POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Psychologia jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki. W ślad za poszerzaniem się zakresu wiedzy psychologicznej, postępującym rozwojem teorii oraz badań naukowych, powinno – przynajmniej w założeniach – postępować doskonalenie oddziaływań profesjonalnych. Psychologia, za sprawą szczególnego przedmiotu badań naukowych i profesjonalnych oddziaływań, stawia przed uprawiającymi ją specjalistami ogromną odpowiedzialność, także etyczną. Jednocześnie psycholog jako zawód zaufania społecznego pozostaje wciąż zawodem prawnie nieuregulowanym. Dodatkowo administracyjne zmiany w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego nie pozostają bez wpływu na jakość kształcenia przyszłych psychologów.
Jerzy M. Brzeziński i Piotr K. Oleś stawiają pytanie: jak uprawiać niełatwy zawód psychologa, by był nieustannym wyzwaniem – dla siebie i innych, jak nie popadać w rutynę i nie dokonywać nieuzasadnionych uproszczeń?
Czytelnik znajdzie w tej książce kompendium wiedzy na temat ścieżki kształcenia psychologów, możliwości poszerzania kompetencji zawodowych po dyplomie czy rozwoju kariery akademickiej. Autorzy wskazują na standardy prowadzenia badań naukowych, nauczania psychologii, a także dobre praktyki prowadzenia działalności profesjonalnej – czy to w gabinecie, czy to w roli eksperta lub popularyzatora wiedzy. Nie unikają przy tym krytyki zjawisk i procesów, które negatywnie wpływają na tożsamość zawodową psychologów oraz społeczne zaufanie do nich.
Przesłanie, jakie chcieliśmy oddać w tej monografii, sprowadza się do znajomości i przestrzegania kryteriów dobrych praktyk psychologicznych – w badaniach naukowych, kształceniu, świadczeniu usług psychologicznych, popularyzacji i wypełnianiu roli społecznej psychologa.
Jeszcze jednym ważnym celem – choć zabrzmi to nazbyt osobiście – było wyrażenie zawodowej tożsamości, identyfikacji zarówno z Uniwersytetem, jak i z psychologią i jej misją zawodu zaufania publicznego. Psychologia – z tej racji, że przygotowuje do pracy z ludźmi oraz, że uczestnikami naszych badań są konkretne osoby – jest nauką szczególną. Studia psychologiczne mają przygotowywać do rozumienia człowieka i do współdziałania z nim, są więc szczególnie odpowiedzialne, podobnie badania naukowe, publikowanie, formułowanie ekspertyz czy popularyzacja.
Z tekstu
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 560 |
Kategoria | Nowe Tendencje w Psychologii |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-22035-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp XI | |
Podziękowania XV | |
CZĘŚĆ I PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA | 3 |
1. Jaką nauką jest psychologia? | 3 |
1.1. Psychologia jest nauką empiryczną, która ma swoje osobliwości | 3 |
1.2. Osobliwości przedmiotu i metody psychologii | 17 |
1.3. Koncepcja człowieka | 22 |
1.3.1. Potrzeba założeń metasystemowych | 22 |
1.3.2. Kim jest człowiek? Dlaczego – będąc psychologiem – warto to wiedzieć | 28 |
1.4. Psychologia a inne dyscypliny naukowe: problemy interdyscyplinarne | 38 |
CZĘŚĆ II PROBLEMY KSZTAŁCENIA PSYCHOLOGÓW | 51 |
2. Skąd się biorą psychologowie – co zrobić, aby zostać dobrym psychologiem? | 51 |
2.1. Idea kształcenia na poziomie uniwersyteckim – czyli czemu służy studiowanie | 51 |
2.2. Studia psychologiczne na polskich uniwersytetach i w innych szkołach wyższych | 67 |
2.2.1. Zideologizowane początki studiów psychologicznych (1950 r.) | 67 |
2.2.2. Rozwój studiów po przełomie październikowym 1956 r | 72 |
2.2.3. Blaski i cienie prowadzenia studiów psychologicznych według deklaracji bolońskiej (1999 r. – I0 i II0 kształcenia) versus jednolite pięcioletnie studia magisterskie | 80 |
2.3. O potrzebie ogólnopolskich standardów kształcenia na studiach psychologicznych | 89 |
2.3.1. Trochę historii | 90 |
2.3.2. Jak mogą wyglądać studia psychologiczne? | 94 |
2.4. O jednolite standardy dla rozpraw doktorskich z psychologii | 101 |
2.4.1. Kontekst nowej ustawy z 20 lipca 2018 r.: Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce | 102 |
2.4.2. Kryteria dobrej rozprawy doktorskiej | 108 |
3. Co po dyplomie magisterskim – nieustające doskonalenie zawodowe i podejmowanie nowych wyzwań zawodowych | 125 |
3.1. Co dają, a czego nie dają studia magisterskie i co można dzięki nim osiągnąć? | 125 |
3.1.1. Co wynosimy z uczelni? | 125 |
3.1.2. A czego studia nie dają i jak zdobyć „to”, czego nie dają? | 132 |
3.1.3. Studia przygotowują do pracy badawczej i praktyki psychologicznej | 135 |
3.2. Zawód psycholog | 136 |
3.3. Psycholog – jako profesjonalista, badacz i nauczyciel akademicki | 142 |
3.4. Europejski Certyfikat Psychologa EuroPsy | 147 |
3.4.1. Czym jest EuroPsy? | 147 |
3.4.2. Model kompetencji zawodowych | 151 |
3.4.3. EuroPsy w Europie i w Polsce | 154 |
3.5. Specjalizacja, certyfikat, uprawnienia | 159 |
3.6. Konieczność ustawicznego kształcenia | 163 |
CZĘŚĆ III PSYCHOLOG JAKO PROFESJONALISTA 171 | |
4. Jedna jest psychologia, ale z wieloma zastosowaniami | 171 |
4.1. O integracji teorii i badań empirycznych z praktyką psychologiczną | 171 |
4.2. Od teorii do praktyki. Cztery fazy przejścia od wyników badania naukowego do ich praktycznych zastosowań | 174 |
4.2.1. Faza I – wytworzenia wiedzy naukowej | 176 |
4.2.2. Faza II – upowszechniania wyników | 178 |
4.2.3. Faza III – opracowania Programu Praktycznego Działania (PPD) | 180 |
4.2.4. Faza IV – aplikacji PPD | 187 |
4.3. Praktyka oparta na dowodach empirycznych | 189 |
4.3.1. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych | 192 |
4.3.2. Terapia oparta na dowodach empirycznych | 206 |
4.3.3. Terapia i inne rodzaje profesjonalnej aktywności oparte na dowodach empirycznych | 216 |
5. Gdy psycholog występuje jako ekspert | 225 |
5.1. Trzy role eksperckie podejmowane przez psychologa | 225 |
5.2. Psycholog-badacz jako kompetentny krytyk naukowy | 232 |
5.3. Dobre „wychowanie” badacza-krytyka | 244 |
5.3.1. Postawa krytycznej otwartości | 244 |
5.3.2. Odporność na pokusy | 253 |
5.3.3. Unikanie konfliktu interesów | 254 |
5.4. Niepożądane społeczne skutki złej krytyki naukowej | 256 |
5.5. Psycholog-profesjonalista jako biegły sądowy | 262 |
5.6. Psycholog-profesjonalista jako doradca i autor ekspertyz | 269 |
6. Gdy psycholog występuje jako popularyzator | 277 |
6.1. Kto, co i jak powinien popularyzować? | 277 |
6.1.1. Istota popularyzacji | 277 |
6.1.2. Cztery poziomy popularyzacji | 282 |
6.2. W kierunku ustalenia granic popularyzacji wiedzy | 292 |
7. Gdy psycholog angażuje się w działalność społeczną | 303 |
7.1. Ochrona zdrowia psychicznego jednym z priorytetów Unii Europejskiej | 303 |
7.1.1. Skutki rozwoju cywilizacji a społeczna rola psychologów | 306 |
7.1.2. Psycholog jako badacz zjawisk społecznych | 310 |
7.1.3. Psycholog zaangażowany w procesy społeczne | 311 |
7.1.4. Psycholog świadczący pomoc wobec wyzwań i problemów społecznych | 315 |
7.2. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom | 316 |
7.3. Promocja zdrowia i jakości życia | 321 |
7.3.1. Psycholog pomaga w zdrowiu i chorobie | 321 |
7.3.2. Psycholog a problemy i potrzeby osób starszych | 324 |
7.4. Interwencja | 327 |
8. Psycholog wobec problemów współczesności | 335 |
8.1. Niektóre problemy popandemicznego świata | 335 |
8.1.1. Lęk jako reakcja na pandemię i lęki społeczne | 335 |
8.1.2. Trudne relacje społeczne w okresie pandemii i po niej | 337 |
8.1.3. Lęk przed śmiercią | 338 |
8.1.4. Popandemiczny wzrost? | 339 |
8.2. Czterowymiarowy model zmian człowieka XXI wieku | 340 |
8.2.1. Przemiany kulturowe o charakterze globalnym | 340 |
8.2.2. Niepewność, iluzja wolności a tożsamość | 342 |
8.2.3. Wymiary zmian | 343 |
8.2.4. Człowiek wobec nowej fali cywilizacji | 346 |
8.3. Psychologiczne implikacje zmian | 349 |
8.3.1. Świat realny i wirtualny | 349 |
8.3.2. Kultura młodych a tradycja | 350 |
8.3.3. Brak tożsamościowego zakorzenienia i lęk przed przyszłością | 352 |
8.3.4. Problem autentyczności | 353 |
8.3.5. Uzależnienia, agresja społeczna, odmienność | 356 |
8.3.6. Sens życia i ekonomia działań | 358 |
8.3.7. Psychologia i psychologowie też będą inni | 361 |
8.4. Jeszcze o wyzwaniach popandemicznego świata | 362 |
8.4.1. E-interwencje | 364 |
8.4.2. Niepewność i kryzys autorytetów | 366 |
8.4.3. Psychologia: globalna czy lokalna? | 367 |
8.4.4. Jak pracować z ludźmi w świecie kulturowo zróżnicowanym | 368 |
8.4.5. Problemy a możliwości adaptacyjne człowieka | 371 |
CZĘŚĆ IV NIE TYLKO WIEDZA… | 375 |
9. Nie tylko twarda wiedza naukowa, lecz także empatia | 375 |
9.1. Co jest potrzebne w zawodzie psychologa: wiedza i empatia | 375 |
9.2. Profesjonalizm jako synteza wiedzy i empatii | 376 |
9.3. Osiem cnót psychologicznych | 380 |
9.3.1. Uważność | 381 |
9.3.2. Otwartość | 382 |
9.3.3. Wrażliwość | 385 |
9.3.4. Asertywność | 387 |
9.3.5. Rzetelność | 389 |
9.3.6. Odpowiedzialność | 392 |
9.3.7. Dalekowzroczność | 394 |
9.3.8. Pokora | 396 |
9.3.9. W kierunku metacnoty? | 398 |
9.4. Jak to osiągnąć? | 401 |
9.5. Podatność i odporność na wpływy kulturowe | 405 |
10. Wrażliwość etyczna psychologa: badacza i profesjonalisty | 411 |
10.1. Znaczenie wrażliwości etycznej w kształceniu i funkcjonowaniu zawodowym psychologów | 411 |
10.2. Etyczny kontekst badania naukowego | 420 |
10.2.1. Naukowa ważność podejmowanej tematyki | 420 |
10.2.2. Podstawy kompetencyjne badacza | 424 |
10.2.3. Umiejętności w zakresie planowania danego badania empirycznego | 425 |
10.2.4. Przeprowadzanie badania empirycznego | 427 |
10.2.5. Wyciągnięcie wniosków z przeprowadzonego badania | 429 |
10.2.6. Traktowanie osób badanych | 433 |
10.2.6.1. Prawo do poszanowania godności | 433 |
10.2.6.2. Prawo do zapewnienia bezpiecznego udziału w badaniu | 440 |
10.2.6.3. Prawo do wyrażenia w pełni świadomej zgody na udział w badaniu oraz do informacji o badaniu i wykorzystaniu przez badacza wyników | 442 |
10.2.6.4. Prawo do poszanowania poufności, prywatności oraz anonimowości | 446 |
10.2.6.5. Kilka uwag o zakresie działania uniwersyteckich komisji etycznych | 449 |
10.2.7. Uczciwość badacza – naganne etycznie odstępstwa od naukowych standardów | 454 |
10.2.7.1. p-hacking, fishing expedition (p < 0,05); efekt szuflady ( file drawer effect, publication bias) | 455 |
10.2.7.2. HARKing (hypothesizing after the results are known) | 460 |
10.2.7.3. Fabrykowanie danych ( fabrication), fałszowanie danych ( falsification), plagiatowanie (plagiarism) | 461 |
10.2.7.4. Ghostwriting oraz guest authorship | 467 |
10.2.7.5. Publikowanie w „drapieżnych” czasopismach (predatory journals) | 470 |
10.2.7.6. Organizowanie się badaczy w „spółdzielnie autorów” | 471 |
10.3. Etyczny kontekst działalności profesjonalnej | 475 |
10.3.1. Etyka a praktyka psychologiczna | 475 |
10.3.2. Etyka w praktyce psychologicznej | 478 |
10.3.3. Nowe wyzwanie dla uniwersytetów | 483 |
10.3.4. Poszanowanie praw klientów, pacjentów i innych adresatów usług psychologicznych | 486 |
10.3.4.1. Etyka w diagnostyce i psychoterapii | 486 |
10.3.4.2. Etyka w psychologii biznesu | 500 |
10.3.5. Etyczne problemy w praktyce psychologicznej | 505 |
10.4. Konieczność funkcjonujących regulacji prawnych dotyczących zawodu psychologa | 513 |
Literatura | 517 |
Indeks nazwisk | 545 |
Indeks rzeczowy | 552 |
O Autorach | 562 |