3. Badanie okulistyczne | 366 |
14.3.1. Badanie ostrości wzroku | 366 |
14.3.2. Badanie aparatu zewnętrznego oka | 366 |
14.3.3. Badanie ruchomości gałek ocznych | 367 |
14.3.4. Badanie reakcji źrenic na światło | 367 |
14.3.5. Badanie odcinka przedniego gałki ocznej – rogówki | 368 |
14.3.6. Badanie komory przedniej oka | 368 |
14.3.7. Badanie spojówki i twardówki | 369 |
14.3.8. Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego | 369 |
14.3.9. Badanie w lampie szczelinowej | 370 |
14.4. Postępowanie po urazie oka | 370 |
14.4.1. Postępowanie na miejscu zdarzenia i w transporcie | 370 |
14.4.2. Postępowanie w SOR | 370 |
14.5. Postępowanie w przypadku różnych rodzajów obrażeń oka | 371 |
14.5.1. Stłuczenia i krwiaki powiek | 371 |
14.5.2. Rany powiek | 372 |
14.5.3. Erozja rogówki | 374 |
14.5.4. Ciało obce w rogówce i spojówce | 375 |
14.5.5. Rana rogówki | 376 |
14.5.6. Krwistek | 378 |
14.5.7. Ciało obce wewnątrzgałkowe | 379 |
14.5.8. Zaćma pourazowa | 381 |
14.5.9. Podwichnięcie i zwichnięcie soczewki | 382 |
14.5.10. Oparzenia chemiczne | 383 |
14.5.11. Uszkodzenie promieniowaniem UV | 385 |
14.5.12. Uszkodzenie termiczne | 387 |
14.5.13. Podspojówkowy wylew krwi | 388 |
14.5.14. Złamanie oczodołu, złamanie ściany dolnej oczodołu typu blow out | 389 |
Piśmiennictwo | 390 |
15. Obrażenia szyi Jacek Szeliga | 393 |
15.1. Wprowadzenie | 393 |
15.2. Epidemiologia | 394 |
15.3. Etiopatogeneza | 395 |
15.4. Objawy | 396 |
15.5. Rozpoznanie | 398 |
15.5.1. Diagnostyka przedszpitalna | 398 |
15.5.2. Diagnostyka szpitalna | 400 |
15.5.3. Rozpoznanie różnicowe | 403 |
15.6. Medyczne czynności ratunkowe prowadzone na miejscu zdarzenia przez zespoły ratownictwa medycznego | 403 |
15.7. Medyczne czynności ratunkowe w SOR | 404 |
15.7.1. Zapewnienie drożności dróg oddechowych | 405 |
15.7.2. Ocena wentylacji | 405 |
15.7.3. Ocena układu krążenia, tętna i ciśnienia tętniczego krwi | 406 |
15.7.4. Ocena deficytów neurologicznych i dostęp naczyniowy | 406 |
15.8. Leczenie specjalistyczne | 407 |
15.8.1. Pacjenci niestabilni hemodynamicznie | 407 |
15.8.2. Pacjenci stabilni hemodynamicznie | 407 |
15.9. Podsumowanie (ryc. 15.2) | 410 |
Piśmiennictwo | 411 |
16. Obrażenia klatki piersiowej Jarosław Kużdżał | 413 |
16.1. Patofizjologia urazowych uszkodzeń klatki piersiowej Jarosław Kużdżał | 413 |
16.1.1. Wprowadzenie | 413 |
16.1.2. Urazy tępe | 414 |
16.1.3. Urazy przenikające | 416 |
16.2. Uszkodzenia ściany klatki piersiowej Jarosław Kużdżał | 420 |
16.2.1. Wprowadzenie | 420 |
16.2.2. Epidemiologia | 420 |
16.2.3. Etiopatogeneza | 421 |
16.2.4. Objawy | 422 |
16.2.5. Rozpoznanie | 423 |
16.2.6. Postępowanie na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 423 |
16.2.7. Postępowanie w SOR | 424 |
16.2.8. Leczenie specjalistyczne | 424 |
16.3. Uszkodzenia przepony Krzysztof Bederski, Jarosław Kużdżał | 425 |
16.3.1. Wprowadzenie | 425 |
16.3.2. Epidemiologia | 426 |
16.3.3. Etiopatogeneza | 426 |
16.3.4. Objawy | 428 |
16.3.5. Rozpoznanie | 429 |
16.3.6. Leczenie | 430 |
16.4. Uszkodzenia dolnych dróg oddechowych Janusz Warmus, Jarosław Kużdżał | 433 |
16.4.1. Wprowadzenie | 433 |
16.4.2. Epidemiologia | 433 |
16.4.3. Etiopatogeneza | 433 |
16.4.4. Objawy i rozpoznanie | 434 |
16.4.5. Postępowanie na miejscu zdarzenia | 435 |
16.4.6. Postępowanie w SOR | 435 |
16.4.7. Leczenie specjalistyczne | 436 |
16.4.8. Oparzenia dróg oddechowych | 438 |
16.5. Odma opłucnowa i krwiak jamy opłucnej Janusz Warmus, Jarosław Kużdżał | 440 |
16.5.1. Wprowadzenie | 440 |
16.5.2. Odma opłucnowa | 441 |
16.5.3. Krwiak jamy opłucnej | 446 |
16.6. Uszkodzenia płuc Zbigniew Grochowski, Jarosław Kużdżał | 450 |
16.6.1. Wprowadzenie | 450 |
16.6.2. Stłuczenie płuca | 450 |
16.6.3. Rozerwanie płuca | 454 |
16.6.4. Krwiak płuca | 455 |
16.6.5. Pourazowa torbiel rzekoma płuca | 457 |
16.7. Uszkodzenia przełyku Janusz Włodarczyk, Jarosław Kużdżał | 460 |
16.7.1. Uszkodzenia tępe | 460 |
16.7.2. Uszkodzenia przenikające | 463 |
16.7.3. Oparzenia chemiczne przełyku | 464 |
16.8. Uszkodzenia serca Tomasz Gil, Jarosław Kużdżał | 468 |
16.8.1. Uszkodzenia przenikające serca | 468 |
16.8.2. Tępe uszkodzenia serca | 475 |
Piśmiennictwo | 480 |
17. Obrażenia brzucha Grzegorz Wallner, Michał Solecki | 485 |
17.1. Definicje | 485 |
17.2. Epidemiologia | 485 |
17.3. Etiopatogeneza | 486 |
17.4. Objawy | 486 |
17.5. Rozpoznanie | 487 |
17.6. Postępowanie na miejscu zdarzenia i w trakcie transportu | 491 |
17.7. Postępowanie w SOR | 493 |
17.8. Leczenie specjalistyczne | 493 |
17.8.1. Żołądek | 495 |
17.8.2. Dwunastnica | 495 |
17.8.3. Jelito cienkie i krezka | 496 |
17.8.4. Jelito grube i odbytnica | 496 |
17.8.5. Wątroba | 497 |
17.8.6. Trzustka | 497 |
17.8.7. Śledziona | 498 |
17.9. Zespół ciasnoty wewnątrzbrzusznej | 498 |
17.10. Podsumowanie | 500 |
Piśmiennictwo | 500 |
18. Obrażenia wątroby Krzysztof Zieniewicz | 501 |
18.1. Definicja | 501 |
18.2. Epidemiologia | 501 |
18.3. Etiopatogeneza | 502 |
18.4. Objawy | 503 |
18.5. Rozpoznanie | 503 |
18.6. Medyczne czynności ratunkowe prowadzone na miejscu zdarzenia, w transporcie i w SOR | 506 |
18.7. Leczenie specjalistyczne | 507 |
18.7.1. Leczenie zachowawcze | 508 |
18.7.2. Leczenie chirurgiczne doraźne | 509 |
18.7.3. Leczenie chirurgiczne w ośrodku specjalistycznym | 510 |
18.8. Podsumowanie | 512 |
Piśmiennictwo | 513 |
19. Urazy układu moczowo-płciowego Andrzej Prajsner | 515 |
19.1. Wprowadzenie | 515 |
19.1.1. Definicja | 515 |
19.1.2. Epidemiologia | 515 |
19.1.3. Etiopatogeneza | 515 |
19.1.4. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 516 |
19.1.5. Postępowanie w SOR | 516 |
19.1.6. Podsumowanie | 517 |
19.2. Urazy nerek | 517 |
19.2.1. Epidemiologia | 517 |
19.2.2. Etiopatogeneza | 518 |
19.2.3. Objawy | 518 |
19.2.4. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 518 |
19.2.5. Postępowanie w SOR | 518 |
19.2.6. Leczenie specjalistyczne na oddziale urologicznym | 519 |
19.2.7. Podsumowanie | 523 |
19.3. Uszkodzenia moczowodu | 525 |
19.3.1. Epidemiologia | 525 |
19.3.2. Etiopatogeneza | 525 |
19.3.3. Objawy | 525 |
19.3.4. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 526 |
19.3.5. Postępowanie w SOR | 526 |
19.3.6. Leczenie specjalistyczne na oddziale urologicznym | 526 |
19.3.7. Podsumowanie | 527 |
19.4. Uszkodzenia pęcherza moczowego | 528 |
19.4.1. Epidemiologia i etiopatogeneza | 528 |
19.4.2. Objawy | 529 |
19.4.3. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 530 |
19.4.4. Postępowanie w SOR | 530 |
19.4.5. Leczenie specjalistyczne na oddziale urologicznym | 530 |
19.4.6. Podsumowanie | 531 |
19.5. Uszkodzenia cewki moczowej | 532 |
19.5.1. Epidemiologia | 532 |
19.5.2. Etiopatogeneza | 532 |
19.5.3. Objawy | 533 |
19.5.4. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 533 |
19.5.5. Postępowanie w SOR | 534 |
19.5.6. Leczenie specjalistyczne na oddziale urologicznym | 534 |
19.5.7. Podsumowanie | 538 |
19.6. Uszkodzenia zewnętrznych narządów płciowych | 538 |
19.6.1. Epidemiologia | 538 |
19.6.2. Etiopatogeneza | 539 |
19.6.3. Objawy i wynik badania fizykalnego | 541 |
19.6.4. Postępowanie w warunkach przedszpitalnych | 542 |
19.6.5. Postępowanie w SOR | 542 |
19.6.6. Leczenie specjalistyczne na oddziale urologicznym | 542 |
19.6.7. Uwagi dotyczące uszkodzenia narządów urogenitalnych w przebiegu urazów wielonarządowych | 543 |
19.6.8. Postępowanie w trakcie laparotomii eksploracyjnej | 544 |
Piśmiennictwo | 545 |
20. Obrażenia kości i stawów Krzysztof Słowiński, Karol Szymański | 547 |
20.1. Wprowadzenie | 547 |
20.2. Obrażenia stawów – skręcenia i zwichnięcia. Uwagi ogólne | 548 |
20.2.1. Skręcenie stawu | 548 |
20.2.2. Zwichnięcie stawu | 549 |
20.3. Złamania kości | 550 |
20.3.1. Pojęcia ogólne i podziały złamań | 550 |
20.3.2. Objawy złamania kości | 552 |
20.3.3. Wczesne powikłania złamań kości | 552 |
20.3.4. Późne powikłania złamań kości | 557 |
20.3.5. Powikłania zrostu kostnego | 559 |
20.3.6. Złamania patologiczne | 561 |
20.3.7. Doraźne postępowanie w złamaniach kości | 562 |
20.4. Złamania kości i zwichnięcia stawów | 563 |
20.4.1. Kończyna górna | 563 |
20.4.2. Kończyna dolna | 594 |
20.5. Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych | 630 |
20.5.1. Definicja | 630 |
20.5.2. Rodzaje ZCPP | 630 |
20.5.3. Przyczyny OZCPP | 631 |
20.5.4. Patomechanizm | 631 |
20.5.5. Skutki OZCPP | 632 |
20.5.6. Objawy i badanie kliniczne | 633 |
20.5.7. Badania i pomiary | 634 |
20.5.8. Leczenie | 635 |
Piśmiennictwo | 637 |
21. Mnogie obrażenia ciała Krystyn Sosada, Wojciech Żurawiński | 639 |
21.1. Definicje | 639 |
21.2. Epidemiologia | 639 |
21.3. Rola centrum urazowego i zespołu urazowego w leczeniu MOC | 640 |
21.4. Diagnostyka poszkodowanych z MOC | 641 |
21.5. Leczenie osób poszkodowanych z MOC | 644 |
21.5.1. Obrażenia OUN | 644 |
21.5.2. Leczenie zachowawcze po urazie brzucha | 649 |
21.5.3. Techniki małoinwazyjne w leczeniu MOC | 650 |
21.5.4. Leczenie preparatami krwiopochodnymi | 650 |
21.5.5. Płynoterapia w leczeniu poszkodowanych z MOC | 652 |
21.5.6. Leki hamujące fibrynolizę w leczeniu poszkodowanych z krwotokiem pourazowym | 653 |
21.5.7. Ocena ryzyka wystąpienia wstrząsu pourazowego u poszkodowanych z MOC | 654 |
21.5.8. Niewydolność wielonarządowa u poszkodowanych z MOC | 654 |
21.5.9. Czynniki rokownicze w leczeniu poszkodowanych z MOC | 655 |
21.5.10. Ocena funkcji nerek u poszkodowanych z MOC | 658 |
21.5.11. Niewydolność nadnerczy w MOC | 658 |
21.5.12. Insulinooporność w MOC | 659 |
21.5.13. Ocena koagulopatii pourazowej | 659 |
21.5.14. Profilaktyka zakrzepicy żylnej u poszkodowanych z MOC | 659 |
21.5.15. Mnogie obrażenia ciała u poszkodowanych stosujących leki przeciwkrzepliwe | 660 |
21.6. Podsumowanie | 663 |
Piśmiennictwo | 669 |
22. Leczenie ran Adam Dziki, Marta Fijałkowska, Bogusław Antoszewski | 671 |
22.1. Wprowadzenie | 671 |
22.2. Podział ran | 672 |
22.3. Gojenie ran | 672 |
22.3.1. Hemostaza | 673 |
22.3.2. Faza zapalna | 674 |
22.3.3. Faza proliferacyjna | 675 |
22.3.4. Faza przebudowy, dojrzewania, remodelingu | 676 |
22.4. Ciała obce w ranie | 677 |
22.5. Opracowanie rany | 678 |
22.6. Opatrunki | 679 |
22.7. Rodzaje nici stosowanych w chirurgii | 680 |
22.8. Rodzaje szwów stosowanych w chirurgii | 682 |
Piśmiennictwo | 685 |
23. Obrażenia ciała w następstwie oparzeń Anna Chrapusta, Jerzy Strużyna | 689 |
23.1. Wprowadzenie | 689 |
23.2. Rodzaje oparzeń | 691 |
23.2.1. Oparzenia cieplne | 691 |
23.2.2. Oparzenia chemiczne | 692 |
23.2.3. Oparzenia elektryczne | 692 |
23.2.4. Oparzenia popromienne | 693 |
23.3. Ocena głębokości i powierzchni oparzenia | 693 |
23.3.1. Głębokość oparzenia | 693 |
23.3.2. Powierzchnia oparzenia | 694 |
23.4. Okresy choroby oparzeniowej | 696 |
23.5. Oparzenia dróg oddechowych | 697 |
23.6. Podział oparzeń | 697 |
23.7. Epidemiologia | 699 |
23.8. Etiopatogeneza | 699 |
23.9. Objawy | 701 |
23.10. Rozpoznanie | 703 |
23.11. Medyczne czynności ratunkowe prowadzone przez zespoły ratownictwa medycznego na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 704 |
23.12. Postępowanie w SOR | 705 |
23.13. Leczenie specjalistyczne | 707 |
23.14. Podsumowanie | 708 |
Piśmiennictwo | 710 |
24. Pourazowe operacje rekonstrukcyjne i plastyczne Anna Chrapusta, Jerzy Strużyna | 711 |
24.1. Wprowadzenie | 711 |
24.2. Fizjologia gojenia ran i ich remodeling | 713 |
24.3. Sposoby rekonstrukcji skóry | 714 |
24.3.1. Rys historyczny | 714 |
24.3.2. Rodzaje przeszczepów | 714 |
24.3.3. Procesy i problemy towarzyszące przeszczepom | 716 |
24.3.4. Wgajanie się przeszczepu | 717 |
24.3.5. Nowoczesne techniki | 717 |
24.4. Przeszczepy śluzówki, ścięgien, powięzi, kości i chrząstek | 718 |
24.4.1. Przeszczepy śluzówki | 718 |
24.4.2. Przeszczepy ścięgien i powięzi | 719 |
24.4.3. Przeszczepy chrząstek | 720 |
24.4.4. Przeszczepy kości | 723 |
24.5. Płaty | 723 |
24.5.1. Rodzaje płatów i ich zastosowanie | 723 |
24.5.2. Unaczynienie mięśni | 727 |
24.5.3. Plastyki z odległych okolic ciała | 728 |
24.5.4. Reguła 6C Cormacka i Lamberty’ego | 728 |
24.5.5. Wolne płaty mikrochirurgiczne | 729 |
24.5.6. Rekonstrukcje pourazowe z wykorzystaniem płatów skórno-podskórnych, mięśniowych, skórno-powięziowych, skórno-mięśniowych | 731 |
Piśmiennictwo | 740 |
25. Wskazania do replantacji kończyn Adam Domanasiewicz | 741 |
25.1. Wprowadzenie | 741 |
25.2. Amputacje i pokrewne dewaskularyzacyjne obrażenia kończyn | 743 |
25.3. Badanie, postępowanie, zgłoszenie | 744 |
25.3.1. Stan miejscowy | 744 |
25.3.2. Hipotermia terapeutyczna | 745 |
25.3.3. Mechanizm urazu | 746 |
25.3.4. Wiek, stan ogólny, współistniejące urazy, schorzenia przewlekłe | 749 |
25.3.5. Zabezpieczenie pacjenta | 749 |
25.4. Wskazania do replantacji | 751 |
Piśmiennictwo | 755 |
26. Obrażenia ciała u dzieci Tomasz Koszutski, Andrzej M. Bulandra | 759 |
26.1. Obrażenia ciała u dzieci – ogólne zasady postępowania | 759 |
26.1.1. Definicje | 759 |
26.1.2. Epidemiologia | 759 |
26.1.3. Etiopatogeneza | 759 |
26.1.4. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 762 |
26.1.5. Transport dziecka do SOR | 764 |
26.1.6. Postępowanie w SOR | 765 |
26.1.7. Leczenie specjalistyczne | 767 |
26.1.8. Podsumowanie (ryc. 26.1) | 768 |
26.2. Obrażenia głowy u dzieci | 768 |
26.2.1. Definicje | 768 |
26.2.2. Epidemiologia | 769 |
26.2.3. Etiopatogeneza | 769 |
26.2.4. Objawy | 769 |
26.2.5. Rozpoznanie | 769 |
26.2.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 770 |
26.2.7. Postępowanie w SOR | 771 |
26.2.8. Leczenie specjalistyczne | 772 |
26.2.9. Podsumowanie (ryc. 26.2 i 26.3) | 773 |
26.3. Obrażenia klatki piersiowej u dzieci | 774 |
26.3.1. Definicje | 774 |
26.3.2. Epidemiologia | 775 |
26.3.3. Etiopatogeneza | 775 |
26.3.4. Objawy | 775 |
26.3.5. Rozpoznanie | 776 |
26.3.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 776 |
26.3.7. Postępowanie w SOR | 777 |
26.3.8. Leczenie specjalistyczne | 778 |
26.3.9. Podsumowanie (ryc. 26.4) | 779 |
26.4. Obrażenia brzucha u dzieci | 779 |
26.4.1. Definicje | 779 |
26.4.2. Epidemiologia | 780 |
26.4.3. Etiopatogeneza | 780 |
26.4.4. Objawy | 780 |
26.4.5. Rozpoznanie | 780 |
26.4.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 781 |
26.4.7. Postępowanie w SOR | 781 |
26.4.8. Leczenie specjalistyczne | 782 |
26.4.9. Podsumowanie (ryc. 26.5) | 784 |
26.5. Oparzenia u dzieci | 784 |
26.5.1. Definicje | 784 |
26.5.2. Epidemiologia | 785 |
26.5.3. Etiopatogeneza | 785 |
26.5.4. Objawy | 785 |
26.5.5. Rozpoznanie | 785 |
26.5.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 785 |
26.5.7. Postępowanie w SOR | 786 |
26.5.8. Leczenie specjalistyczne | 786 |
26.5.9. Podsumowanie (ryc. 26.6) | 787 |
Piśmiennictwo | 788 |
27. Chory w starszym wieku po upadku Jarosław Derejczyk, Elżbieta Pyrkosz-Cifonelli | 789 |
27.1. Wprowadzenie | 789 |
27.2. Epidemiologia upadków i omdleń u osób starszych | 790 |
27.3. Etiopatogeneza omdleń i upadków u osób starszych | 790 |
27.4. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 794 |
27.5. Postępowanie w SOR z chorym w starszym wieku po upadku | 796 |
27.6. Postępowanie diagnostyczno-lecznicze u osoby z omdleniem i upadkiem prowadzone na oddziale obserwacyjnym/specjalistycznym | 800 |
27.6.1. Ogólne zasady postępowania | 800 |
27.6.2. Leki przeciwkrzepliwe | 803 |
27.6.3. Profilaktyka przeciwzakrzepowa | 804 |
27.6.4. Badania obrazowe | 804 |
27.6.5. Badania laboratoryjne | 805 |
27.6.6. Postępowanie u chorych z majaczeniem | 806 |
27.7. Leczenie specjalistyczne chorych ze złamaniem kości udowej | 806 |
27.7.1. Objawy i rodzaje złamań, rozpoznanie różnicowe, czas zabiegu | 806 |
27.7.2. Optymalizacja leczenia złamania kości udowej zgodnie ze standardami ortogeriatrycznymi | 808 |
Piśmiennictwo | 809 |
28. Obrażenia ciała u kobiet ciężarnych Andrzej Witek | 811 |
28.1. Wprowadzenie | 811 |
Piśmiennictwo | 812 |
28.2. Urazy kobiety w ciąży | 812 |
28.2.1. Postępowanie przedszpitalne | 813 |
28.2.2. Postępowanie w SOR | 813 |
Piśmiennictwo | 814 |
28.3. Poronienia | 814 |
28.3.1. Postępowanie przedszpitalne | 815 |
28.3.2. Postępowanie w SOR | 815 |
28.3.3. Leczenie specjalistyczne | 815 |
28.4. Pęknięcie ciężarnej macicy | 815 |
28.4.1. Postępowanie przedszpitalne | 816 |
28.4.2. Postępowanie w SOR | 817 |
28.4.3. Leczenie specjalistyczne | 817 |
Piśmiennictwo | 817 |
28.5. Przedwczesne oddzielenie łożyska | 818 |
28.5.1. Postępowanie przedszpitalne | 818 |
28.5.2. Postępowanie w SOR | 819 |
Piśmiennictwo | 819 |
28.6. Wypadnięcie pępowiny | 819 |
28.6.1. Postępowanie przedszpitalne | 821 |
28.6.2. Postępowanie w SOR | 821 |
Piśmiennictwo | 821 |
28.7. Nagłe zatrzymanie krążenia u kobiet ciężarnych w następstwie urazu | 822 |
28.7.1. Postępowanie przedszpitalne | 823 |
28.7.2. Postępowanie w SOR | 826 |
28.7.3. Procedura ratunkowego cięcia cesarskiego | 828 |
Piśmiennictwo | 829 |
28.8. Badanie e-FAST (extended focus assessment with sonography for trauma) | 831 |
28.8.1. Projekcja podmostkowa (subcostal) | 832 |
28.8.2. Zachyłek wątrobowo-nerkowy – tzw. zachyłek Morrisona | 832 |
28.8.3. Zachyłek śledzionowo-nerkowy | 832 |
28.8.4. Zachyłek pęcherzowo-odbytniczy | 833 |
28.8.5. Projekcje płucne | 833 |
Piśmiennictwo | 834 |
29. Specyfika bojowych obrażeń ciała w następstwie terroru Przemysław Guła | 835 |
29.1. Wprowadzenie | 835 |
29.2. Damage control resuscitation i damage control surgery | 835 |
29.3. Broń i środki bojowe | 839 |
29.4. Aspekty medyczne aktów terroru | 839 |
29.5. Oddziaływanie broni palnej | 841 |
29.6. Następstwa wybuchów | 845 |
29.7. Broń biała | 846 |
29.8. Paralizatory | 847 |
29.9. Główne aspekty oceny i postępowania z osobami z obrażeniami bojowymi | 847 |
29.9.1. Elementy oceny | 847 |
29.9.2. Ocena poszkodowanego po wybuchu | 848 |
29.9.3. Ocena ran postrzałowych | 848 |
Piśmiennictwo | 849 |
30. Postępowanie ratunkowe w bojowych obrażeniach ciała Waldemar Machała | 851 |
30.1. Wprowadzenie | 851 |
30.2. Obrażenia bojowe | 852 |
30.2.1. Obrażenia postrzałowe | 853 |
30.2.2. Obrażenia wybuchowe | 857 |
30.3. Przyczyny śmierci | 864 |
30.4. Zgony możliwe do uniknięcia – co robić, żeby przeżyła największa liczba rannych? | 864 |
30.5. Zasady udzielania pomocy ofiarom eksplozji i postrzału na miejscu zdarzenia – faza przedszpitalna | 865 |
30.6. Faza szpitalna | 866 |
30.6.1. Segregacja medyczna | 866 |
30.6.2. Medyczne czynności ratunkowe w SOR | 866 |
30.6.3. Badanie ultrasonograficzne | 870 |
30.6.4. Transport rannego na blok operacyjny | 871 |
30.6.5. Czynności ratunkowe w warunkach sali operacyjnej | 872 |
30.6.6. Okres pooperacyjny – oddział intensywnej terapii | 880 |
30.6.7. Czas obserwacji poszkodowanych w szpitalu | 881 |
Piśmiennictwo | 882 |
31. Wybrane problemy w leczeniu obrażeń ciała u pacjentów z otyłością Krzysztof Paśnik, Michał Janik | 883 |
31.1. Epidemiologia otyłości | 883 |
31.2. Wpływ otyłości na leczenie pacjentów z obrażeniami ciała | 883 |
31.3. Urazy przenikające | 886 |
31.4. Urazy tępe | 886 |
31.5. Trudności techniczne u pacjentów otyłych w dostępach operacyjnych | 887 |
31.6. Sprzęt | 887 |
31.7. Podsumowanie | 888 |
Piśmiennictwo | 888 |
32. Substancje psychoaktywne a obrażenia ciała Magdalena Łukasik-Głębocka | 891 |
32.1. Wprowadzenie | 891 |
32.2. Epidemiologia | 891 |
32.3. Etiopatogeneza | 892 |
32.4. Objawy zatrucia | 892 |
32.4.1. Alkohol etylowy | 892 |
32.4.2. Benzodiazepiny | 896 |
32.4.3. Opioidy | 897 |
32.4.4. Kannabinoidy naturalne i syntetyczne | 899 |
32.4.5. Substancje o działaniu psychostymulującym | 902 |
32.5. Rozpoznanie w warunkach przedszpitalnych | 908 |
32.5.1. Badanie podmiotowe | 908 |
32.5.2. Badanie przedmiotowe | 910 |
32.6. Medyczne czynności ratunkowe w miejscu wezwania i podczas transportu.Ocena miejsca zdarzenia pod względem bezpieczeństwa | 910 |
32.6.1. A – ocena i zapewnienie drożności dróg oddechowych | 910 |
32.6.2. B – ocena i zapewnienie wydolnego oddechu | 910 |
32.6.3. C – ocena i stabilizacja krążenia | 910 |
32.6.4. D – ocena stanu neurologicznego | 911 |
32.7. Rozpoznanie w warunkach szpitalnych | 911 |
32.8. Leczenie w SOR przez specjalistę medycyny ratunkowej | 912 |
32.9. Leczenie na oddziale docelowym | 913 |
32.10. Podsumowanie | 913 |
Piśmiennictwo | 913 |
33. Specyfika obrażeń ciała w urazach sportowych Juliusz Dec | 915 |
33.1. Wprowadzenie | 915 |
33.2. Zaburzenia świadomości, zadławienie, wstrząs i krwawienie | 916 |
33.2.1. Zaburzenia świadomości | 916 |
33.2.2. Zadławienie | 917 |
33.2.3. Postępowanie we wstrząsie i krwawieniu | 917 |
33.3. Urazy głowy | 918 |
Piśmiennictwo | 918 |
33.4. Urazy barku | 919 |
33.4.1. Anatomia | 919 |
33.4.2. Wywiad | 920 |
33.4.3. Badanie kliniczne | 920 |
33.4.4. Schorzenia stawu ramiennego | 921 |
Piśmiennictwo | 931 |
33.5. Staw łokciowy | 932 |
33.5.1. Badanie kliniczne | 932 |
33.5.2. Zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej – tzw. łokieć golfisty | 932 |
33.5.3. Wolne ciała chrzęstno-kostne śródstawowe (osteochondritis dissecans) | 934 |
33.5.4. Niestabilność rotacyjna tylno-boczna | 934 |
33.5.5. Zerwanie ścięgna bicepsa | 935 |
33.5.6. Zerwanie mięśnia trójgłowego ramienia | 936 |
33.5.7. Zwichnięcie stawu łokciowego | 936 |
Piśmiennictwo | 937 |
33.6. Nadgarstek, ręka | 937 |
33.6.1. Uszkodzenie więzadła pobocznego łokciowego kciuka | 938 |
33.6.2. Uszkodzenie kompleksu chrząstki trójkątnej | 938 |
Piśmiennictwo | 939 |
33.7. Staw biodrowy | 939 |
33.7.1. Złamanie zmęczeniowe szyjki kości udowej | 940 |
33.7.2. Zapalenie kaletki krętarza większego i biodro przeskakujące | 941 |
33.7.3. Ból pachwiny | 942 |
33.7.4. Zespół mięśnia gruszkowatego | 943 |
33.8. Staw kolanowy | 944 |
33.8.1. Urazy stawu kolanowego | 945 |
33.8.2. Uszkodzenia łąkotek stawu kolanowego | 950 |
33.8.3. Zwichnięcie rzepki | 950 |
Piśmiennictwo | 951 |
33.9. Staw skokowy | 952 |
Piśmiennictwo | 953 |
34. Choroba zakrzepowo-zatorowa – profilaktyka i leczenie Wacław Kuczmik | 955 |
34.1. Wprowadzenie | 955 |
34.2. Definicje | 955 |
34.3. Epidemiologia | 956 |
34.4. Etiopatologia | 956 |
34.5. Pierwotna profilaktyka ŻChZZ podczas leczenia chirurgicznego | 959 |
34.6. Profilaktyka ŻChZZ u poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała | 960 |
34.7. Objawy zapalenia żył głębokich | 960 |
34.8. Rozpoznanie | 962 |
34.8.1. Rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich | 962 |
34.8.2. Rozpoznanie zatoru płucnego | 963 |
34.9. Leczenie | 964 |
34.9.1. Leczenie antykoagulacyjne zakrzepicy żył głębokich i zatoru tętnicy płucnej | 964 |
34.9.2. Leczenie trombolityczne ZŻG | 965 |
34.9.3. Leczenie trombolityczne ZTP | 965 |
34.9.4. Leczenie ŻChZZ u poszkodowanych z ciężkimi obrażeniami ciała | 967 |
34.9.5. Wszczepienie filtra do żyły głównej dolnej | 967 |
34.10. Powikłania | 968 |
34.10.1. Powikłania stosowania leków przeciwzakrzepowych | 968 |
34.10.2. Powikłania leczenia ŻChZZ | 969 |
Piśmiennictwo | 969 |
35. Profilaktyka infekcji w urazach Zygmunt Grzebieniak, Grzegorz Marek | 971 |
35.1. Wprowadzenie | 971 |
35.2. Epidemiologia i etiopatogeneza zakażeń pourazowych | 973 |
35.3. Objawy zakażeń pourazowych | 974 |
35.4. Postępowanie przedszpitalne w przypadku infekcji pourazowych | 976 |
35.5. Postępowanie w SOR | 977 |
35.6. Postępowanie specjalistyczne w przypadku infekcji pourazowych | 985 |
35.7. Podsumowanie – ogólne zasady zapobiegania zakażeniom w obrażeniach ciała | 989 |
Piśmiennictwo | 990 |
36. Podtopienie Jacek Kot | 993 |
36.1. Wprowadzenie | 993 |
36.2. Epidemiologia | 994 |
36.3. Etiopatogeneza | 995 |
36.4. Objawy | 998 |
36.5. Rozpoznanie | 999 |
36.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 1000 |
36.7. Postępowanie w SOR | 1002 |
36.8. Leczenie specjalistyczne | 1004 |
Piśmiennictwo | 1005 |
37. Wypadek nurkowy Jacek Kot | 1007 |
37.1. Wprowadzenie | 1007 |
37.2. Epidemiologia | 1007 |
37.3. Etiopatogeneza | 1007 |
37.4. Objawy | 1009 |
37.5. Rozpoznanie | 1010 |
37.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 1011 |
37.7. Postępowanie w SOR | 1012 |
37.7.1. Postępowanie w wyszczególnionych przypadkach | 1012 |
37.7.2. Transport poszkodowanego do miejsca leczenia rekompresyjnego | 1014 |
37.8. Leczenie specjalistyczne | 1014 |
37.8.1. Rekompresja lecznicza – informacje ogólne | 1014 |
37.8.2. Główne zasady rekompresji leczniczej | 1015 |
37.8.3. Tabele rekompresji leczniczej | 1016 |
37.8.4. Stosowanie leków podczas rekompresji | 1017 |
37.9. Podsumowanie | 1017 |
Piśmiennictwo | 1018 |
38. Terapia hiperbaryczna Jacek Kot | 1019 |
38.1. Wprowadzenie | 1019 |
38.2. Mechanizm działania | 1020 |
38.3. Wskazania do terapii hiperbarycznej | 1021 |
38.4. Działania niepożądane i powikłania terapii hiperbarycznej | 1025 |
38.5. Przeciwwskazania do terapii hiperbarycznej | 1026 |
Piśmiennictwo | 1026 |
39. Hipotermia Sylweriusz Kosiński, Paweł Podsiadło | 1027 |
39.1. Wprowadzenie | 1027 |
39.2. Epidemiologia | 1027 |
39.3. Etiopatogeneza | 1028 |
39.3.1. Termoregulacja | 1028 |
39.3.2. Układ krążenia | 1029 |
39.3.3. Układ oddechowy | 1030 |
39.3.4. Metabolizm | 1030 |
39.3.5. Układ krzepnięcia | 1031 |
39.3.6. Hipotermia miejska | 1031 |
39.3.7. Hipotermia pourazowa | 1032 |
39.4. Objawy | 1033 |
39.5. Rozpoznanie | 1034 |
39.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 1034 |
39.6.1. Hipotermia łagodna (HT1) | 1034 |
39.6.2. Hipotermia umiarkowana (HT2) | 1035 |
39.6.3. Hipotermia głęboka (HT3) | 1036 |
39.6.4. Hipotermia z zatrzymaniem krążenia (HT4) | 1038 |
39.6.5. Hipotermia pourazowa | 1038 |
39.7. Postępowanie w SOR | 1039 |
39.7.1. Badania i sposoby dostarczania ciepła | 1039 |
39.7.2. Szybkość ogrzewania | 1040 |
39.8. Leczenie specjalistyczne | 1041 |
39.9. Podsumowanie | 1042 |
Piśmiennictwo | 1045 |
40. Ugryzienie, ukąszenie, użądlenie Sylweriusz Kosiński, Tomasz Darocha | 1047 |
40.1. Wprowadzenie | 1047 |
40.2. Epidemiologia | 1047 |
40.3. Etiopatogeneza | 1048 |
40.3.1. Uszkodzenia i zakażenia związane z ukąszeniami | 1048 |
40.3.2. Wścieklizna | 1049 |
40.3.3. Ukąszenia przez zwierzęta jadowite | 1050 |
40.4. Objawy | 1051 |
40.4.1. Ugryzienia przez ssaki | 1051 |
40.4.2. Ukąszenie przez żmiję | 1052 |
40.5. Rozpoznanie | 1053 |
40.5.1. W warunkach przedszpitalnych | 1053 |
40.5.2. W warunkach szpitalnych | 1054 |
40.5.3. Ukąszenie przez żmiję zygzakowatą | 1055 |
40.6. Medyczne czynności ratunkowe na miejscu zdarzenia i podczas transportu | 1056 |
40.7. Postępowanie w SOR | 1058 |
40.7.1. Wywiad, badania | 1058 |
40.7.2. Profilaktyka tężca | 1060 |
40.7.3. Ukąszenie przez żmiję zygzakowatą | 1060 |
40.8. Leczenie specjalistyczne – profilaktyka wścieklizny | 1063 |
40.9. Podsumowanie | 1063 |
Piśmiennictwo | 1065 |
41. Choroba wysokościowa Paweł Lampe | 1067 |
41.1. Wprowadzenie | 1067 |
41.2. Czynniki ryzyka | 1067 |
41.3. Etiopatogeneza | 1068 |
41.4. Objawy | 1069 |
41.5. Profilaktyka i leczenie AMS | 1071 |
41.6. Profilaktyka i leczenie HAPE | 1073 |
41.7. Inne schorzenia związane z wysokością | 1074 |
41.8. Podsumowanie | 1074 |
Piśmiennictwo | 1078 |
42. Wybrane zagadnienia prawa medycznego i medycyny sądowej związane z obrażeniami ciała Tomasz Jurek | 1081 |
42.1. Wprowadzenie | 1081 |
42.2. Prawny obowiązek ratowania życia i zdrowia | 1081 |
42.3. Informacja o stanie zdrowia. Osoby upoważnione do uzyskiwania informacji | 1083 |
42.4. Prawnie ważna zgoda albo prawnie ważny sprzeciw pacjenta | 1087 |
42.5. Obowiązek zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa | 1094 |
42.6. Postępowanie związane ze zgonem pacjenta | 1098 |
42.6.1. Stwierdzanie zgonu – kryteria formalne | 1098 |
42.6.2. Stwierdzanie zgonu – kryteria merytoryczne | 1100 |
42.6.3. Stwierdzenie urazu niemożliwego do przeżycia | 1101 |
42.6.4. Brak wskazań do resuscytacji krążeniowo-oddechowej lub wskazania do zaprzestania prowadzenia resuscytacji | 1102 |
42.7. Ustalenie wskazań do sekcji zwłok | 1103 |
42.7.1. Sekcja zwłok patomorfologiczna (inaczej: anatomopatologiczna, szpitalna, naukowa) | 1104 |
42.7.2. Sekcja zwłok administracyjna | 1105 |
42.8. Hierarchia i określanie przyczyn zgonu | 1105 |
42.9. Dokumentowanie obrażeń ciała i rozpoznania sądowo-lekarskie | 1106 |
42.9.1. Zasady opisu obrażeń | 1106 |
42.9.2. Rodzaje obrażeń | 1109 |
Piśmiennictwo | 1112 |
43. Wybrane problemy psychologiczne związane z urazami ciała Bernadetta Izydorczyk | 1113 |
43.1. Psychologiczne reakcje w urazach ciała – charakterystyka i podstawowe pojęcia | 1113 |
43.2. Zabiegi medyczne jako sytuacje urazu ciała u osób dorosłych – charakterystyka psychologiczna | 1117 |
43.3. Reakcje psychologiczne u dzieci doświadczających procedur medycznych | 1121 |
43.4. Próby samobójcze i samookaleczenia ciała – psychologiczne działania zespołów ratownictwa medycznego | 1123 |
43.5. Nagłe kalectwo – reakcja adaptacyjna wobec urazu ciała | 1125 |
43.6. Psychologiczne wytyczne w działaniach medycznych wobec osób z urazami ciała | 1126 |
43.6.1. Psychoedukacja i wsparcie psychospołeczne w działaniach medycznych | 1126 |
43.6.2. Pomoc psychologiczna i psychoterapia pacjenta oraz jego rodziny | 1127 |
43.7. Podsumowanie | 1128 |
Piśmiennictwo | 1130 |
44. Zabiegowe procedury ratunkowe Leszek Brongel, Urszula Kowalewska | 1131 |
44.1. Wprowadzenie | 1131 |
44.2. Niewydolność oddechowa | 1132 |
44.2.1. Niedrożność górnych dróg oddechowych | 1132 |
44.2.2. Odma opłucnowa (pneumothorax) | 1135 |
44.2.3. Krwiak opłucnej (haemothorax) | 1137 |
44.3. Wstrząs (shock) i krwotok (haemorrhagia) | 1141 |
44.3.1. Definicje | 1141 |
44.3.2. Etiologia i patogeneza | 1141 |
44.3.3. Krwotok | 1143 |
44.3.4. Pourazowa tamponada osierdzia | 1149 |
44.3.5. Damage control | 1151 |
44.4. Zakażenia chirurgiczne | 1154 |
44.4.1. Etiologia i patogeneza | 1154 |
44.4.2. Medyczne czynności ratunkowe ZRM | 1156 |
44.4.3. Objawy, rozpoznanie i postępowanie w SOR | 1156 |
44.5. Obrażenia układu ruchu | 1159 |
44.5.1. Definicje | 1159 |
44.5.2. Etiologia i patogeneza | 1160 |
44.5.3. Objawy i rozpoznanie | 1162 |
44.5.4. Medyczne czynności ratunkowe ZRM | 1162 |
44.5.5. Postępowanie w SOR | 1163 |
44.5.6. Złamania kości | 1165 |
44.6. Zespoły ciasnoty międzypowięziowej | 1167 |
44.6.1. Definicja | 1167 |
44.6.2. Etiologia i patogeneza | 1168 |
44.6.3. Objawy, rozpoznanie i różnicowanie | 1168 |
44.6.4. Medyczne czynności ratunkowe ZRM | 1168 |
44.6.5. Postępowanie w SOR | 1168 |
44.6.6. Leczenie specjalistyczne | 1170 |
Piśmiennictwo | 1170 |
DODATEK | 1171 |
Środki farmakologiczne znajdujące zastosowanie do sedacji, analgezji i anestezji chorych urazowych oraz drogi ich podania Cezary Pakulski | 1171 |
1. Charakterystyka środków sedujących, przeciwbólowych i znieczulających oraz ich zastosowanie u pacjentów urazowych | 1172 |
Analgezja i leki przeciwbólowe | 1172 |
Paracetamol | 1174 |
Metamizol | 1174 |
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) | 1175 |
Opioidy | 1175 |
Sedacja i leki sedujące | 1180 |
Leki uspokajające | 1180 |
Benzodiazepiny | 1182 |
Agoniści receptorów α2-adrenergicznych | 1183 |
Znieczulenie ogólne | 1185 |
Anestetyki dożylne | 1185 |
Leki znieczulające wziewnie | 1190 |
Leki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 1192 |
Środki zwiotczające mięśnie działające depolaryzująco | 1192 |
Środki zwiotczające mięśnie działające niedepolaryzująco | 1194 |
2. Drogi i sposoby podania środków farmakologicznych znajdujących zastosowanie do sedacji, analgezji i anestezji pacjentów urazowych | 1196 |
Drogi podania leku | 1196 |
Droga doustna | 1196 |
Drogi donosowa i przezśluzówkowa | 1198 |
Drogi przezskórna i podskórna | 1198 |
Droga domięśniowa | 1198 |
Droga doodbytnicza | 1198 |
Droga dożylna | 1198 |
Droga doszpikowa | 1199 |
Droga wziewna | 1199 |
Skorowidz | 1201 |