Język w służbie myśli

Szkice z dziejów polskiego słownictwa

1 opinia

Format:

epub, mobi, pdf, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

23,20

Format: epub, mobi, pdf

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa:

Najniższa cena z 30 dni: 13,92 zł  


23,20

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Publikacja dotyczy problemów ogólnych językoznawstwa, udziału języka w życiu psychicznym i umysłowym człowieka, a także dziejów słów będących znakami abstrakcyjnego myślenia. Prace zebrane w niniejszym tomie podporządkowane są wspólnej myśli przewodniej: język stanowi podstawowe narzędzie myślenia i formę pojęciowego opanowywania świata.


Część pierwsza książki - teoretyczna - przedstawia język jako fenomen specyficznie ludzki, ukształtowany w toku rozwoju filogenetycznego człowieka, umożliwiający jego procesy psychiczne (mentalne) oraz komunikowanie się z innymi ludźmi. Ukazuje też najważniejsze operacje myślowe dokonywane w języku: uogólnianie i przeprowadzanie rozumowań.


Część druga - szczegółowa - to zbiór kilkunastu minimonografii polskich słów. Przedstawiają one ich rozwój semantyczny, dzieje kształtowania się znaczeń abstrakcyjnych, służących myśleniu: wyrażaniu relacji przyczynowo-skutkowych (powodować, skoro, wbrew), eksplikowaniu pojęć (coś polega na czymś), wyrażaniu postaw nadawcy (należy coś zrobić), lokalizowaniu zdarzeń w czasie, ustalaniu tożsamości i wielu innych.


Książka jest adresowana do wszystkich zainteresowanych problemami ogólnymi językoznawstwa, zwłaszcza udziałem języka w życiu psychicznym i umysłowym człowieka, a także dziejami słów będących znakami abstrakcyjnego myślenia.


******


Language in the Service of Thought. Sketches from the History of Polish Vovabulary


The publication discusses general problems of linguistics, the role of language in psychical and mental life of man and the history of words – signs of abstract thinking. The guiding principle of the works collected in the volume is to consider language as a fundamental tool for thinking and comprehending the world.


Rok wydania2021
Liczba stron290
KategoriaJęzykoznawstwo
WydawcaUniwersytet Warszawski
ISBN-13978-83-235-4759-4
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Słowo wstępne    9
  
  Część pierwsza
  JĘZYK JAKO FENOMEN SPECYFICZNIE LUDZKI
  Rozdział 1. Homo sapiens a homo loquens: rola języka w tworzeniu psychicznej struktury człowieka i myślowym opanowywaniu świata 13
  1.1. Wprowadzenie    13
  1.2. Hipotezy filogenetyczne: problem monogenezy    14
  1.3. Drogi rozwoju zdolności mownych człowieka    16
  1.4. Istotne składniki struktury ludzkiego języka    17
  1.5. Najważniejsze cechy języka w opozycji do komunikacji zwierząt    18
  1.6. Problem uniwersaliów językowych    23
  1.7. Rola języka w działaniach umysłu    25
  
  Rozdział 2. Mechanizmy tworzenia wypowiedzi 33
  2.1. Odtwarzalność a twórczość językowa    33
  2.2. Reguły tworzenia wypowiedzi    35
  2.3. Informowanie o postawie nadawcy: modalność    36
  2.4. Typy modalności intencjonalnej    37
  2.5. Typy powiadomień    39
  2.6. Informacja o odniesieniu grup nominalnych do obiektów świata    41
  2.7. Słownictwo służące komentowaniu treści i konstruowaniu wypowiedzi    47
  
  Rozdział 3. Wyrażenia metatekstowe a tzw. słownictwo przedmiotowe 48
  3.1. Przypomnienie problemu    48
  3.2. Rozwarstwienie słownictwa z poziomu meta    50
  3.3. Metatekstowość spójników    51
  3.4. Problem tzw. wyrażeń metapredykatywnych    52
  3.5. Słownictwo nacechowane subiektywnością    55
  3.6. Rola partykuł    55
  
  Rozdział 4. Działanie słowem, czyli o podstawowych funkcjach wypowiedzi i różnorodności aktów mowy 58
  4.1. Rzut oka na historię problemu funkcji języka    58
  4.2. Odróżnienie systemu, wypowiedzi i języka jako zjawiska społecznego    63
  4.3. Funkcje systemu językowego    63
  4.4. Funkcje języka jako zjawiska społecznego    65
  4.5. Typy funkcji wypowiedzi    66
  4.6. Pragmatyczny opis aktów mowy    70
  4.7. Zarys typologii działań językowych    77
  
  Rozdział 5. Najważniejsze operacje myślowe dokonywane w języku 82
  5.1. Tworzenie nowych pojęć i nowych nazw    82
  5.2. Stopnie uogólniania    83
  5.3. Ustalanie związków między zjawiskami    86
  5.4. Przeprowadzanie rozumowań    90
  5.5. Operacja negowania    93
  5.6. Podsumowanie    95
  
  Część druga
  POLSKIE SŁOWA – ŚWIADECTWA MYŚLI
  Wstęp    99
  
  Rozdział 6. Wyrażanie relacji przyczynowo-skutkowej 101
  6.1. Kształtowanie się czasownikowych wykładników przyczynowości w dziejach polszczyzny    101
  6.2. Znaczenia współczesne i rozwój semantyczny czasownika zależeć    109
  6.3. Od przysłówka do spójnika. Dzieje polskiego słowa skoro    116
  6.4. Geneza i funkcje współczesne przyimka wbrew    123
  
  Rozdział 7. Poszukiwanie istoty rzeczy i ujawnianie prawdy 132
  7.1. Znaczenia współczesne i rozwój semantyczny czasownika polegać    132
  7.2. Własności składniowe i semantyczne czasowników okazać i okazać się    137
  
  Rozdział 8. Wyrażanie modalności 143
  8.1. O funkcjach współczesnych i genezie polskiej partykuły może    143
  8.2. Rozwój semantyczny przymiotników predykatywnych winien i powinien    149
  8.3. Znaczenia współczesne i geneza wyrażeń deontycznych należy coś (z)robić, wypada coś (z)robić    157
  
  Rozdział 9. Opozycja deiktyczności i anaforyczności w polskich wyrażeniach temporalnych    167
  
  Rozdział 10. Geneza łącznikowego znaczenia czasowników
  zostać i stać się    181
  
  Rozdział 11.. Geneza znaczenia nieokreśloności w polskim słowie pewien    185
  
  Rozdział 12. Wyrażanie stopnia intensywności cechy 192
  12.1. Coraz jako wykładnik intensyfikacji cechy we współczesnej polszczyźnie    192
  12.2. Jeszcze o zagadkowej genezie współczesnego znaczenia słowa prawie    196
  
  Rozdział 13. Pojęcie tożsamości i jego wykładniki w polszczyźnie    204
  
  Rozdział 14. Od wspólnoty do obcości. Rozwój znaczeniowy polskiego przymiotnika obcy na tle słowiańskim    216
  
  Rozdział 15. Czy wyrażenie dać radę ma związek z udzielaniem porad?    226
  
  Rozdział 16. Złożone pojęcia ujęte w słowach 234
  16.1. Rozumienie pojęcia sprawiedliwości we współczesnej polszczyźnie i dzieje jego kształtowania    234
  16.2. Kształtowanie się pojęcia osoby w świetle faktów językowych i kulturowych    246
  16.3. Pojęcie czułości w rozumieniu papieża Franciszka na tle danych językowych    261
  16.4. Pojęcie łaski w świetle danych filologicznych    268
  
  Bibliografia 280
RozwińZwiń