INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
W badaniach prowadzonych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich zdecydowałem się na zastosowanie podejścia jakościowego w projektowaniu, gromadzeniu i analizie materiału empirycznego. Innym, zdecydowanie ważniejszym, argumentem na rzecz przyjęcia tej metodologii, jak również związanych z nią technik jakościowych, jest sam temat badawczy, który koncentruje się wokół subtelnej i niełatwej do badania warstwy symbolicznej, związanej z zachodzącymi procesami grupowymi, wśród nich kwestią nabywania statusu, hierarchizacji, warunkującymi relacje między wychowankami, rytuałów degradacji i przejścia oraz wielu innych związanych z relacjami w małych grupach. Ten kierunek poszukiwań w naturalny sposób pozwolił mi oprzeć się także na nurcie interpretatywnym, zwłaszcza zaś na założeniach symbolicznego interakcjonizmu i teoriach naznaczania.
Wynikające z tych podejść koncepcje dotyczące natury działań społecznych, wytwarzanych przez aktorów społecznych symboli, w toku zachodzących pomiędzy nimi interakcji, jak również sposobów ich definiowania i interpretowania, są niezwykle przydatne zarówno na etapie eksploracji, jak i wyjaśniania badanych zjawisk.
Niniejsza książka kierowana jest, oprócz praktyków, także do przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych, których wiedza na temat badanych tutaj placówek może mieć charakter ogólnopoglądowy.
| Rok wydania | 2014 |
|---|---|
| Kategoria | Publikacje darmowe |
| Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
| ISBN-13 | 978-83-7969-094-7 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Wstęp | 11 |
| 1. Perspektywa teoretyczna | 15 |
| 1.1. Paradygmat interpretatywny jako język opisu rzeczywistości instytucji korekcyjnych | 15 |
| 1.2. Początki symbolicznego interakcjonizmu i jego współczesna kontynuacja | 17 |
| 1.3. Emocje z perspektywy interpretatywnej | 36 |
| 1.3.1. Strategie radzenia sobie z emocjami negatywnymi z perspektywy interpretatywnej | 46 |
| 1.4. Teorie naznaczania w ramach nurtu interpretatywnego | 52 |
| 2. Organizacja jako przestrzeń negocjowania znaczeń. Perspektywa interpretatywna opisu organizacji | 61 |
| 2.1. Zakłady poprawcze (ZP) i schroniska dla nieletnich (SdN) w Polsce jako instytucje totalizujące | 67 |
| 3. Metodologia badań interakcji wychowanków zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich | 73 |
| 3.1. Problemy metodologiczne i etyczne | 73 |
| 3.2. Zasady triangulacji przyjęte w pracy | 80 |
| 3.3. Narzędzia badawcze | 81 |
| 3.3.1. Wywiad swobodny | 82 |
| 3.3.2. Obserwacja uczestnicząca jawna | 84 |
| 3.3.3. Analiza materiału filmowego | 86 |
| 3.3.4. Analiza zdjęć | 87 |
| 3.3.5. Analiza dokumentów w ramach badanych placówek | 89 |
| 3.3.6. Analiza dokumentów „zewnętrznych” | 90 |
| 3.4. Metoda badawcza. Podejście etnograficzne | 91 |
| 4. Ramy formalne określające działalność zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich w Polsce | 93 |
| 4.1. Najważniejsze akty prawne określające działalność zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich | 93 |
| 4.2. Oficjalne cele zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich | 94 |
| 4.3. Rodzaje zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz warunki kwalifikacji do nich nieletnich | 94 |
| 4.4. Organizacja zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich | 99 |
| 4.5. Formalne narzędzia oddziaływania wobec wychowanków, czyli system środków dyscyplinarnych i nagród | 100 |
| 5. Elementy podkultury więziennej w rzeczywistości schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych | 103 |
| 5.1. Podkultura więzienna w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich w „przeszłości” | 104 |
| 5.2. „Drugie życie” dzisiaj z perspektywy personelu i wychowanków | 114 |
| 5.2.1. Uwarunkowania grypsowania | 122 |
| 5.2.1.1. Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do wychowanków | 122 |
| 5.2.1.1.1. Wychowankowie „doświadczeni” a „drugie życie” | 123 |
| 5.2.1.1.2. Wychowankowie „z wolności” a „drugie życie” | 126 |
| 5.2.1.2. Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do personelu | 130 |
| 5.2.1.3. Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do specyfiki placówki | 133 |
| 5.2.1.4. Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do okoliczności spoza placówki | 135 |
| 6. Pojawienie się nowych wychowanków w placówce. Pierwsze kroki | 139 |
| 6.1. Pojawienie się nowego wychowanka z perspektywy działań personelu | 140 |
| 6.1.1. Miejsce pochodzenia wychowanka | 141 |
| 6.1.2. Lektura akt sprawy | 141 |
| 6.1.3. Pobyt w izbie przejściowej | 142 |
| 6.1.4. Przyporządkowanie do grupy | 144 |
| 6.1.5. Obserwacja i dyscyplinowanie | 145 |
| 6.2. Pojawienie się nowego wychowanka z perspektywy działań podopiecznych | 146 |
| 6.2.1. Wychowankowie doświadczeni | 147 |
| 6.2.1.1. Udzielenie rekomendacji ze strony wychowanków z poprzedniej placówki | 147 |
| 6.2.1.2. Weryfikacja tożsamości nowego poprzez wykorzystanie kontaktów spoza placówki | 148 |
| 6.2.2. Wychowankowie „z wolności” | 151 |
| 6.2.2.1. Weryfikacja tożsamości poprzez „okazywanie białka” | 151 |
| 6.2.2.2. Testowanie | 154 |
| 6.2.2.2.1. Sytuacje kreowane przez innych – testowanie | 156 |
| 6.2.2.2.2. Sytuacje kreowane samodzielnie – „starania” | 157 |
| 6.2.3. Uwarunkowania „wejścia” wspólne dla wychowanków „doświadczonych” i „z wolności” | 160 |
| 6.2.3.1. Permanentna obserwacja | 161 |
| 6.2.3.2. Powiązania rodzinne | 162 |
| 6.2.3.3. Terytorializacja | 164 |
| 6.2.3.4. Działania inicjowane przez wychowanków w celu kreowania ich publicznej tożsamości | 165 |
| 6.2.3.4.1. Pierwsze wrażenie | 165 |
| 6.2.3.4.2. Ujawnianie tożsamości „prawdziwej” lub kreowanie „nieprawdziwej” | 166 |
| 6.2.3.4.3. Elementy „występu”. Fasady | 170 |
| 7. Wyznaczniki statusu w grupie wśród dziewcząt i chłopców | 177 |
| 7.1. Wyznaczniki pozycji w hierarchii, takie same w przypadku dziewcząt i chłopców | 178 |
| 7.1.1. Przeszłość kryminalna | 178 |
| 7.1.2. Wcześniejsze pobyty w placówkach opiekuńczych | 181 |
| 7.1.3. Staż pobytu w zakładzie | 182 |
| 7.1.4. Kompetencje osobowościowe | 183 |
| 7.1.5. Skłonność do działań ryzykownych | 184 |
| 7.1.6. Siła i sprawność fizyczna | 185 |
| 7.1.7. Posiadanie talentów cenionych przez grupę | 186 |
| 7.2. Wyznaczniki pozycji w hierarchii grup zakładowych różne w przypadku dziewcząt i chłopców | 187 |
| 7.2.1. Zachowania homoseksualne | 187 |
| 7.2.2. Udział w konflikcie | 190 |
| 7.2.3. Relacje z personelem | 192 |
| 7.3. Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście przejść statusowych | 194 |
| 8. Emocje wychowanków w realiach zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich | 197 |
| 8.1. Uwarunkowania emocji wśród dziewcząt i chłopców | 198 |
| 8.1.1. Emocje powstające na skutek wzajemnych oddziaływań personelu i wychowanków | 198 |
| 8.1.1.1. Naruszenie subiektywnych norm sprawiedliwości | 198 |
| 8.1.1.2. Ingerencja w normy i wartości typowe dla środowiska dorastania wychowanka | 200 |
| 8.1.1.3. Wprowadzanie dyscypliny lub jej egzekwowanie | 201 |
| 8.1.2. Emocje powstające na skutek wzajemnych oddziaływań wychowanków | 201 |
| 8.1.2.1. Pojawienie się nowego wychowanka | 202 |
| 8.1.2.2. Występowanie mechanizmów „hierarchiotwórczych” | 203 |
| 8.1.2.3. Naruszanie norm grupowych w zakresie przestrzegania hierarchii | 204 |
| 8.1.2.4. Naruszenie subiektywnych norm sprawiedliwości | 204 |
| 8.1.2.5. Relacje homoseksualne | 205 |
| 8.2. Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście pojawiania się emocji negatywnych | 205 |
| 9. Sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami wśród wychowanków | 207 |
| 9.1. Wychowankowie „z wolności” | 208 |
| 9.1.1. Strategie prezentacji siebie jako osoby bezbronnej | 209 |
| 9.1.2. Strategia naśladownictwa bardziej doświadczonych kolegów | 211 |
| 9.1.3. Strategia agresji werbalnej i fizycznej | 212 |
| 9.2. Wychowankowie „doświadczeni” | 214 |
| 9.2.1. Strategie akceptowane przez personel placówki | 215 |
| 9.2.1.1. Realizacja pasji/hobby | 216 |
| 9.2.1.2. Unikanie sytuacji konfliktowych | 218 |
| 9.2.1.3. Niereagowanie na ataki innych | 220 |
| 9.2.1.4. Koncentracja na przyszłości | 222 |
| 9.2.2. Strategie warunkowo akceptowane | 223 |
| 9.2.3. Strategie nieakceptowane przez personel placówki | 225 |
| 9.2.3.1. Angażowanie się w konflikty w celu rozładowania napięcia | 225 |
| 9.2.3.2. Stosowanie przemocy w momencie silnego wzburzenia emocjonalnego | 227 |
| 9.2.3.3. Samookaleczenia | 228 |
| 9.3. Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście sposobów radzenia sobie z emocjami negatywnymi | 230 |
| 10. Role przyjmowane przez wychowanków w grupie | 233 |
| 10.1. Wychowankowie „znaczący” | 234 |
| 10.1.1. Przywódcy | 234 |
| 10.1.2. Żołnierze | 240 |
| 10.2. Wychowankowie „mało znaczący” | 242 |
| 10.2.1. Aspirujący | 242 |
| 10.2.2. Frajerzy | 242 |
| 10.3. Wychowankowie „na uboczu” | 244 |
| 10.3.1. Szwajcarzy | 244 |
| 10.3.2. Neofici | 247 |
| 10.3.3. Świry | 249 |
| 10.3.4. Umysłowo niepełnosprawni | 250 |
| 10.3.5. Socjopaci/psychopaci | 252 |
| 10.4. Wychowankowie nieakceptowani | 254 |
| 10.4.1. Wychowankowie nie dbający o higienę – „brudasy” | 254 |
| 10.4.2. Wychowankowie „uciążliwi” | 256 |
| 10.4.3. Kozły ofiarne | 256 |
| 10.4.4. Informatorzy | 257 |
| 10.4.5. Cwele | 260 |
| 10.4.6. Agresorzy wobec rodziny | 261 |
| 10.4.7. „Majciarze” | 262 |
| 11. Architektura a interakcje | 265 |
| 11.1. Infrastrukturalne uwarunkowania kontroli wychowanków przez personel | 267 |
| 11.2. Infrastrukturalne uwarunkowania interakcji wewnątrzgrupowych wśród wychowanków | 276 |
| 12. Placówki wychowawcze w świetle wybranych teorii makrospołecznych. Inne możliwe ramy teoretyczne | 287 |
| 12.1. Socjologia postmodernistyczna Zygmunta Baumana | 288 |
| 12.2. Socjologia figuracyjna Norberta Eliasa | 289 |
| 12.3. Teoria władzy Michela Foucaulta | 291 |
| 12.4. Konstruktywizm strukturalistyczny w odniesieniu do habitusu Pierre’a Bourdieu | 292 |
| 13. Zakończenie | 295 |
| 14. Bibliografia | 299 |
| Podziękowania | 313 |
| Spis fotografii | 315 |
| Indeks osobowy | 317 |
| Od redakcji | 323 |