Religie i religijność w świecie współczesnym

W dniu 19 grudnia 2010 roku Zarząd Polskiego Towarzystwa Religioznawczego podjął decyzję o zorganizowaniu w dniach 12-15 września 2011 roku w Toruniu III Międzynarodowego Kongresu Religioznawczego. III Kongres został zaplanowany jako kontynuacja I Kongresu, który odbył się w Tyczynie w 2003 roku i II Kongresu, który odbył się w Poznaniu w 2008 roku. III Międzynarodowy Kongres Religioznawczy Religie i religijność w świecie współczesnym był wspólną inicjatywą Polskiego Towarzystwa Religioznawczego oraz Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jego bezpośredniej organizacji podjęli się natomiast pracownicy i doktoranci Katedry Teorii Kultury i Religii WPiSM UMK.
Honorowy patronat nad Kongresem objęli: JM Rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prof. Andrzej Radzimiński; Prezydent miasta Torunia, Michał Zaleski, a także Wojewoda Kujawsko-Pomorski, Ewa Mes oraz Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Piotr Całbecki.

Celem Kongresu było przeprowadzenie wielowątkowej debaty nad współczesną kondycją religii jako zinstytucjonalizowanego systemu wierzeń, jak również nad kondycją religijności jako ludzkiej dyspozycji, gotowości do wychodzenia naprzeciw temu, co ponad. Nie próbując bynajmniej zamykać owej debaty jakąś określoną wizją światopoglądową, idea kongresu została określona w taki sposób, aby poszukiwać tego, co wspólne. Nie po to jednak, by próbować dokonywać jakichś ujednolicających generalizacji, ale po to, by poprzez dostrzeganie różnic ukazać, że wyzwania współczesności stanowią dla wszystkich podobną płaszczyznę doświadczeń religijnych. Bowiem forma religijna jest tym doskonalsza, im jest bogatsza i powinniśmy raczej mówić o konieczności rozwoju doświadczenia religijnego i religijnego myślenia a nie o jego ujednolicaniu i ograniczaniu. W ramach czterodniowych obrad zaplanowano cztery sesje plenarne: Religia i religijność w kulturze współczesnej, Religia w społeczeństwie, Teorie i metody współczesnego religioznawstwa, Religioznawstwo w Polsce. Wystąpienia uczestników zostały pogrupowane w trzynaście sekcji, które łącznie wyznaczają niezwykle szeroki zakres tematyczny badań nad współczesnym wymiarem religii i religijności. Początkowo zaplanowane było czternaście sekcji, jednak ostatecznie sekcja „Tożsamość religijna” (V) została usunięta, stąd jej brak w prezentowanym programie, przy jednoczesnym zachowaniu pierwotnej numeracji. W celu prezentacji wystąpień wszystkich referentów organizatorzy Kongresu przygotowali niniejszą publikację. Ma ona służyć nie tylko jako swoiste wprowadzenie do rozważań, mających miejsce podczas sesji plenarnych czy poszczególnych sekcji tematycznych (taką funkcję pełnić mają teksty składające się na Część I), ale również ma ona być rodzajem przewodnika oraz informatora ukazującego złożoność i wieloaspektowość aktualnych zainteresowań badaczy religii i religijności, którzy wywodzą się z różnych środowisk naukowych (Część II).

Bartosz Wypych