INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf
Publikacja stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy na wydarzenia roku 1863 można spojrzeć nie z perspektywy klęski powstania, a w kontekście rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego oraz jej zastosowania w praktyce na ziemiach polskich. Jedną z kluczowych przyczyn podjęcia decyzji o wybuchu powstania styczniowego było przekonanie, że społeczeństwo stanowi strukturę zdolną do samodzielnego odzyskania niepodległości na drodze walki zbrojnej.
Doświadczenia lat 1861–1864 stanowiły zatem próbę realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego skupionego wokół prowadzonej walki o niepodległość, co więcej – społeczeństwa eksperymentującego, poszukującego coraz bardziej efektywnych działań zmierzających do osiągnięcia celu.
Publikacja porusza temat, który dotąd nie był kompleksowo opracowany w literaturze przedmiotu. Autorka, prezentując model społeczeństwa obywatelskiego, jaki pojawiał się w ideologii i programach politycznych owego czasu, pokazuje też strategie jego realizacji i rolę, którą miał pełnić w odzyskaniu własnej państwowości.
W książce zaprezentowane zostały:
1. proces budowania wspólnoty obywatelskiej i narodowej,
2. dyskusje o strukturze wewnętrznej społeczeństwa i problemach jej modernizowania, konieczności zmiany, najczęściej radykalnej i nieodwracalnej, o jej zakresie, o wyborze modelu ewolucji społeczeństwa traktowanego jako nieodłączny element działalności politycznej,
3. zagadnienie wzajemnych relacji między rządem a społeczeństwem w ujęciu teoretyków myśli społecznej związanych z Rządem Narodowym,
4. zjawisko wojny obywatelskiej i społeczne postawy wobec niej,
5. poszukiwanie źródeł niepowodzeń obywatelskich, a tym samym odpowiedzi na pytanie, z jakiego powodu działania wspólnotowe okazały się nieefektywne, a zatem analiza przyczyn swoistej słabości wspólnoty.
W dotychczasowych analizach historii 1863 roku dominowały opinie i oceny formułowane z perspektywy klęski i jej konsekwencji. Należy się zastanowić, czy takie stanowisko oddaje wieloaspektowość wydarzeń tego burzliwego okresu. Czy tego negatywnego bilansu nie udałoby się zweryfikować poprzez analizy odnoszące się do doświadczeń lat 1861–1864 w kontekście rozwoju idei społeczeństwa obywatelskiego oraz jej zastosowań w praktyce społecznej na ziemiach polskich. Negatywne konsekwencje to zaledwie jeden aspekt wydarzeń. Obok niego istniało wiele innych. Można wyróżnić i opisać liczne zjawiska mające wpływ na kształtowanie wspólnoty narodowej oraz tworzących ją grup społecznych i środowisk regionalnych. W wydarzeniach lat 1861–1864 widoczne stały się zarówno oznaki upadku nienowoczesnych modeli myślenia, jak i początki nowych. Społeczeństwo połączone zbiorową pamięcią o wspólnej przeszłości życia w państwie wpływającym na bieg dziejów Europy, tworzącym oryginalne rozwiązania ustrojowe z rozbudowaną funkcją parlamentu stanowego, poszukiwało inspiracji do dalszych działań służących zachowaniu tożsamości etnicznej i kulturowej. Czy ten czas służył także kształtowaniu wspólnoty połączonej dyskusjami o kryteriach „bycia” obywatelem, definiowaniu praw i obowiązków, relacji między jednostką a zbiorowością państwową, a w polskim przypadku – także narodową, o tolerancji i wzajemnym szacunku dla odmienności, rozumieniu źródeł i przejawach pluralizmu światopoglądowego, formach i rolach samoorganizacji i modelach samorządu? (Ze Wstępu)
Autorka podjęła problem, o którym tu i ówdzie wspominano, ale nikt nie odważył się postawić pytania, na ile wydarzenia z lat 1861–1864 wpłynęły na kształtowanie się społeczeństwa obywatelskiego. Zagadnienie bardzo trudne, bo w różnych kręgach ideowo-politycznych czasów powstania styczniowego różnie pojmowano i definiowano pojęcie „obywatelstwa”. Chcąc odpowiedzieć na to pytanie, należało przeanalizować dokumenty władz cywilnych i wojskowych powstania styczniowego, prasę, różnego rodzaju broszury polityczne, pamiętniki itd. […]. W moim przekonaniu w dotychczasowych badaniach nad powstaniem styczniowym nikt tak skrupulatnie nie przeanalizował prasy, jak zrobiła to właśnie prof. Alicja Kulecka. […] nikt nie zadał pytania, jak ta prasa definiowała pojęcie „obywatela”, jakie drogi proponowała, by społeczeństwo polskie stało się społeczeństwem obywatelskim. To jest największy walor tej pracy. […] Profesor Alicja Kulecka podjęła nowy, ciekawy i bardzo złożony problem. Jej ustalenia staną się inspiracją do stawiania kolejnych pytań o wpływ powstania styczniowego na polską myśl polityczną XIX i XX wieku. (Z recenzji prof. Wiesława Cabana)
Rok wydania | 2016 |
---|---|
Liczba stron | 306 |
Kategoria | Wiek XIX |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-2101-3 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Społeczeństwa w obliczu zmian....
do koszyka
Społeczeństwo 4.0 a edukacja
do koszyka
Społeczeństwo a instynkt rozwoju
do koszyka
Spis treści
WSTĘP 9 | |
A. Wokół idei społeczeństwa obywatelskiego | 9 |
B. Problemy badawcze | 16 |
C. Historiografia powstania styczniowego. Przegląd dzieł i problemów | 20 |
D. Źródła | 46 |
ROZDZIAŁ 1 Budowanie wspólnoty 53 | |
A. Wokół potrzeby wspólnoty | 54 |
B. Rola symboli w kształtowaniu poczucia wspólnotowości | 60 |
C. Modernizacja | 66 |
D. Relacje obywatelskie – współdziałanie, napięcia, konflikty | 71 |
E. Liberalizm | 77 |
ROZDZIAŁ 2 Aleksander Wielopolski 81 | |
A. Wokół kompetencji społecznych margrabiego | 81 |
B. Prawodawstwo jako narzędzie porządkujące sferę społeczną | 92 |
ROZDZIAŁ 3 Państwo powstańcze a społeczeństwo 112 | |
A. Rozważania o źródłach władzy | 112 |
B. Absolutyzm rewolucji | 121 |
C. „Naród pod prawem wojskowym” – „władza absolutna” Rządu Narodowego | 156 |
D. „Precz z patriotyzmem połowicznym” – rząd wrześniowy wobec społeczeństwa | 172 |
E. Państwo i społeczeństwo w ideologii Romualda Traugutta | 180 |
F. Urzędy i obywatele w państwie powstańczym | 190 |
ROZDZIAŁ 4 Chłopi a powstanie styczniowe 195 | |
A. Chłopi w Królestwie Polskim i zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego | 197 |
B. Problem chłopski w programach politycznych | 199 |
C. Rząd Narodowy wobec chłopów | 202 |
D. Udział chłopów w powstaniu | 210 |
E. Ukaz o uwłaszczeniu i jego konsekwencje | 226 |
ROZDZIAŁ 5 Wojna obywatelska 230 | |
A. Obywatele i wojna | 230 |
B. Ofiarność obywatelska | 238 |
C. Armia obywatelska – od ideowej do poborowej | 245 |
D. Postawy wobec sądów i kar | 251 |
E. Integracja w czasach walki | 258 |
F. Postawy wobec wojny | 261 |
PODSUMOWANIE | 272 |
STRESZCZENIE | 280 |
SUMMARY | 283 |
BIBLIOGRAFIA | 286 |
INDEKS NAZWISK | 294 |
SPIS ILUSTRACJI | 300 |
ILUSTRACJE 301 | |