Wychowanie do samodzielności: kluczowy czynnik sukcesu zawodowego osób z ograniczeniem sprawności

(...) Praca zogniskowana jest na poszukiwaniu i analizie relacji zachodzących pomiędzy cechami wychowania, z jakimi zetknęły się i doświadczały w dzieciństwie badane osoby niepełnosprawne, a ich późniejszą aktywnością zawodową i wybranymi aspektami szerzej rozumianego sukcesu życiowego. Autorzy uznają, że „sposób wychowania dziecka od najmłodszych lat w ogromnym stopniu decyduje o tym, na ile będzie ono przygotowane do radzenia sobie w życiu i do podejmowania oraz efektywnego wypełniania zadań okresu dorosłości”. Jednym z takich ogólnie pojętych zadań jest przynoszące satysfakcję funkcjonowanie na rynku pracy. Tak więc problem aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych rozpatrywany jest tutaj jako odłożony efekt wychowania. Wychowanie – określone jego cechy – może wyposażyć człowieka w osobisty kapitał, który bądź to procentuje w dorosłości, bądź staje się dla danej osoby życiowym balastem, nie tylko w sytuacjach dotyczących zatrudnienia i funkcjonowania w rolach zawodowych. Z takiego punktu widzenia podjęte tu analizy nabierają szerokiego wymiaru praktycznego, bo pozwalają skupić się na pytaniu:

? jak wychowywać dzieci z ograniczoną sprawnością, aby łatwiej poradziły sobie w późniejszym dorosłym życiu (zwłaszcza zawodowym)? oraz

? jak wychowywać dzieci pozbawione deficytów sprawności, aby w razie ewentualnego ich nabycia lepiej mogły odnaleźć się na rynku pracy?

Pytanie to (jeżeli szerzej spojrzymy na problem wyzwań rozwojowych i potraktujemy niepełnosprawność jako jedno z nich) można sformułować bardziej ogólnie:

? jak wychowywać dzieci, aby lepiej radziły sobie w życiu, nawet gdy szczęśliwie zachowają pełną sprawność do późnych lat? Autorzy recenzowanej pracy próbują dostarczyć czytelnikom przystępnej, choć oczywiście cząstkowej odpowiedzi na tego typu pytania. (...)

(...) Praca Anny Brzezińskiej i Radosława Kaczana jest również cenną pozycją z tego względu, że uważnego czytelnika zmusza do refleksji na temat edukacji i wychowania (nie tylko osób niepełnosprawnych) – refleksji, która może niepokoić wychowawców opierających swe działania na wiedzy moralizatorskiej i powierzchownej zarazem.

W konkluzji chcę zaznaczyć, że pozycja ta jest – w moim przekonaniu – pracą godną szerokiego upowszechnienia ze względu na jej liczne, przywołane wyżej walory.

dr Krzysztof Puchalski

Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie

Publikacja bezpłatna powstała w ramach projektu finansowanego przez Europejski Fundusz Społeczny i Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie nr WUE/0041/IV/05 pt. Psychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Książka wydana w jednej z trzech serii publikacji prezentujących rezultaty i wyniki badań zespołu naukowców SWPS pod kierunkiem prof. Anny Izabeli Brzezińskiej finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Celem projektu było uzyskanie wiedzy odnośnie do zasobów osób niepełnosprawnych (ON), odkrycie istnienia stereotypów i uprzedzeń wobec ON oraz ukazanie kierunków zmiany nastawienia wobec ON podejmujących aktywne życie zawodowe. Badania były ukierunkowane na wykrycie barier, jakie współcześnie tkwią w mentalności ON, ich rodzin i osób związanych z ich zatrudnianiem.

Książka ukazała się w Serii III: OSOBY Z OGRANICZENIEM SPRAWNOŚCI NA RYNKU PRACY

• niepełnosprawność w teorii i praktyce