Środki trwałe - ujmowanie, wycena, prezentacja

W zbiorze wyróżnia się kilka bloków tematycznych. Pierwszy to problemy skutków przyjętego modelu wyceny środków trwałych (wg wartości historycznej i wartości przeszacowanej) oraz związane z tym kwestie ustalenia wartości początkowej
środków trwałych, momentu i wartości przeszacowania. Wyniki badań w tym obszarze
przedstawiają m.in. Renata Biadacz, Anna Kuzior oraz Ewa Wanda Maruszewska,
zdaniem których pozostawioną przez ustawodawcę swobodę wyceny należy
rozpatrywać jako formę zaufania, którym obdarzone zostały osoby świadczące usługi
księgowe, co powoduje, że na wycenę trzeba patrzeć także w aspekcie profesjonalizmu
księgowych.
Drugi blok zagadnień tematycznych, ściśle związany z poprzednim, to sposób
ujawnienia przyjętych przez jednostkę w zasadach (polityce) rachunkowości rozwiązań
w zakresie środków trwałych, w sprawozdaniu finansowym oraz możliwość
odczytania z tego sprawozdania finansowych (ekonomicznych) skutków tego rozwiązania.
Tę tematykę podjęli m.in.: Stanisław Hońko, Przemysław Mućko, Alicja
Mazur i Małgorzata Kamieniecka. Ostatnia z wymienionych w tytule swego artykułu stawia prowokujące pytanie: „Wycena środków trwałych w wartości przeszacowanej
według MSSF i ustawy o rachunkowości – rzetelny obraz czy źródło możliwych
manipulacji?”.
Teza, że punktem wyjścia jest identyfikacja i w konsekwencji kwalifikacja składnika
do środków trwałych, znalazła odbicie w rozważaniach Anny Kasperowicz
i Aleksandry Łakomiak. Jedna analizuje problem sprawowania kontroli nad składnikiem,
co jest warunkiem jego aktywowania, druga – nad rozumieniem jego kompletności
w kontekście uznania za obiekt inwentarzowy.
Badania przeprowadzone m.in. przez Jolantę Chluskę, Bożenę Rudnicką, Tomasza
Kondraszuka potwierdzają, że mimo stwierdzonego wcześniej uniwersalizmu
środków trwałych ta pozycja aktywów powinna być rozpatrywana także w kontekście
specyfiki działalności. Oprócz problemów wspólnych występują również szczególne,
typowe m.in. dla rolnictwa, służby zdrowia, sfery szeroko rozumianych jednostek
finansów publicznych.
Problemy różnic w prawie bilansowym i podatkowym, szczególnie w zakresie
ustalenia wartości początkowej środka trwałego, a także zastosowanej amortyzacji,
to kolejny blok tematyczny. Piszą o tym m.in.: Waldemar Gos i Stanisław Hońko,
Marzena Tatarska, Paweł Zieniuk, Joanna Zuchewicz.
W zbiorze znajdują się też artykuły poświęcone ocenie rozwiązań przyjętych
w Rosji, na Białorusi i Łotwie.
Zawarte w niniejszej publikacji artykuły, ze względu na ograniczenia wydawnicze,
z pewnością nie wyczerpują problematyki wyceny, ujmowania i prezentacji
środków trwałych, ale niewątpliwie stanowią dobrą podstawę do dyskusji i inspirację
do dalszych badań.

• środki trwałe