INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
Zawód psycholog
Regulacje prawne i etyka zawodowa. Wydanie nowe
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Niezależnie od charakteru i obszaru działalności wspólna dla psychologów jest szczególna natura więzi z podmiotem oddziaływań i wynikające z niej zobowiązania etyczne.
Książka ta powstała z myślą o psychologach praktykach oraz adeptach psychologii niezależnie od specjalizacji i obszaru pracy zawodowej. Czytelnik znajdzie tu wiedzę dotyczącą:
• kontekstu prawnego wykonywania zawodu psychologa,
• obowiązujących zasad i standardów etycznych oraz sposobów ich realizacji.
Autorka poruszyła zagadnienia etyczne specyficznie związane z najważniejszymi obszarami zastosowań psychologii: w diagnozie i interwencji psychologicznej. Szczegółowo omówiła etyczne kwestie i zasady dotyczące takich specyficznych sytuacji, jak:
• świadczenie usług na zlecenie strony trzeciej, na odległość, wobec nieletnich,
• problem przeciwdziałania dyskryminacji,
• prowadzenie badań naukowych i publikowanie ich wyników, oraz wielu innych.
W nowym, zaktualizowanym wydaniu książki Czytelnik znajdzie także informacje dotyczące:
• ochrony dokumentacji psychologicznej,
• przetwarzania danych osobowych,
• poufności w usługach psychologicznych,
• zasada oceny skuteczności interwencji psychologicznej.
Autorka odwołuje się do opracowanego na nowo Kodeksu Etycznego Psychologa Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Aktualizacja obejmuje także nowe regulacje prawne związane z dokumentacją psychologiczną – Rozporządzenie RODO oraz nowelizację prawnego obowiązku denuncjacji. Zmiany te mają głęboki wpływ na to, jakie decyzje psychologowie będą podejmować w niektórych szczególnie trudnych sytuacjach związanych z tajemnicą zawodową.
| Rok wydania | 2020 |
|---|---|
| Liczba stron | 440 |
| Kategoria | Psychologia kliniczna i psychoterapia |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-21135-6 |
| Numer wydania | 2 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Podziękowania | 15 |
| Wstęp | 17 |
| 1. Zawód psychologa w świetle prawa | 21 |
| 1.1. Prawna definicja zawodu psychologa | 21 |
| 1.2. Psycholog jako zawód zaufania publicznego | 22 |
| 1.2.1. Prawne koncepcje zawodu zaufania publicznego i zawodu regulowanego | 22 |
| 1.2.2. Zawody zaufania publicznego w świadomości współczesnych Polaków | 28 |
| 1.3. Samorząd zawodowy i inne organizacje zawodowe | 29 |
| 1.3.1. Regulacje prawne i organizacje zawodowe psychologów w innych krajach | 29 |
| 1.3.2. Sytuacja prawna innych zawodów zaufania publicznego w Polsce | 32 |
| 1.3.3. Samorząd zawodowy psychologów w Polsce | 35 |
| 1.3.4. Zrzeszenia psychologów w Polsce | 35 |
| 1.3.5. Międzynarodowe zrzeszenia psychologów | 38 |
| 1.4. Prawo do wykonywania zawodu psychologa | 40 |
| 1.4.1. Prawo do wykonywania zawodu psychologa w zapisie ustawy | 40 |
| 1.4.2. Faktyczne prawo do wykonywania zawodu psychologa | 42 |
| 1.4.3. Konsekwencje niejasności prawnychw regulacji zawodu psychologa i losy ustawy | 51 |
| Literatura zalecana | 56 |
| Bibliografia | 56 |
| Akty prawne | 57 |
| 2. Odpowiedzialność w zawodzie psychologa | 61 |
| 2.1. Rodzaje odpowiedzialności psychologów w praktyce zawodowej | 61 |
| 2.1.1. Odpowiedzialność karna | 61 |
| 2.1.2. Odpowiedzialność cywilna | 63 |
| 2.1.3. Odpowiedzialność dyscyplinarna | 64 |
| 2.2. Prawa klienta/pacjenta w kontekście odpowiedzialności zawodowej psychologa | 70 |
| Akty prawne | 72 |
| 3. Źródła zasad etycznych w zawodzie psychologa | 75 |
| 3.1. Etyka filozoficzna a etyka stosowana | 75 |
| 3.2. Kodeksy etyki różnych zawodów | 79 |
| 3.3. Etyka zawodowa w zawodzie psychologa | 81 |
| 3.3.1. Kodeksy etyczne Polskiego Towarzystwa Psychologicznego | 82 |
| 3.3.2. Zasady etyki zawodu psychologa wg Kodeksu Etyki Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego | 84 |
| 3.3.3. Kodeksy etyczne innych stowarzyszeń psychologicznych | 85 |
| 3.4. Zasady etyczne a regulacje prawne | 86 |
| 3.4.1. Konflikt zasad etycznych i przepisów prawa | 87 |
| 3.4.2. Konflikt zasad etycznych i wymogów organizacji | 88 |
| 3.4.3. Absolutny zakaz łamania praw człowieka | 88 |
| 3.5. Kontrowersje wokół kodeksów etyki | 88 |
| 3.6. Jak rozstrzygać wątpliwości etyczne? | 90 |
| Literatura zalecana | 94 |
| Bibliografia | 94 |
| 4. Podstawowe zasady etyczne w pracy psychologa | 97 |
| 4.1. Zasada A: Działanie dla dobra i nieszkodzenie | 99 |
| 4.2. Zasada B: Wierność i odpowiedzialność | 102 |
| 4.3. Zasada C: Uczciwość i prawość | 126 |
| 4.4. Zasada D: Sprawiedliwość | 128 |
| 4.5. Zasada E: Szacunek dla ludzkich praw i ludzkiej godności | 129 |
| Literatura zalecana | 135 |
| Bibliografia | 135 |
| Akty prawne | 137 |
| 5. Tajemnica zawodowa | 139 |
| 5.1. Pojęcie tajemnicy zawodowej | 139 |
| 5.2. Tajemnica w zawodzie psychologa – podstawy prawne | 141 |
| 5.3. Jak długo obowiązuje tajemnica zawodowa? | 143 |
| 5.4. Ograniczenia tajemnicy zawodowej w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia | 143 |
| 5.5. Tajemnica zawodowa psychologa a sąd, prokuratura i policja | 146 |
| 5.5.1. Bezwzględny zakaz dowodowy | 146 |
| 5.5.2. Społeczny obowiązek denuncjacji | 148 |
| 5.5.3. Prawny obowiązek denuncjacji | 156 |
| 5.5.4. Psycholog jako świadek w procesie karnym | 162 |
| 5.5.5. Psycholog jako świadek w postępowaniu cywilnym | 164 |
| 5.5.6. Tajemnica w pracy biegłego sądowego | 165 |
| 5.6. Zagrożenie poufności w kontekście terapii grupowej lub terapii par | 166 |
| 5.7. Ograniczenia poufności w usługach na zlecenie strony trzeciej | 167 |
| 5.8. Ujawnienie informacji w celach dydaktycznych | 167 |
| 5.9. Ujawnienie informacji w celu uzyskania konsultacji | 168 |
| 5.10. Ujawnienie informacji poufnej na życzenie klienta | 169 |
| 5.11. Ujawnienie informacji poufnych w związku z obroną psychologa | 170 |
| 5.12. Zabezpieczenie poufności przy współpracy z innymi specjalistami | 171 |
| Literatura zalecana | 171 |
| Bibliografia | 172 |
| Akty prawne | 173 |
| 6. Dokumentacja psychologiczna | 177 |
| 6.1. Standardy APA w zakresie dokumentacji | 178 |
| 6.1.1. Cel tworzenia dokumentacji | 178 |
| 6.1.2. Co podlega udokumentowaniu | 179 |
| 6.1.3. Sposób organizacji dokumentacji | 181 |
| 6.1.4. Etyczne standardy tworzenia i zabezpieczania dokumentacji psychologicznej | 183 |
| 6.2. Regulacje prawne związane z przetwarzaniem danych osobowych (RODO) | 189 |
| 6.2.1. Dane osobowe w praktyce psychologicznej | 190 |
| 6.2.2. Podstawa prawna przetwarzania danych osobowych | 192 |
| 6.2.3. Prawa osoby, której dotyczą dane osobowe | 194 |
| 6.2.4. Zasady ochrony prywatności i danych osobowych | 198 |
| 6.3. Prawne regulacje dotyczące dokumentacji w niektórych obszarach praktyki | |
| 6.3.1. Dokumentacja psychologiczna – ogólna | 200 |
| 6.3.2. Dokumentacja medyczna i dokumentacja psychologiczna w kontekście świadczeń leczniczych | 201 |
| 6.4. Prywatność a dokumentacja zewnętrzna („jawna”) | 206 |
| 6.5. Okres przechowywania dokumentacji psychologicznej | 208 |
| 6.6. Etyczne i prawne zasady udostępniania dokumentacji innym podmiotom | 211 |
| 6.6.1. Opracowania statystyczne na podstawie dokumentacji psychologicznej | 212 |
| 6.6.2. Dostęp do dokumentacji innych specjalistów pracujących z klientem | 213 |
| 6.6.3. Opracowania do celów naukowych | 214 |
| 6.7. Ograniczenie uprawnień organów ścigania w dostępie do dokumentacji psychologicznej | 214 |
| 6.7.1. Dokumentacja psychologiczna jako dowód w procesie karnym | 215 |
| 6.7.2. Dokumentacja psychologiczna jako dowód w procesie cywilnym | 220 |
| Literatura zalecana | 222 |
| Bibliografia | 222 |
| Akty prawne | 223 |
| 7. Świadoma zgoda na usługę psychologiczną | 225 |
| 7.1. Prawo klienta do dobrowolnego i świadomego korzystania z usług psychologicznych | 225 |
| 7.1.1. Zgoda na przetwarzanie danych osobowych | 227 |
| 7.1.2. Zgoda na usługę psychologiczną osób z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych | 227 |
| 7.1.3. Usługa psychologiczna bez zgody | 228 |
| 7.2. Informacje niezbędne do podjęcia świadomej zgody | 234 |
| 7.2.1. Rzetelna informacja o kwalifikacjach psychologa | 235 |
| 7.2.2. Rzetelna informacja o metodzie pracy i jej alternatywach | 235 |
| 7.2.3. Rzetelna informacja o poufności i jej ograniczeniach | 236 |
| 7.2.4. Uzgodnienie celu, zakresu i sposobu realizacji usługi | 236 |
| 7.2.5. Rzetelna informacja o prawach klienta | 237 |
| 7.3. Uzgodnienie praktycznych aspektów usługi | 239 |
| 7.3.1. Konflikt interesów i różnorodność ról | 239 |
| 7.3.2. Odpłatność | 239 |
| 7.3.3. Wymiar czasowy | 240 |
| Załącznik 1. Lista kontrolna zagadnień etycznych związanych z poinformowaną zgodą | 240 |
| Załącznik 2. Lista kontrolna związana z podjęciem się usługi psychologicznej | 242 |
| Literatura zalecana | 243 |
| Bibliografia | 243 |
| Akty prawne | 243 |
| 8. Standardy etyczne w diagnozie psychologicznej | 245 |
| 8.1. Opinia psychologiczna na podstawie badania diagnostycznego | 245 |
| 8.2. Zasady ogólne etycznego postępowania diagnostycznego | 246 |
| 8.3. Podmiotowe traktowanie klienta | 246 |
| 8.3.1. Minimalizacja wtargnięcia (standard 4.04 – Minimalizacja wtargnięcia; APA, 2017) | 247 |
| 8.3.2. Diagnoza a badania naukowe | 247 |
| 8.4. Zapewnienie optymalnego funkcjonowania klienta | 248 |
| 8.5. Standardy diagnozy | 249 |
| 8.6. Dobór narzędzi diagnostycznych | 250 |
| 8.6.1. Odpowiedzialne rozróżnienie między diagnozą psychologiczną a badaniem testowym | 250 |
| 8.6.2. Kontrowersje wokół technik projekcyjnych | 252 |
| 8.6.3. Prawo do stosowania narzędzia diagnostycznego | 253 |
| 8.6.4. Kwalifikacje użytkownika narzędzi diagnostycznych | 255 |
| 8.7. Przedstawienie wniosków diagnostycznych | 256 |
| 8.7.1. Pisemna opinia, orzeczenie, raport | 257 |
| 8.7.2. Ustna informacja zwrotna | 258 |
| 8.8. Diagnoza grup szczególnych (niepełnosprawność, obca kultura/ obcy język) | 260 |
| 8.8.1. Bariera językowa | 260 |
| 8.8.2. Bariera kulturowa | 262 |
| 8.8.3. Modyfikacja procedury i niedostosowanie prób normalizacyjnych | 263 |
| Literatura zalecana | 266 |
| Bibliografia | 267 |
| Akty prawne | 269 |
| 9. Standardy etyczne w pomocy psychologicznej | 271 |
| 9.1. Kwalifikacje do udzielania pomocy psychologicznej | 272 |
| 9.1.1. Interwencja oparta na dowodach | 273 |
| 9.1.2. Kontekst prawny | 275 |
| 9.2. Pomoc psychologiczna a autonomia i integralność klienta | 276 |
| 9.3. Zawarcie kontraktu na pomoc psychologiczną | 278 |
| 9.4. Terapia dla rodzin lub grup | 279 |
| 9.5. Terapia dla osób znajdujących się już pod opieką psychologa | 280 |
| 9.6. Niedostępność terapii | 280 |
| 9.7. Zakończenie terapii | 281 |
| 9.8. Monitorowanie skuteczności interwencji. Superwizja | 282 |
| Literatura zalecana | 284 |
| Bibliografia | 284 |
| 10. Usługi psychologiczne na zlecenie strony trzeciej – problem dobrowolności, podmiotowości i poufności | 287 |
| 10.1. Diagnoza psychologiczna w procesie ubiegania się o pracę | 290 |
| 10.2. Prawnie wymagana ocena psychologiczna w celu określenia zdolności do wykonywania zawodu lub funkcji | 291 |
| 10.3. Pobór do wojska | 291 |
| 10.4. Usługa psychologiczna na zlecenie pracodawcy | 292 |
| 10.5. Przymusowe badanie psychologiczne na zlecenie wymiaru sprawiedliwości | 293 |
| 10.6. Dokumentacja psychologiczna w systemie oświaty | 294 |
| Literatura zalecana | 294 |
| Bibliografia | 295 |
| Akty prawne | 295 |
| 11. Przeciwdziałanie dyskryminacji w praktyce psychologicznej | 297 |
| 11.1. Dyskryminacja – kontekst prawny | 298 |
| 11.2. Przejawy dyskryminacji w praktyce psychologicznej | 300 |
| 11.2.1. Odmowa świadczenia | 300 |
| 11.2.2. Niezróżnicowane postrzeganie osób należących do mniejszości | 305 |
| 11.2.3. Niedostosowanie świadczenia do specyficznych potrzeb osób należących do mniejszości | 306 |
| 11.2.4. Nieuwzględnianie zagrożenia stereotypem | 307 |
| 11.2.5. Przeżywanie negatywnych uczuć | 308 |
| 11.3. Dyskryminacja wynikająca z ograniczeń kompetencji psychologów | 308 |
| 11.3.1. Ograniczenia kompetencji w usługach dla klientów z zaburzeniami somatycznymi | 309 |
| 11.3.2. Ograniczenia kompetencji w usługach dla klientów z grup mniejszościowych | 312 |
| 11.4. Dyskryminacja wynikająca z uprzedzeń żywionych przez psychologa | 313 |
| 11.4.1. Obowiązek eliminowania uprzedzeń | 314 |
| 11.4.2. Zalecenia dla psychologów świadczących usługi populacjom zróżnicowanym etnicznie, językowo, kulturowo i seksualnie | 320 |
| Literatura zalecana | 324 |
| Bibliografia | 325 |
| Akty prawne | 327 |
| 12. Usługi psychologiczne na odległość | 329 |
| 12.1. Czy możliwa jest etyczna usługa psychologiczna na odległość? | 329 |
| 12.2. Opracowania dotyczące zasad etycznych w usługach na odległość | 330 |
| 12.3. Zalety kontaktu psychologicznego na odległość | 331 |
| 12.4. Zagrożenia dla praw klienta w usługach na odległość | 332 |
| 12.4.1. Poufność w usługach na odległość | 332 |
| 12.4.2. Sytuacja kryzysowa w usługach na odległość | 333 |
| 12.4.3. Świadoma zgoda w usługach na odległość | 335 |
| 12.4.4. Wyznaczenie granic | 335 |
| 12.5. Specyfika telepsychoterapii | 336 |
| 12.6. Diagnoza psychologiczna przez internet | 337 |
| 12.6.1. Zalety i ograniczenia | 337 |
| 12.6.2. Testy do samodzielnego rozwiązania w celu rozwoju osobistego i pogłębienia samoświadomości vs. diagnoza psychologiczna | 338 |
| 12.7. Bezpieczeństwo narzędzi diagnostycznych w internecie | 344 |
| Literatura zalecana | 344 |
| Bibliografia | 345 |
| 13. Usługi psychologiczne na rzecz dzieci | 347 |
| 13.1. Zgoda na usługę psychologiczną wobec dzieci | 348 |
| 13.1.1. Władza rodzicielska – aspekt prawny | 348 |
| 13.1.2. Wyrażenie zgody na usługę psychologiczną wobec dziecka – kwestie prawne | 350 |
| 13.1.3. Zgoda na usługę psychologiczną na terenie instytucji, pod której opieką znajduje się dziecko | 350 |
| 13.1.4. Kontrowersje wokół minimalnego wieku dla wyrażenia świadomej zgody – regulacje w kodeksie cywilnym | 352 |
| 13.1.5. Kontrowersje wokół minimalnego wieku dla wyrażenia świadomej zgody – jak kwestia zgody dziecka jest regulowana w zawodzie lekarza | 353 |
| 13.1.6. Wyrażenie przyzwolenia na usługę psychologiczną przez dziecko | 355 |
| 13.2. Odpowiedzialność za samopoczucie dziecka w trakcie kontaktu | 360 |
| 13.2.1. Obecność osoby bliskiej | 361 |
| 13.3. Poszanowanie podmiotowości dziecka | 362 |
| 13.3.1. Poszanowanie podmiotowości dziecka a wywiad z rodzicami | 362 |
| 13.3.2. Poszanowanie podmiotowości dziecka a udzielanie informacji zwrotnych | 363 |
| 13.3.3. Zdefiniowanie obszaru świadczenia i minimalizacja wtargnięcia | 364 |
| 13.4. Dylemat klient-dziecko czy klient-rodzic | 365 |
| 13.5. Zasada poufności i jej ograniczenia w usługach wobec dzieci | 367 |
| 13.6. Dziecko w badaniach naukowych | 368 |
| 13.6.1. Dobrowolność udziału dzieci w psychologicznych badaniach naukowych | 368 |
| 13.6.2. Czy badania naukowe z udziałem dzieci są konieczne? | 369 |
| Literatura zalecana | 371 |
| Bibliografia | 371 |
| Akty prawne | 372 |
| 14. Zasady etyki w naukowych badaniach psychologicznych | 375 |
| 14.1. Prawne aspekty przestrzegania zasad etyki w psychologicznych badaniach naukowych | 376 |
| 14.1.1. Regulacja badań biomedycznych | 376 |
| 14.1.2. Regulacje w badaniach naukowych z udziałem ludzi w innych krajach | 380 |
| 14.1.3. Regulacje w badaniach naukowych z udziałem zwierząt | 382 |
| 14.1.4. Polskie regulacje w psychologicznych badaniach naukowych z udziałem ludzi | 384 |
| 14.2. Świadoma zgoda na udział w badaniu | 387 |
| 14.2.1. Regulacje prawne dotyczące przetwarzania wrażliwych danych osobowych | 390 |
| 14.2.2. Świadoma zgoda na rejestrację głosu i wizerunku | 391 |
| 14.2.3. Zgoda na ujawnienie dodatkowych informacji | 392 |
| 14.2.4. Zgoda na udział w badaniach osób bez zdolności lub z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych | 392 |
| 14.2.5. Odstąpienie od świadomej zgody w badaniach naukowych | 392 |
| 14.2.6. Informacja o przetwarzaniu danych osobowych (RODO) | 393 |
| 14.3. Poufność informacji w badaniach naukowych | 394 |
| 14.3.1. Przechowywanie danych | 395 |
| 14.3.2. Ujawnienie osobie badanej wrażliwych danych z badania naukowego | 396 |
| 14.3.3. RODO a badania naukowe | 398 |
| 14.4. Zgoda instytucji | 405 |
| 14.5. Udział w badaniu osób podległych (klient/pacjent, student) | 405 |
| 14.6. Problemy związane z wykluczaniem osób z badań | 406 |
| 14.7. Wynagrodzenie za udział w badaniach | 407 |
| 14.8. Procedury maskujące | 408 |
| 14.8.1. Procedura odkłamania | 409 |
| 14.8.2. Odstąpienie od procedury odkłamania | 410 |
| 14.9. Minimalizowanie szkód | 410 |
| 14.10. Badanie naukowe weryfikujące skuteczność terapii | 411 |
| 14.11. Badania naukowe przez internet | 413 |
| 14.11.1. Poufność w badaniach internetowych | 413 |
| 14.11.2. Problem świadomej zgody w badaniach internetowych | 414 |
| 14.11.3. Maskowanie, odkłamanie i dyskomfort w badaniach internetowych | 414 |
| Załącznik 1. Lista kontrolna zagadnień etycznych w badaniu naukowym | 417 |
| Załącznik 2. Lista kontrolna zagadnień etycznych związanych ze świadomą zgodą na badanie | 418 |
| Literatura zalecana | 420 |
| Bibliografia | 420 |
| Akty prawne | 422 |
| 15. Zasady etycznego postępowania podczas rozpowszechniania wyników badań, wiedzy psychologicznej i popularyzacji | 425 |
| 15.1. Rozpowszechnianie wyników badań naukowych i wiedzy naukowej | 425 |
| 15.1.1. Plagiatorstwo | 426 |
| 15.1.2. Zasady powoływania się na literaturę cytowaną | 429 |
| 15.1.3. Zasady cytowania i parafrazowania | 429 |
| 15.1.4. Zgoda na reprodukcję | 431 |
| 15.2. Autorstwo publikacji | 432 |
| 15.3. Powtórna publikacja danych | 433 |
| 15.4. Udostępnianie danych do weryfikacji | 434 |
| 15.5. Recenzja naukowa | 434 |
| 15.6. Unikanie konfliktu interesów | 434 |
| Literatura zalecana | 436 |
| Bibliografia | 436 |
| Akty prawne | 437 |
| 16. Tożsamość zawodowa psychologa i prawa psychologa | 439 |
| 16.1. Prawa psychologa | 443 |
| 16.1.1. Prawo do niezależności zawodowej | 444 |
| 16.1.2. Prawo do zrzeszania się | 444 |
| 16.1.3. Prawo do ustawicznego kształcenia | 445 |
| 16.1.4. Prawo do błędu | 445 |
| 16.1.5. Prawo do obrony | 446 |
| 16.1.6. Prawo do uzyskania wsparcia | 446 |
| 16.1.7. Prawo do korzystania z wyników pracy innych specjalistów | 447 |
| 16.1.8. Prawo do odmowy składania zeznań | 447 |
| 16.1.9. Prawo do odmowy wobec pracodawcy lub współpracownika | 447 |
| 16.1.10. Prawo do odmowy informacji wobec klienta | 447 |
| 16.1.11. Prawo do odmowy świadczenia w szczególnych sytuacjach | 448 |
| 16.1.12. Prawo do przerwania usługi w szczególnych sytuacjach | 451 |
| 16.1.13. Prawo do autorskich metod pracy | 452 |
| 16.1.14. Prawo do ochrony osobistych granic | 452 |
| Bibliografia | 452 |
| O Autorce | 454 |
KUP NA PREZENT
Zawód psycholog
74,00 zł
Uzupełnij informacje na temat odbiorcy.
Produkt został pomyślnie dodany do koszyka.
Nieudana próba zakupu produktu. Spróbuj jeszcze raz.
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
