INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Zielnik to podstawowe narzędzie badawcze i dokumentacyjne w botanice, to archiwum informacji naukowej na miarę biblioteki.
Publikacja omawia:
- zbieranie (w zgodzie z zasadami ochrony przyrody), zasuszanie i przechowywanie roślin naczyniowych, mszaków, glonów, grzybów, porostów i śluzorośli;
- etykietowanie – katalogowanie zbiorów według nowoczesnych wymogów dokumentacji botanicznej;
- prowadzenie wymiany naukowej zbiorów i wydawnictw zielnikowych;
- nowoczesną ochronę zielnika przed szkodnikami;
- trwałe (tzw. archiwalne) techniki i materiały używane w zielnikach;
- estetykę i jakość wykonania zbiorów;
- niektóre kolekcje specjalne, w tym zbiory karpologiczne (owoców i nasion);
- reguły wyznaczania typów nomenklatorycznych;
- zasady przygotowania i racjonalnego prowadzenia badań florystycznych.
W książce zamieszczono angielsko-polski słownik pojęć związanych z zielnikiem.
Krąg odbiorców książki to:
- studenci biologii, farmacji, biotechnologii, ochrony środowiska, leśnictwa i kierunków rolniczych wykonujący zielniki w ramach nauki botaniki na pierwszych latach studiów;
- magistranci i doktoranci prowadzący badania florystyczne, ekologiczne, taksonomiczne;
- zawodowi botanicy (floryści, taksonomowie);
- kuratorzy kolekcji zielnikowych w uczelniach i muzeach;
- zainteresowani suszeniem roślin do celów dydaktycznych; miłośnicy przyrody, amatorzy pasjonujący się florystyką.
Rok wydania | 2007 |
---|---|
Liczba stron | 304 |
Kategoria | Botanika |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-15143-0 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 1 |
1. Z historii zielników | 5 |
Znaczenia słowa "zielnik" | 5 |
Najstarsze zachowane kolekcje roślin | 7 |
Osobliwości związane z zielnikiem | 9 |
Najstarsze zielniki instytucje | 10 |
Index Herbariorum | 12 |
Zielniki jako dziedzictwo | 13 |
Repatriacja danych zielnikowych a ochrona bioróżnorodności | 14 |
2. Ogólne uwagi o zielniku i oznaczaniu gatunków | 15 |
Kryteria, które muszą spełniać kolekcje o wartości naukowej | 15 |
Funkcje zielnika naukowego | 15 |
Wartość zbiorów botanicznych | 17 |
Zielnik a ochrona przyrody | 18 |
Oznaczanie roślin | 18 |
Oznaczanie roślin zasuszonych | 20 |
Rozmiękczanie | 22 |
Mikroskop | 23 |
Przekroje poprzeczne | 23 |
Badania niszczące | 24 |
Badania niszczące | 25 |
Zasady zielnikowania w skrócie | 25 |
3. Formy dokumentacji botanicznej | 28 |
Rodzaje zielników | 28 |
Fotografia | 29 |
Dokumentacja elektroniczna | 30 |
Ikonoteki i opisy | 31 |
Roztwory konserwujące | 31 |
Technika utrwalania barw zbiorów mokrych | 23 |
4. Zbieranie roślin naczyniowych w terenie | 34 |
Zielnik a etyka badań naukowych | 34 |
Ogólne zasady pozyskiwania roślin | 35 |
Gatunki niebezpieczne | 36 |
Wybór okazów roślin do zbioru | 37 |
Okaz typowy | 38 |
Zbiór kompletny | 38 |
Czystość zbioru | 40 |
Kalendarz zbioru roślin naczyniowych | 40 |
Ulotne cechy diagnostyczne ważniejszych taksonów krajowych | 42 |
Zbieranie pędów drzew i krzewów | 43 |
Zbieranie pnączy | 43 |
Paprocie i skrzypy | 44 |
Agrestowate | 44 |
Astrowate | 44 |
Bodziszkowate | 46 |
Czosnkowate | 46 |
Dymnicowate | 46 |
Dyniowate | 47 |
Dzwonkowate | 47 |
Fiołkowate | 47 |
Goździkowate | 47 |
Gruboszowate | 48 |
Jaskrowate | 48 |
Jasnotowate | 48 |
Kaniankowate | 49 |
Kapustowate | 49 |
Komosowate | 49 |
Krzyżownicowate | 50 |
Liliowate | 50 |
Marzanowate | 50 |
Motylkowate | 50 |
Ogórecznikowate | 51 |
Oliwkowate | 51 |
Powojowate | 51 |
Rdestnicowate | 51 |
Rdestowate | 51 |
Różowate | 52 |
Rzęsowate | 53 |
Rzęślowate | 53 |
Selerowate | 53 |
Sitowate | 54 |
Storczykowate | 54 |
Szarłatowate | 54 |
Ślazowate | 55 |
Trawy | 55 |
Trędownikowate | 56 |
Turzycowate | 56 |
Wiązowate | 57 |
Wierzbowate | 57 |
Wiesiołkowate | 58 |
Wilczomleczowate | 58 |
Winoroślowate | 58 |
Zarazowate | 58 |
Żabieńcowate | 59 |
Porady praktyczne | 59 |
Metoda kopertowa | 59 |
Przenoszenie roślin | 60 |
Rośliny wodne | 60 |
Rośliny wodne | 61 |
5. Zasuszanie roślin naczyniowych i estetyka zielnika naukowego | 65 |
Szybkość wysychania | 65 |
Przygotowanie roślin do suszenia | 65 |
Materiały | 67 |
Usuwanie objawów więdnięcia | 67 |
Formowanie okazów | 68 |
Kwiaty | 70 |
Bardzo duże liście | 72 |
Suszenie organów o dużej średnicy | 73 |
Grube korzenie, kłącza i części nasadowe pędu | 75 |
Cebule i bulwy | 75 |
Suszenie astrowatych | 76 |
Inne masywne kwiatostany | 78 |
Owoce mięsiste | 78 |
Rośliny kolczaste | 78 |
Rośliny nadwodne i wodne | 78 |
Rośliny morskie | 80 |
Układanie paczek z roślinami | 81 |
Siatki do suszenia | 82 |
Suszarki | 84 |
Suszenie sukulentów | 85 |
Żółknięcie liści w czasie suszenia | 86 |
Rośliny całkowicie wysuszone | 86 |
Trwałość cech podczas suszenia i przechowywania | 86 |
Estetyka okazu zielnikowego | 89 |
Poprawianie wyglądu zasuszonych roślin | 90 |
6. Arkusze i okładki w zielniku roślin naczyniowych | 91 |
6 Arkusze i okładki w zielniku roślin naczyniowych | 91 |
Format zielnika | 91 |
Wykonanie okładek i arkuszy | 93 |
Metody przytwierdzania okazów. Czy naklejać rośliny? | 95 |
Metoda Archera | 96 |
Naklejanie roślin | 98 |
Przyszywanie i przypinanie roślin | 100 |
Inne zabezpieczenia | 101 |
Kolekcje organów roślin | 102 |
Kolekcje tematyczne | 104 |
7. Papier zielnikowy | 105 |
Degradacja papieru (105) | 105 |
Papier bezkwasowy | 106 |
Papier buforowany | 106 |
Gramatura papieru | 107 |
Inne uwagi na temat trwałości okazów zielnikowych i papieru | 108 |
Kompensowanie odkształceń zielnika | 108 |
8. Etykiety zielnikowe | 110 |
Treść etykiety | 110 |
Nagłówki | 111 |
Łacińska nazwa gatunkowa | 111 |
Pisownia nazw taksonów mieszańcowych | 112 |
Wątpliwość w oznaczeniu | 112 |
Nazwy roślin w językach narodowych | 113 |
Dane etnobotaniczne | 113 |
Nazwa rodziny | 114 |
Miejsce zbioru | 114 |
Współrzędne geograficzne | 115 |
Opis stanowiska i siedliska | 115 |
Opis roślin z upraw i nasadzeń | 116 |
Data zbioru | 116 |
Autorstwo zbioru | 117 |
Autorstwo oznaczenia | 117 |
Numer kolejny w zielniku | 118 |
Kod kreskowy Code 39 | 118 |
Numer zbioru | 119 |
Duplikaty i unikaty | 121 |
Miejsce przechowywania duplikatów | 121 |
Etykietowanie krzyżowe | 121 |
Dane uzupełniające | 122 |
Źródło oznaczenia | 122 |
Opis cech rośliny | 123 |
Przykłady etykiet | 124 |
Cytowanie okazów zielnikowych w literaturze naukowej | 128 |
Technika i konwencje etykietowania | 128 |
Etykietki dodatkowe | 134 |
Wymiary i przytwierdzanie i przytwierdzanie etykiet zielnikowych | 136 |
Technika etykietowania innych zbiorów | 137 |
9. Podstawy typowania | 138 |
Autor oryginalny i materiały oryginalne | 138 |
Typy | 139 |
Uzupełnienia okazów zielnikowych a zasady zielnikowania | 144 |
10. Przechowywanie i katalogowanie zbiorów | 146 |
Okładki rodzajowe i teczki fascykułowe | 146 |
Przenoszenie zielnika | 148 |
Pudła | 148 |
Segregowanie zbiorów | 149 |
ady i zalety różnych układów zielnika | 150 |
Katalog | 151 |
System BRAHMS | 152 |
11. Ochrona zielnika | 154 |
Czynniki zagrażające kolekcjom zielnikowym | 154 |
Zasady profilaktyki | 155 |
Czystość w pomieszczeniach zielnikowych | 155 |
Najnowsze rutynowe metody ochrony zielnika | 156 |
Obniżenie temperatury i wilgotności pomieszczeń | 156 |
Zamrażanie okazów | 156 |
Działanie próżnią | 157 |
Ochrona przed przeniesieniem szkodników z zewnątrz | 157 |
Kontrola stanu zbiorów zielnikowych | 158 |
Pułapki na owady | 158 |
Wilgoć i pleśnie | 158 |
Najgroźniejsze gatunki owadów | 159 |
Ślady żerowania owadów w zielniku | 160 |
Środki chemiczne | 162 |
Zielnik a zdrowie | 163 |
Ochrona zielnika a trwałość DNA | 167 |
Łamliwość roślin | 168 |
Zabezpieczanie kolekcji organów roślin | 168 |
Zabezpieczanie zbiorów naukowych w celach ekspozycyjnych | 168 |
Zabezpieczanie okazów przesyłanych pocztą | 169 |
12. Zielnik karpologiczny | 170 |
Przedmiot i zakres karpologii | 170 |
Postać zielnika | 171 |
Zbieranie próbek w terenie | 173 |
Dojrzałość diaspor | 173 |
Astrowate | 174 |
Kalendarz zbioru próbek karpologicznych | 175 |
Suszenie i zabezpieczanie | 176 |
Czystość zbioru | 177 |
Objętość zbioru | 178 |
Badania karpologiczne i wyposażenie | 178 |
Dokumentacja zbiorów | 179 |
Ikonoteka karpologiczna | 179 |
Nietrwałe części diaspor | 181 |
Owoce mięsiste | 182 |
13. Zielnik mszaków | 183 |
Ochrona gatunkowa mszaków | 183 |
Zbieranie mszaków | 183 |
Suszenie mszaków | 184 |
Postać zielnika briologicznego | 184 |
Oznaczanie | 186 |
Hodowle mszaków | 188 |
14. Zielnik porostów | 190 |
Wymieranie porostów a zielnik | 190 |
Zbieranie porostów | 191 |
Uwagi na temat oznaczania porostów | 192 |
Podstawowe odczynniki i techniki diagnostyczne | 192 |
Postać zielnika lichenologicznego | 193 |
15. Zielnik grzybów wielkoowocnikowych | 195 |
Zbiorymikologiczne a ochrona przyrody | 195 |
Orientacyjny kalendarz zbioru | 196 |
Zbieranie grzybów wielkoowocnikowych w terenie | 197 |
Dokumentacja stanowiska i siedliska | 198 |
Identyfikacja substratu | 198 |
Badanie i opisywanie grzybów w terenie. Cechy ulotne | 199 |
Grzyby o owocnikach najbardziej krótkotrwałych | 201 |
Fotografie i rysunki grzybów | 202 |
Zbiór kompletny w mikologii | 202 |
Pozyskiwanie owocników | 202 |
Przenoszenie okazów | 203 |
Wysyp zarodników | 204 |
Konserwowanie owocników | 208 |
Wykonanie eksykatów | 208 |
Żel kamionkowy w mikologii | 209 |
Liofilizacja | 211 |
Prawidłowo wysuszone owocniki | 211 |
Zamrażanie okazów zielnikowych | 211 |
Metoda Herpella-Bohusa | 212 |
Torebki zielnikowe i objętość eksykatów | 214 |
Opis zbiorów mikologicznych do celów naukowych | 215 |
Przegląd cech - podsumowanie | 216 |
Ważniejsze odczynniki stosowane w mikologii | 217 |
Zabezpieczanie zbiorów mikologicznych | 218 |
16. Zbiory fitopatologiczne i zielnik grzybów mikroskopijnych | 219 |
Zbieranie okazów i próbek w terenie | 220 |
Źródła błędów | 223 |
Przenoszenie zbiorów w terenie | 223 |
Suszenie | 225 |
Opis i przechowywanie zbiorów | 225 |
17. Zielnik śluzorośli | 228 |
Zbieranie i zabezpieczanie okazów | 228 |
Suszenie okazów | 229 |
Hodowle śluzorośli | 230 |
18. Zielnik glonów | 233 |
Zróżnicowanie metod badawczych w fikologii | 233 |
Siedliska i zbieranie glonów | 233 |
Zasuszanie glonów makroskopowych | 234 |
Zasuszanie ramienic | 236 |
Zielnikowanie glonów mikroskopijnych | 236 |
Utrwalacze i konserwanty | 237 |
Odczynniki chemiczne | 238 |
Trwałość kolekcji | 238 |
Ikonoteka fikologiczna | 238 |
19. Wydawnictwa zielnikowe, korespondencja i kronika | 241 |
Wymiana eksykatów | 241 |
Treść wydawnictw eksykatowych | 242 |
Schedy | 247 |
Charakterystyka kolekcji zielnikowej | 247 |
Korespondencja i kronika | 248 |
Monografie zielników | 249 |
20. Prowadzenie badań florystycznych | 251 |
Cel i zakres badań florystycznych | 251 |
Spisy florystyczne | 253 |
Wykorzystanie danych kartograficznych w analizie badanego terenu | 254 |
Mapy topograficzne | 254 |
Zdjęcia lotnicze i satelitarne | 255 |
Mapy geologiczne i glebowe | 255 |
Mapy hydrologiczne | 255 |
Mapy leśne | 256 |
Mapy toponimiczne | 256 |
Inne mapy | 256 |
Studia fenologiczne | 256 |
Studia chorologiczne | 257 |
Studia literaturowe | 257 |
Typowanie siedlisk i ich bogactwo gatunkowe | 257 |
Zasadność studiów nad toponimiką | 258 |
Trwałość obiektów terenowych jako punktów odniesienia | 260 |
Systemy kartografii florystycznej | 261 |
Notowania florystyczne | 263 |
Literatura | 265 |
Skorowidz rzeczowy | 275 |
Skorowidz łacińskich nazw taksonów | 281 |
Skorowidz nazwisk | 286 |
Słowniczek angielskich pojęć związanych z zielnikiem | 287 |