INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf
Autor prezentuje dzieje reformacji w Królestwie Polskim w latach 1518–1566, ze szczególnym uwzględnieniem roli polskich erazmian, rozumianych zarówno jako przyjaciele i korespondenci Erazma z Rotterdamu, jak też – szerzej – jako admiratorzy jego dzieł. Niderlandzki filozof – kluczowa postać w dziejach humanizmu na północy Europy – odegrał istotną rolę w początkach reformacji oraz wpłynął na rozwój ówczesnej myśli politycznej.
W okresie reformacji można mówić o dwóch generacjach polskich erazmian. Do pierwszej, wąsko pojmowanej grupy zalicza się przede wszystkich Piotra Tomickiego, Krzysztofa Szydłowieckiego, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka oraz członków rodziny Łaskich. W drugiej połowie panowania Zygmunta Starego tworzyli oni ścisłą elitę polityczną Królestwa Polskiego. Do szerszego kręgu należeli Andrzej Zebrzydowski, Stanisław Hozjusz i Andrzej Frycz Modrzewski, których największa aktywność przypadła na okres panowania Zygmunta Augusta.
W studiach historycznych nad dziejami polskiej reformacji dominowały do tej pory ujęcia społeczne, regionalne i biografistyczne. Maciej Ptaszyński ukazuje reformację jako proces, w którym pytanie o podstawy wiary pociągnęło za sobą przemiany teologiczne, społeczne i polityczne. Dokonywały się one w wyniku nieustannej komunikacji między różnymi ośrodkami w Europie, wymiany idei i przepływu ludzi, wśród których erazmianie odgrywali znaczącą rolę. Autor stawia tezę, że rodzimi erazmianie współtworzyli reformację w Polsce, a jednocześnie musieli reagować na zmiany, które ona przyniosła – kształtowali zatem przebieg procesów obejmujących całe społeczeństwo, będąc zarazem ich uczestnikami. Jako członkowie elit intelektualnych wnikliwie studiowali zarówno traktaty reformacyjne, jak i polemiki antyreformacyjne. Jako członkowie elit politycznych współdecydowali o pierwszych oficjalnych reakcjach na reformację. Mieli także wpływ na ostateczny kształt relacji między nowożytnym państwem a Kościołami protestanckimi.
Takie ujęcie tematu pozwala postawić ważne pytanie, na ile dziedzictwo Erazma – zwolennika pokojowego rozwiązywania sporów politycznych i religijnych, przywiązanego do jedności chrześcijańskiego świata i pozostającego przy Kościele katolickim – bezpośrednio i pośrednio oddziaływało na przebieg procesów reformacyjnych również w Polsce.
******
The Reformation in Poland Alongside Erasmus of Rotterdam's Heritage
The author presents the history of the Reformation in the Kingdom of Poland in the years 1518–1566, with a particular emphasis on the role of Polish erasmen, understood both as friends and correspondents of Erasmus from Rotterdam, and – more broadly – as admirers of his works. The text presents the Reformation as a process in which the question about the foundations of faith entailed theological, social and political changes. They co-created the erstwhile reformation in Poland and shaped the processes of the entire society, being at the same time participants in these processes.
Rok wydania | 2018 |
---|---|
Liczba stron | 748 |
Kategoria | Nowożytność |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-3552-2 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Reformacja i nowoczesność
do koszyka
Reformacja praw
do koszyka
Reformacja w Polsce
do koszyka
Niezamierzona reformacja
do koszyka
Odrodzenie i Reformacja w Polsce
do koszyka
Pomocnik Historyczny. Marcin Luter i...
do koszyka
Janssen i historia Reformacji
do koszyka
Spis treści
Wstęp 9 | |
1. Przedmiot badań | 9 |
2. Baza źródłowa | 10 |
3. Stan badań | 13 |
4. Tezy i metoda | 18 |
5. Struktura pracy | 20 |
Rozdział 1. Reformacja humanistów 23 | |
Wstęp | 23 |
1.1. Drogi transferu | 24 |
1.2. Czas Erazma | 32 |
1.3. Erazmianizm a reformacja | 42 |
1.4. Erazmianie w Polsce wobec reformacji | 54 |
1.5. Erazmianie a Erazm i Melanchton | 63 |
1.6. „Apostoł Polski” w Wittenberdze | 70 |
1.7. Długie zrywanie więzi z Wittenbergą | 77 |
1.8. Śmierć Erazma, fi lipizm i irenizm | 83 |
Podsumowanie | 93 |
Rozdział 2. Reformacja miejska w Prusach Królewskich i Koronie 96 | |
Wstęp | 96 |
2.1. Reformacja w miastach | 96 |
2.2. Pierwsze reakcje dworu i króla | 118 |
2.3. Interwencja monarchy | 126 |
2.4. Represje | 140 |
2.5. Reformacja miejska a reformacja książęca | 151 |
2.6. Wnioski | 156 |
2.7. Ekskurs: kontynuacja „ukrytej” reformacji | |
miejskiej | 158 |
Podsumowanie | 179 |
Rozdział 3. Wobec reformacji książęcej 180 | |
Wstęp | 180 |
3.1. Erazmianie jako elita dworu | 181 |
3.2. Pierwsze edykty antyluterańskie a kierunki | |
polityki zagranicznej | 187 |
3.3. Antyluteranizm Zygmunta Starego a | |
erazmianizm | 203 |
3.4. Reformacyjny przewrót: sekularyzacja Prus | |
208 | |
3.5. Zmiany układu sił a kreowanie wizerunku | |
chrześcijańskiego władcy | 216 |
3.6. Erazmianie a sprawa węgierska | 225 |
3.7. Elekcja vivente rege, dialog konfesji i | |
upadek Łaskich | 237 |
3.8. Zabiegi dworu o utrzymanie neutralnego kursu | |
256 | |
3.9. Wobec wojny religijnej | 278 |
Podsumowanie | 292 |
Rozdział 4. Reformacja szlachecka 294 | |
Wstęp | 294 |
4.1. Antyklerykalizm kleru i szlachty | 295 |
4.2. Kryzys polityczny lat trzydziestych a | |
elekcja vivente rege | 316 |
4.3. Wymiana elity politycznej | 327 |
4.4. Reakcja antyprotestancka | 335 |
4.5. Narodziny publicystyki: De poena homicidii | |
340 | |
Podsumowanie | 355 |
Rozdział 5. Przełom reformacyjny (1548–1551) 360 | |
Wstęp | 360 |
5.1. Zawiedzione nadzieje | 360 |
5.2. Walki polityczne i konfesyjne | 386 |
5.3. Prowokacje i symboliczne zerwanie | 392 |
5.4. Kryzys | 408 |
Podsumowanie | 426 |
Rozdział 6. Późna reformacja 429 | |
Wstęp | 429 |
6.1. Początek przemian | 430 |
6.2. Rozpad stronnictwa biskupów i ofensywa | |
protestantów | 444 |
6.3. Piśmiennictwo protestanckie i erazmiańskie | |
451 | |
6.4. Recepcja dzieł Frycza podczas sejmu | |
piotrkowskiego 1555 r. | 474 |
6.5. Skutki i echa sejmu 1555 r. | 484 |
6.6. Odpowiedź Rzymu: nuncjusz Lippomano przeciw | |
via media | 493 |
6.7. Mobilizacja protestantów | 509 |
Podsumowanie | 514 |
Rozdział 7. Czas konfesji 516 | |
Wstęp | 516 |
7.1. Treści konfesyjne w debacie przedsejmowej | |
517 | |
7.2. Sejm warszawski 1556/1557 r. | 528 |
7.3. Powrót Jana Łaskiego | 536 |
7.4. Radykalizacja i konflikty | 544 |
7.5. Sejm piotrkowski 1558 r. | 547 |
7.6. Frycza O Kościele księga druga | 562 |
7.7. Budowa struktur kościelnych | 571 |
Podsumowanie | 577 |
Rozdział 8. Schyłek reformacji i koniec świata erazmian 579 | |
Wstęp | 579 |
8.1. Nowe rozdanie | 580 |
8.2. Kontrowersja wokół poglądów Franciszka | |
Stankara | 583 |
8.3. Rozpad Kościoła reformowanego w Małopolsce i | |
konsolidacja katolicka | 604 |
8.4. Sejm piotrkowski 1562/1563 r. | 610 |
8.5. Powstanie dwóch organizacji kościelnych w | |
Małopolsce | 615 |
8.6. Sejm warszawski 1563 r. i przyjęcie | |
postanowień soboru trydenckiego | 621 |
8.7. Sejm piotrkowski 1565 r. | 634 |
8.8. Antytrynitaryzm i Sylwy Frycza | 639 |
Podsumowanie | 656 |
Zakończenie | 659 |
Wykaz skrótów | 664 |
Bibliografia | 667 |
Indeks osób | 720 |