Decentralizacja fiskalna jako ograniczenie zjawiska Lewiatana

1 opinia

Format:

ibuk

Monografia dotyczy decentralizacji fiskalnej i jej ograniczającej roli w procesach rozrastania się sektora publicznego, które określa się Lewiatanem. Nawiązano w niej do tzw. hipotezy Lewiatana sformułowanej przez J. M. Buchanana w odniesieniu do zdecentralizowanych struktur finansów publicznych. Przedmiotem rozważań są procesy decentralizacji fiskalnej w szerokim ujęciu: ekonomicznym, politycznym, administracyjnym, socjologicznym i przestrzennym. Analizy oparto w dużym stopniu na dorobku federalizmu fiskalnego. Celem publikacji jest pogłębienie dorobku teoretycznego w zakresie wykorzystania procesów decentralizacji jako mechanizmu hamowania niebezpiecznego zjawiska Lewiatana. Dokonano również przeglądu dotychczasowych badań empirycznych oraz zweryfikowano pozytywnie podstawową hipotezę badawczą mówiącą, iż decentralizacja fiskalna oparta na wypracowanych w doktrynie finansów publicznych założeniach jakościowych ma pozytywny wpływ na efektywność sektora publicznego oraz ogranicza państwo Lewiatana. W opracowaniu uwzględniono współczesne wyzwania procesów decentralizacji fiskalnej, takie jak koncepcja ESG (Environmental – Social – Governance) oraz długookresowe konsekwencje pandemii. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny i kończą się propozycją włączenia procesów decentralizacji fiskalnej do nowego paradygmatu finansów zrównoważonych.


Rok wydania2022
Liczba stron308
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
ISBN-13978-83-8220-803-0
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wstęp    9
  
  Rozdział 1. Podsektor samorządowy jako element sektora publicznego w kontekście ryzyka czynników niefinansowych (ESG)    15
  1.1. Istota oraz specyfika sektora publicznego w otoczeniu lokalnym i globalnym    15
  1.2. Wpływ czynników niefinansowych (ESG) na sektor publiczny i finanse publiczne    23
  1.3. Efektywność sektora publicznego na różnych szczeblach władz publicznych    25
  1.4. Problemy rozmiarów sektora publicznego i ich konsekwencje: prawo Wagnera, zjawisko flypaper effect i hipoteza Lewiatana    33
  1.5. Problem rozrastania się sektora publicznego: ujęcie historyczno-statystyczne    39
  1.6. Administracja publiczna i rola czynnika ludzkiego w sektorze publicznym    51
  1.7. Potencjał administracyjny jako wyznacznik procesów decentralizacji    61
  1.8. Komparatystyka filozofii sektora publicznego w wybranych systemach: triada państwa, samorządu terytorialnego i rynku    63
  
  Rozdział 2. Konieczność a uwarunkowania i bariery decentralizacji fiskalnej    73
  2.1. Pojęcie, zakres i instrumenty polityki fiskalnej    73
  2.1.1. Wąskie i szerokie pojęcie polityki fiskalnej    73
  2.1.2. Tradycyjne instrumenty polityki fiskalnej a instrumenty polityki fiskalnej w warunkach decentralizacji    75
  2.1.3. Przyczyny i konsekwencje hybrydyzacji finansów publicznych oraz polityki fiskalnej w systemach zdecentralizowanych    79
  2.2. Pojęcie i wybrane aspekty decentralizacji oraz decentralizacji fiskalnej    81
  2.2.1. Niejednorodność pojęcia decentralizacji fiskalnej i pojęcia pokrewne    81
  2.2.2. Aspekt polityczny decentralizacji    85
  2.2.3. Aspekty ekonomiczno-finansowy oraz administracyjny decentralizacji    86
  2.2.4. Aspekt socjologiczny decentralizacji    90
  2.2.5. Aspekty: terytorialny, przestrzenny i geograficzny    93
  2.3. Decentralizacja fiskalna w kontekście jej konieczności i ograniczeń    95
  2.4. Uwarunkowania decentralizacji fiskalnej w różnych modelach finansów publicznych    102
  2.4.1. Kwestie ustrojowe i konstytucyjne: kraje unitarne a kraje federalne    102
  2.4.2. Modele decentralizacji fiskalnej: jednolity system podatkowy a konkurencja podatkowa    109
  2.5. Specyfika, cechy i konstrukcja podatków lokalnych    113
  2.6. Podatki środowiskowe i instrumenty fiskalne w polityce klimatycznej oraz możliwości ich decentralizacji    116
  
  Rozdział 3. Nowe zarządzanie publiczne w warunkach decentralizacji fiskalnej    121
  3.1. Tradycyjne i nowoczesne zarządzanie publiczne: koncepcje good governance i public governance    121
  3.2. Początki i ewolucja koncepcji nowego zarządzania publicznego    124
  3.3. Nowe zarządzanie publiczne w podsektorze samorządowym (w kontekście doświadczeń brytyjskich)    134
  3.4. Potencjał administracyjny a decentralizacja fiskalna i problem asymetrii decentralizacji    136
  3.5. Budżetowanie partycypacyjne i budżetowanie zadaniowe jako narzędzia zmian proefektywnościowych    141
  3.6. Podejście ortodoksyjne w koncepcji nowego zarządzania publicznego a dostosowania iteracyjne    153
  3.7. Nowe zarządzanie publiczne i decentralizacja a problem korupcji    158
  
  Rozdział 4. Decentralizacja państwa i decentralizacja fiskalna a hipoteza Lewiatana    163
  4.1. Pojęcie hipotezy Lewiatana i jej ewolucja    163
  4.2. Wpływ decentralizacji na ograniczenie zjawiska Lewiatana w świetle wyników badań empirycznych    166
  4.3. Wybrane badania iluzji fiskalnych, zjawiska flypaper effect i hipotezy Lewiatana poświęcone Polsce    176
  4.4. Niejednoznaczność wyników badań empirycznych poświęconych wpływowi decentralizacji fiskalnej na rozmiary sektora publicznego i finansów publicznych    191
  4.5. Wpływ decentralizacji na lepszą alokację zasobów oraz wzrost gospodarczy    199
  4.6. Teoria agencji a konkurencja podatkowa i rozrost sektora publicznego    202
  4.7. Wydatki sztywne i elastyczne a metody planowania budżetowego – luka w relacjach procesu budżetowego i celach polityki publicznej    209
  4.8. Rola planowania budżetowego, procesu przeglądu wydatków oraz strategii wydatkowania środków publicznych    214
  4.9. Racjonalizacja i kontrola gospodarki finansowej samorządu terytorialnego w kontekście koncepcji prawa naturalnego i pozytywnego    220
  4.10. Kryzys COVID-19 a państwo Lewiatana    227
  
  Rozdział 5. Modele i współczesne wyzwania w procesach decentralizacji fiskalnej    231
  5.1. Decentralizacja fiskalna w modelach scentralizowanym, zdecentralizowanym i mieszanym    231
  5.2. Endogeniczne i egzogeniczne uwarunkowania optymalizacji decentralizacji fiskalnej    239
  5.3. Ewolucja teorii federalizmu fiskalnego a demokracja bezpośrednia i pośrednia    242
  5.4. Konsekwencje transferów i miękkich ograniczeń budżetowych    248
  5.5. Wyzwania i potencjalne kierunki skutecznej polityki fiskalnej w warunkach decentralizacji    251
  5.6. Konceptualizacja reform sektora publicznego w warunkach decentralizacji    256
  5.7. Nowa ekonomia instytucjonalna i jej wpływ na podejście do reformowania sektora publicznego i decentralizacji fiskalnej    262
  5.8. Systematyczny i skokowy wzrost wydatków publicznych    267
  5.8.1. Wpływ starzejących się społeczeństw i zmian demograficznych na wzrost Lewiatana oraz opiekuńczych funkcji państwa    267
  5.8.2. Wpływ rozwoju ekonomiczno-społecznego, funkcji państwa i demokracji na wzrost państwa Lewiatana    272
  5.8.3. Propozycja włączenia decentralizacji sektora publicznego i decentralizacji fiskalnej do paradygmatu finansów zrównoważonych. Próba syntezy    278
  
  Zakończenie    283
  
  Bibliografia    287
  
  Spis tabel i rysunków    307
RozwińZwiń