INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf, ibuk
Publikacja dotyczy problemów ogólnych językoznawstwa, udziału języka w życiu psychicznym i umysłowym człowieka, a także dziejów słów będących znakami abstrakcyjnego myślenia. Prace zebrane w niniejszym tomie podporządkowane są wspólnej myśli przewodniej: język stanowi podstawowe narzędzie myślenia i formę pojęciowego opanowywania świata.
Część pierwsza książki - teoretyczna - przedstawia język jako fenomen specyficznie ludzki, ukształtowany w toku rozwoju filogenetycznego człowieka, umożliwiający jego procesy psychiczne (mentalne) oraz komunikowanie się z innymi ludźmi. Ukazuje też najważniejsze operacje myślowe dokonywane w języku: uogólnianie i przeprowadzanie rozumowań.
Część druga - szczegółowa - to zbiór kilkunastu minimonografii polskich słów. Przedstawiają one ich rozwój semantyczny, dzieje kształtowania się znaczeń abstrakcyjnych, służących myśleniu: wyrażaniu relacji przyczynowo-skutkowych (powodować, skoro, wbrew), eksplikowaniu pojęć (coś polega na czymś), wyrażaniu postaw nadawcy (należy coś zrobić), lokalizowaniu zdarzeń w czasie, ustalaniu tożsamości i wielu innych.
Książka jest adresowana do wszystkich zainteresowanych problemami ogólnymi językoznawstwa, zwłaszcza udziałem języka w życiu psychicznym i umysłowym człowieka, a także dziejami słów będących znakami abstrakcyjnego myślenia.
******
Language in the Service of Thought. Sketches from the History of Polish Vovabulary
The publication discusses general problems of linguistics, the role of language in psychical and mental life of man and the history of words – signs of abstract thinking. The guiding principle of the works collected in the volume is to consider language as a fundamental tool for thinking and comprehending the world.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 290 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-4759-4 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Słowo wstępne | 9 |
Część pierwsza | |
JĘZYK JAKO FENOMEN SPECYFICZNIE LUDZKI | |
Rozdział 1. Homo sapiens a homo loquens: rola języka w tworzeniu psychicznej struktury człowieka i myślowym opanowywaniu świata 13 | |
1.1. Wprowadzenie | 13 |
1.2. Hipotezy filogenetyczne: problem monogenezy | 14 |
1.3. Drogi rozwoju zdolności mownych człowieka | 16 |
1.4. Istotne składniki struktury ludzkiego języka | 17 |
1.5. Najważniejsze cechy języka w opozycji do komunikacji zwierząt | 18 |
1.6. Problem uniwersaliów językowych | 23 |
1.7. Rola języka w działaniach umysłu | 25 |
Rozdział 2. Mechanizmy tworzenia wypowiedzi 33 | |
2.1. Odtwarzalność a twórczość językowa | 33 |
2.2. Reguły tworzenia wypowiedzi | 35 |
2.3. Informowanie o postawie nadawcy: modalność | 36 |
2.4. Typy modalności intencjonalnej | 37 |
2.5. Typy powiadomień | 39 |
2.6. Informacja o odniesieniu grup nominalnych do obiektów świata | 41 |
2.7. Słownictwo służące komentowaniu treści i konstruowaniu wypowiedzi | 47 |
Rozdział 3. Wyrażenia metatekstowe a tzw. słownictwo przedmiotowe 48 | |
3.1. Przypomnienie problemu | 48 |
3.2. Rozwarstwienie słownictwa z poziomu meta | 50 |
3.3. Metatekstowość spójników | 51 |
3.4. Problem tzw. wyrażeń metapredykatywnych | 52 |
3.5. Słownictwo nacechowane subiektywnością | 55 |
3.6. Rola partykuł | 55 |
Rozdział 4. Działanie słowem, czyli o podstawowych funkcjach wypowiedzi i różnorodności aktów mowy 58 | |
4.1. Rzut oka na historię problemu funkcji języka | 58 |
4.2. Odróżnienie systemu, wypowiedzi i języka jako zjawiska społecznego | 63 |
4.3. Funkcje systemu językowego | 63 |
4.4. Funkcje języka jako zjawiska społecznego | 65 |
4.5. Typy funkcji wypowiedzi | 66 |
4.6. Pragmatyczny opis aktów mowy | 70 |
4.7. Zarys typologii działań językowych | 77 |
Rozdział 5. Najważniejsze operacje myślowe dokonywane w języku 82 | |
5.1. Tworzenie nowych pojęć i nowych nazw | 82 |
5.2. Stopnie uogólniania | 83 |
5.3. Ustalanie związków między zjawiskami | 86 |
5.4. Przeprowadzanie rozumowań | 90 |
5.5. Operacja negowania | 93 |
5.6. Podsumowanie | 95 |
Część druga | |
POLSKIE SŁOWA – ŚWIADECTWA MYŚLI | |
Wstęp | 99 |
Rozdział 6. Wyrażanie relacji przyczynowo-skutkowej 101 | |
6.1. Kształtowanie się czasownikowych wykładników przyczynowości w dziejach polszczyzny | 101 |
6.2. Znaczenia współczesne i rozwój semantyczny czasownika zależeć | 109 |
6.3. Od przysłówka do spójnika. Dzieje polskiego słowa skoro | 116 |
6.4. Geneza i funkcje współczesne przyimka wbrew | 123 |
Rozdział 7. Poszukiwanie istoty rzeczy i ujawnianie prawdy 132 | |
7.1. Znaczenia współczesne i rozwój semantyczny czasownika polegać | 132 |
7.2. Własności składniowe i semantyczne czasowników okazać i okazać się | 137 |
Rozdział 8. Wyrażanie modalności 143 | |
8.1. O funkcjach współczesnych i genezie polskiej partykuły może | 143 |
8.2. Rozwój semantyczny przymiotników predykatywnych winien i powinien | 149 |
8.3. Znaczenia współczesne i geneza wyrażeń deontycznych należy coś (z)robić, wypada coś (z)robić | 157 |
Rozdział 9. Opozycja deiktyczności i anaforyczności w polskich wyrażeniach temporalnych | 167 |
Rozdział 10. Geneza łącznikowego znaczenia czasowników | |
zostać i stać się | 181 |
Rozdział 11.. Geneza znaczenia nieokreśloności w polskim słowie pewien | 185 |
Rozdział 12. Wyrażanie stopnia intensywności cechy 192 | |
12.1. Coraz jako wykładnik intensyfikacji cechy we współczesnej polszczyźnie | 192 |
12.2. Jeszcze o zagadkowej genezie współczesnego znaczenia słowa prawie | 196 |
Rozdział 13. Pojęcie tożsamości i jego wykładniki w polszczyźnie | 204 |
Rozdział 14. Od wspólnoty do obcości. Rozwój znaczeniowy polskiego przymiotnika obcy na tle słowiańskim | 216 |
Rozdział 15. Czy wyrażenie dać radę ma związek z udzielaniem porad? | 226 |
Rozdział 16. Złożone pojęcia ujęte w słowach 234 | |
16.1. Rozumienie pojęcia sprawiedliwości we współczesnej polszczyźnie i dzieje jego kształtowania | 234 |
16.2. Kształtowanie się pojęcia osoby w świetle faktów językowych i kulturowych | 246 |
16.3. Pojęcie czułości w rozumieniu papieża Franciszka na tle danych językowych | 261 |
16.4. Pojęcie łaski w świetle danych filologicznych | 268 |
Bibliografia 280 | |